برای نامگذاری نمادهای بورس شرکت‌هایی که زمینه فعالیت مشابهی دارند در یک گروه قرار می‌گیرند. معمولا حرف اول نماد معاملاتی شرکت‌ها در بورس نشان‌دهنده گروه آن شرکت در بورس است. بقیه حرفهای این نمادها هم به‌نوعی انتخاب میشوند که نشان‌دهنده عنوان اصلی شرکت باشد
Stock Exchange بازار سهام на Facebook. Если вам интересны новости Stock Exchange بازار سهام, регистрируйтесь на Facebook сегодня!
Stock Exchange بازار سهام на Facebook. Если вам интересны новости Stock Exchange بازار سهام, регистрируйтесь на Facebook сегодня!
Stock Exchange بازار سهام
✍ آشنایی با انواع بورس:
بورس‌ها را می‌توان به سه دسته‌ی کلی: بورس کالا، بورس ارز، و بورس اوراق بهادار (سهام = Stock) طبقه‌بندی کرد.
1 - بورس کالا: بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت میگیرد، در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار میگیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار میگیرد نامگذاری می‌کنند. مثلاً بورس نفت و بورس گندم و بورس انرژی.
2 - بورس ارز: در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، خرید و فروش پول‌های خارجی انجام میگیرد. این بورس در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد. از بزرگترین و معتبرترین بورسهای ارز که در سطح جهانی و بین المللی اعتبار و فعالیت دارد بورس (فارِکس) را می توان نام برد
3 - بورس اوراق بهادار: در بورس اوراق بهادار داراییهای مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و. مورد معامله قرار میگیرد. به بازار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار که به طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل میشود "بورس یا بورس اوراق بهادار" می‌گویند.
بورس الکترونیکی و بورس دستی:
بورس دستی: این نوع بورس، روند معمول، اولیه و سنتی بورس در تمام کشورها بوده و هست. در چنین روشی، معاملات و خرید و فروش سهام ها و اوراق بهادار بصورت سنتی و دستی و یا با کامپیوتر با تحلیل کارشناسی خریداران سهام انجام میشود، اغلب بورس های کشورهای جهان سوم ازین نوع می باشد مثل بورس ایران.
سرمایه گذاری در این بورس ها نیازمند اطلاعات بسیار زیاد، صرف وقت و ریسک بالا می باشد
بورس الکترونیکی: با پیشرفت تکنولوژی در جهان، بورس نیز دچار تحولات و پیشرفت های چشم گیری شده که ایجاد بورس_الکترونیکی در برخی کشورها از آن جمله است. در بورس الکترونیکی، نقش زمان و مکان از میان برداشته شده و فراتر از زمان خاص و بدون حضور فیزیکی در مکان خاص،معاملات خرید و فروش سهام مطابق قوانین یک نهاد بورسی مشخص، از سراسر جهان بصورت آنلاین انجام میشود.
اولین و بزرگترین بورس تمام الکترونیکی جهان از گذشته تا کنون بورس_نزدک در نیویورک آمریکا است و بورس فارکس است که همچنان در جهان معتبر،پیشگام و مورد استفاده مردم سراسر جهان است.
امروزه در بورس های الکترونیکی و آنلاین جهان از هوش_مصنوعی و ربات ها و ماشین‌های پیشرفته در معاملات الگو ریتمی بهره برده می شود،ربات ها تحلیل و حتا تریدمیکند.
آشنایی با انواع بورس
بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.
بورس ارز :
در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
بورس اوراق بهادار :
در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند.
بورس انرژی :
بورس انرژی نسبت به سایر بورس های فعال در ایران بورس جوانی محسوب میشود که در آن حامل های انرژی (نفت، گاز، برق و سایر حامل های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای ذکر شده معامله میشوند. بورس انرژی در اسفند ماه ۱۳۹۱ بطور رسمی فعالیت خود را با معاملات برق، قطران و زغال سنگ آغاز کرد.
معنای انواع شاخص بورس :
شاخص کل بورس :
همان طور که از اسمش پیداست، شاخص یک معیار است برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار. شاخص کل از بررسی تعداد مشخصی سهم (سهم‌های شاخص‌ساز) تشکیل میشود. طبیعی است که در این شاخص ارزش تمام شرکت‌ها برابر نیست و وزن شرکت‌ها در شاخص کل متفاوت است.
شاخص قیمت :
شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است.
تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود.
شاخص قیمت هم‌وزن :
در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
بورس برای چه کسانی مناسب نیست؟
• اگر زمان کافی روزانه (حتی ۱ ساعت) در اختیار ندارید، بورس برای شما مناسب نیست.
• اگر به فکر این هستید که در مدت خیلی کوتاهی ثروتمند شوید، بورس برای شما مناسب نیست.
• در صورتی که شغلی ندارید و یا در هر صورت به فکر درآمد ثابت ماهانه هستید، بورس برای شما مناسب نیست.
• اگر سرمایه‌ای که در اختیار دارید وام و قرض است، بورس برای شما مناسب نیست.
• در صورتی که فکر می‌کنید بورس قمار است و فقط با داشتن شانس و اقبال می‌توان موفق شد، بورس برای شما مناسب نیست.
• اگر تحمل زیان احتمالی و ریسک بالا را ندارید، بورس برای شما مناسب نیست.
در چه صورت بورس برای شما مناسب است؟
• سرمایه‌ای پس‌انداز کرده‌اید که فعلا به آن نیازی ندارید و قصد دارید سودی بیشتر از سود بانکی کسب کنید.
• تصمیم گرفته‌اید بصورت حرفهای شغل سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری سهام را در پیش بگیرید.
• ریسک‌پذیری و صبر بالایی دارید و می‌خواهید طی سال‌های آینده سرمایه‌تان را افزایش دهید.
• آینده مالی‌تان برای شما مهم است و مایلید برای بهبود آینده خودتان و فرزندان‌تان قدمی مثبت برداشته آشنایی با انواع بورس باشید
نحوه به دست آوردن سود در بازار بورس چگونه است؟
سهامدارن از دو طریق در بورس سود به دست می آورند:
افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه ای)
بازدهی است که سرمایه گذار از محل افزایش قیمت سهام کسب می کند.
دریافت سود نقدی (بازده نقدی)
اگر شرکت های بورسی در پایان سال مالی سود آور باشند درصدی از این سود را بین سهامداران خود تقسیم می کنند. میزان پرداخت سود به سیاست های آن شرکت بستگی دارد.
آشنایی با انواع بورس
اگر به چند سال قبل بازگردیم و در مورد بورس با فردی صحبت می کردید به احتمال زیاد متوجه حرف های شما نمیشد و یا فکر می کرد شما متخصص بورس و اوراق بهادار هستید. در آن زمان کمتر کسی وجود داشت که در مورد کار بورس با فرد دیگری صحبت کند. تا چند سال پیش اشخاص بسیار کمی در مورد مفهوم بورس اطلاعات و دانشی داشتند و سرمایه گذاری در بازار بورس نیز فقط مختص افرادی خاص بود. اما امروزه چیز تغییر کرده است!
امروزه هنوز هم بورس یک دانش تخصصی بخ حساب می آید و فعالیت در آن نیازمند یک سری دانش ها و مهارت های پایه است، اما مفهوم بورس جنبه ای عمومی تر پیدا کرده و می توانیم ادعا کنیم ،هر بزرگسالی که در اطراف ما وجود دارد قدم در بازار بورس گذاشته است.
تاریخچه بورس
حتما برای شما هم این سوال پیش آمده که بورس چیست باید بگوییم اندیشه ی ایجاد بازار بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند، سپس به فکر راه حلی افتادند تا به بتوانند مانع این ضرر شوند و یا آن را به حداقل برسانند.
بنابریان تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی بین آنها تقسیم شود .
این تجربه موفقیت آمیز بود و به تدریج هر تاجری تلاش می کرد تا فعالیت های تجاری خود را از این طریق ادامه دهد؛ به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود.
رفته رفته این تجربه شکل قانونی به خود گرفت و به شرکت های سهامی تبدیل گردید. اولین تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه ، در سال ۱۳۵۳ میلادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ارسال کند و این اقدامی بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود.
به منظور این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت انجام شد .مدت ها بعد با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند.
اولین بازار بورس دنیا
اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام واقع در کشور هلند تشکیل شد و امروزه اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند.بورس واژه ای فرانسوی و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد.بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی کشور بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) رو به رو خانه بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» تجمع کرده و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند.از آن زمان به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا خود می پرداختند ، به مرور زمان توسعه یافته و شکل ساختمان به خود که آن مکان را بورس می نا میدند .بطور کلی فلسفه کلیدی به وجو آمدن بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران
ابتدایی ترین اقدام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۱۵ انجام شد. در آن بازه زمانی ، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود وضعیت اقتصادی و سیستم بانکداری کشور استخدام شدند ، دولت از بین این کارشناسان خبره، فردی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مشئولیت راه اندازی بورس ایران ره به این شخص واگذار کرد .
این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را مورد تحقیق و بررسی قرار داد ولی با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلفی اهم از اقتصادی و امنیتی رو به رو شد. درسال ۱۳۳۳ نیز مجدد کارگروهی متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جهت راه‌اندازی بورس تشکیل شد ، بعد از ۱۲ سال تلاش و تحقیق در سال ۱۳۴۵ موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت ماه همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.
بورس چیست؟
به مکان یا محیطی که در آن خرید و فروش صورت میگیرد، بازار می‌گویند. بازار ها هم می‌تواند بازار حضوری و هم خرید و فروش به صورت اینترنتی انجام شود. در بازار حضوری شخص به صورت فیزیکی در محل خرید و فروش می رود و داراییهای خود یا دیگران مانند زمین، خانه، ماشین و اموال دیگر را معامله کند.در بازار های اینترنتی همانطور که از نامش پیداست فرد به صورت غیر حضوری و از طریق اینترنت داراییهای مالی اسنادی خود مانند اوراق مشارکت و سهام را خرید و فروش می‌کند.اگر مردم را از لحاظ اقتصادی به گروه تقسیم کنیم،گروه اول شامل اشخاصی هستند که سرمایه و پس انداز خود را نگهداری می‌کنند و هیچ وقت وارد فعالیت‌های اقتصادی نمی‌شوند. گروه دوم دوم نیز افرادی هستند که روش‌های فعالیت اقتصادی را می‌دانند اما برای انجام این فعالیت‌ها به سرمایه نیاز دارند. نظر مردم برای سرمایه‌گذاری با هم فرق دارد.بهضی ها دارای اهداف دراز مدت و برخی دیگر اهداف کوتاه مدت دارند. به بازاری که تمام اهداف و فعالیت‌های اقتصادی مردم را در جهت سرمایه‌گذاری پوشش می‌دهد، بازار بورس و سرمایه می‌گویند.
دلیل افزایش سرمایه گذاری در بورس
امروزه سرمایه گذاری در بورس خواهان زیادی پیدا کرده است. به اعتقاد بیشتر کارشناسان اقتصادی و بورسی، سرمایه گذاری در این بازار به دلیل ریسک و نوسان کمتر، نتایج به مراتب بهتری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازارهای ارز یا طلا دارد. بازار بورس نهادی ساختار یافته و یکی از ارکان مهم بازار سرمایه به حساب می آید.دانش کافی و تحلیل‌های مناسب و اصولی تاثیر بسیار زیادی در کسب درآمد و موفقیت در بازار بورس دارد. بازار بورس تحت حمایت قانون است و امن‌ترین مکان برای نگهداری سرمایه در برابر تورم می‌باشد.سرمایه گذاری در بورس و خرید و فروش بورس اوراق بهادار از کاهش ارزش اقتصادی و از راکد ماندن پول جلوگیری می‌کند. نقدینگی سریع یکی دیگر از مزایا سرمایه گذاری در بورس می باشد.
انواع بورس ها
بورس اوراق بهادار
در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی مثل؛ سهام، اوراق مشارکت و … معامله میشود. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به صورت رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می گردد “بورس اوراق بهادار” گفته می شود.
فرابورس
نوع دوم از انواع بورس در ایران فرا بورس می باشد که به بازار اول و دوم و پایه (الف، ب، ج) و بازار سوم تقسیم بندی شده است. در بازار فرابورس سهام و برخی دیگر از انواع اوراق بهادار معامله میشوند که به دلایل مختلفی درحال حاضر شرایط
پذیرش و معامله در بورس را نداشته اند. شرکت های بازار پایه براساس ریسک سرمایه گذاری، شفاف بودن صورت های مالی و میزان بدهی و … در یکی از بازار های الف، ب و ج قرار می گیرند.
بورس کالا
به بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین انجام میشود و به صورت منظم و دائم فعال است، بورس کالا گفته میشود. در بورس کالا معمولا مواد خام و مواد اولیه معامله می شود. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که معامله می شود، نام گذاری خواهد شد، به عنوان مثال؛ سکه ، صندوق های طلا، پسته و زعفران.بورس های کالایی را در مقابل بورس های اوراق بهادار تعریف می کنند و چیزی که در زمینه 1- فلزات و مواد معدنی ( کانی ها ) 2- انرژی و 3- محصولات کشاورزی مورد داد و ستد قرار می گیرد در زمره بورس کالایی قرار می دهند.
منظور بورس کالا ، کالاهای خام و فرآوری‌نشده است که معمولا بین فعالان زنجیره تولید دست‌به‌دست میشود. به طور مثال شرکت‌های تولیدکننده ورق و میلگرد و شمش آهن می‌توانند محصولات‌شان را در بورس کالا عرضه کنند و به شرکت‌هایی که از این محصولات به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند ارسال کنند. مهم‌ترین ویژگی بورس کالا ایجاد شفافیت در بازار دادوستد محصولات کالایی است.
فعالان و سرمایه گذاران بورس کالا اغلب آشنایی با انواع بورس اشخاص حقوقی هستند. در واقع خریدوفروش در رینگ محصولات پتروشیمی و فلزی فقط به اشخاص حقوقی محدود است و اشخاص حقیقی فقط در رینگ معاملات کشاورزی و آتی امکان فعالیت دارند.
بورس انرژی
جوان ترین بازار در بورس ایران به حساب می آید. بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور از سال ۱۳۹۱ شروع به کار کرد که هدف از آن معاملات هرگونه مواردی که دارای انرژی هستند، مانند برق، نفت و گاز می باشد.بورس حامل‌های انرژی در واقع یک بورس کالایی می باشد که زمینه لازم به منظور خرید و فروش حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر این کالاها را ایجاد می‌کند.تمامی معاملات و خرید و فروش‌های مربوط به با حامل‌های انرژی از سال ۱۳۹۱ تاکنون در بازار چهارم بورس و عمدتاً به صورت اینترنتی انجام میشوند. منظور از حامل‌های انرژی در اینجا، گاز، بنزین، نفت، برق، زغال‌سنگ و. هستند که امکان انتقال انرژی را به‌صورت شیمیایی یا الکتریکی میسر می‌سازند.
نماد بورسی چیست؟
بورس ادبیات خاص خودش را دارد که در نگاه اول می‌تواند باعث سردرگمی شود. در واقع که وقتی اصطلاح یا عبارتی پرکاربرد باشد، مشتاق هستیم آن اصطلاح یا عبارت را مختصر کنیم تا راحت‌تر باشیم.در بازاری که قرار است سهام شرکت‌ها با استفاده از نام شرکت های استفاده کامل از این نام ها به دلیل طولانی دردسرهای زیادی دارد. به طور مثال در یک گفت‌وگوی بورسی دشوار است که بگوییم «قیمت سهام توسعه معادن روی ایران افزایش یافت» و یا در تابلوی معاملات بورس از نام کامل شرکت‌ها استفاده کنیم. به همین دلیل از همان گام اول برای هر شرکتی که وارد بورس میشود یک نماد خاص و منحصربه‌فرد در نظر می‌گیرند تا فرایند معاملات ساده‌تر باشد. به طور مثال فعالان بازارسرمایه «بانک صادرات ایران» را با نماد «وبصادر» و «گسترش سرمایه‌گذاری ایرانخودرو» را با نماد «خگستر» می‌شناسند.
منافع بازاربورس
بازار بورس با کنترل نقدینگی در جامعه یک فرصت عالی برای سرمایه گذارانی که سرمایه های کوچکی دارند ، ایجاد می کند و سبب توزیع عادلانه ثروت می شود. منافع بازار بورس برای جامعه عبارتند از :
بورس چیست؟ | بورس به زبان ساده
برای پاسخ به بورس چیست مقدمه لازم است؛ حتما با فرایند دریافت وام آشنایی دارید؛ مثلا گاهی برای خرید خانه، ماشین یا راه‌اندازی یک کسب‌وکار شخصی به پول نیاز دارید ولی در حال حاضر به آن مقدار پول دسترسی ندارید. در این حالت یکی از راه‌های تامین پولی که لازم دارید این است که به بانک بروید و درخواست وام کنید. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هم می‌توانند چنین کاری انجام بدهند و برای راه‌اندازی پروژه‌های جدید یا به سرانجام رساندن پروژه‌های جاری سراغ نظام بانکی بروند و وام بگیرند. اما شرکت‌ها یک راه دیگر برای تامین مالی دارند و آن مراجعه به بازار سرمایه یا همان بورس است. در این روش شرکت‌ها بخشی از سهام خودشان را در بازار بورس عرضه می‌کنند. این همان عرضه اولیه سهام شرکت در بازار بورس است.
در این حالت، سرمایه‌گذاران فعال در بازار بورس با خریدن این سهام، سهامدار این شرکت میشوند و پول حاصل از این فرایند در اختیار شرکت قرار میگیرد و شرکت می‌تواند از این پول برای فعالیت‌های اقتصادی خودش استفاده کند. به عبارت ساده‌تر، شرکت به جای اینکه پول مورد نیاز خودش را از طریق نظام بانکی تامین کند، می‌تواند با عرضه اولیه سهام خودش در بازار بورس این کار را انجام بدهد.
تامین مالی شرکت‌ها از طریق بورس محدود به زمان عرضه اولیه نیست و شرکت‌ها می‌توانند از طریق فرایند افزایش سرمایه هم نیازهای مالی‌شان را رفع کنند. قبلا در «رده» درباره روش‌های افزایش سرمایه گفته‌ایم.
اما تامین مالی شرکت‌ها تنها فایده بازار بورس برای اقتصاد یک کشور نیست و بازار بورس کارکردهای دیگری از قبیل مدیریت ریسک، افزایش شفافیت، کشف قیمت و امکان بسیج سرمایه‌های کوچک را هم فراهم می‌کند. به‌طور کلی نظام بانکی و بازار بورس ۲ بال اصلی یک اقتصاد را تشکیل می‌دهند که استفاده مناسب از آنها می‌تواند منجر به رشد اقتصادی پایدار شود.
تالار بورس کجاست؟
بازار بورس در جهان سابقه‌ای طولانی دارد و عمر بعضی از بورس‌ها به چند قرن می‌رسد. مثلا بورس پاریس از سال ۱۷۲۴ میلادی فعال است و سابقه بورس نیویورک به سال ۱۷۹۲ میلادی می‌رسد. در گذشته که ابزارهای ارتباطی امروزی، مانند تلفن و اینترنت، وجود نداشت، سرمایه‌گذاران برای خریدوفروش سهام و اوراق بهادار باید در جایی جمع می‌شدند و معاملات‌شان را انجام می‌دادند. مثل بازارهای سنتی شهرها که مردم برای خرید مایحتاج‌شان به آنها مراجعه می‌کردند. بورس ایران هم از سال ۱۳۴۶ فعالیت می‌کند و تا همین چند سال پیش اکثر سرمایه‌گذاران برای خریدوفروش سهام به ساختمانی می‌رفتند که به تالار بورس معروف بود. اما به‌مرور و با پیشرفت ابزارهای ارتباطی و به‌ویژه اینترنت، بیشتر سرمایه‌گذاران دیگر به چنین مکان‌هایی مراجعه نمی‌کنند و معاملات‌شان را از طریق اینترنت انجام می‌دهند. مثل فروشگاه‌های اینترنتی که امکان خرید آنلاین را ایجاد کرده‌اند. به همین دلیل معنای اصطلاح «تالار بورس» هم رفته‌رفته تغییر کرده و به همه بسترهایی گفته میشود که معاملات بورسی در آنها انجام میگیرد.
نماد بورسی چیست؟
حتما ادبیات دهه هشتادی‌ها به گوش‌تان خورده و گاهی این ادبیات سردرگم‌تان کرده. مثلا ممکن است این جمله را بشنوید که «رسیدی خ ز بزن» و برایتان سوال شده باشد که منظور از «خ» و «ز» چیست. بورس هم ادبیات خاص خودش را دارد که در نگاه اول می‌تواند باعث سردرگمی شود. ماجرا این است که وقتی اصطلاح یا عبارتی پرکاربرد باشد، دوست داریم آن اصطلاح یا عبارت را مختصر کنیم تا راحت‌تر باشیم.
برای نامگذاری نمادهای بورس شرکت‌هایی که زمینه فعالیت مشابهی دارند در یک گروه قرار می‌گیرند. معمولا حرف اول نماد معاملاتی شرکت‌ها در بورس نشان‌دهنده گروه آن شرکت در بورس است. بقیه حرفهای این نمادها هم به‌نوعی انتخاب میشوند که نشان‌دهنده عنوان اصلی شرکت باشد
در بازاری هم که قرار است سهام شرکت‌ها خریدوفروش شود، استفاده از نام کامل شرکت‌ها دردسرهای زیادی دارد. مثلا در یک گفت‌وگوی بورسی دشوار است که بگوییم «قیمت سهام توسعه معادن روی ایران افزایش یافت» یا اینکه در تابلوی معاملات بورس از نام کامل شرکت‌ها استفاده کنیم. به همین دلیل از همان ابتدا برای هر شرکتی که وارد بورس میشود یک نماد خاص و منحصربه‌فرد در نظر می‌گیرند تا فرایند معاملات ساده‌تر باشد. مثلا بورسی‌ها «بانک صادرات ایران» را با نماد «وبصادر» و «گسترش سرمایه‌گذاری ایرانخودرو» را با نماد «خگستر» می‌شناسند.
نحوه نام گذاری شرکت های بورسی
در حال حاضر بیش از ۵۰۰ شرکت در بازارهای بورس و فرابورس ایران حضور دارند. این شرکت‌ها به چند گروه تقسیم میشوند و شرکت‌هایی که زمینه فعالیت مشابهی دارند در یک گروه قرار می‌گیرند. معمولا حرف اول نماد معاملاتی شرکت‌ها در بورس نشان‌دهنده گروه آن شرکت در بورس است. مثلا نماد معاملاتی بانک‌ها و موسسات اعتباری با حرف «و»، شرکت‌های سیمانی با حرف «س»، شرکت‌های شیمیایی با حرف «ش» و شرکت‌های خودرویی با حرف «خ» شروع میشوند (البته استثناهایی هم وجود دارد). بقیه حرفهای این نمادها هم به‌نوعی انتخاب میشوند که نشان‌دهنده عنوان اصلی شرکت باشد.
برای نمونه، نمادهای «خودرو» و «خگستر» و «خساپا» و «خپارس» مربوط به گروه «خودرو و ساخت قطعات» میشوند، نمادهای «فملی» و «فولاد» و «فخوز» و «فاسمین» در گروه «فلزات اساسی» هستند، نمادهای «حکشتی» و «حریل» و «حفارس» و «حتاید» در گروه «حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات» معامله میشوند و نمادهای «وپارس» و «وتجارت» و «وپاسار» و «ونوین» در گروه «بانک‌ها و موسسات اعتباری» قرار دارند. البته همانطور که اشاره کردیم در این نام‌گذاری‌ها استثناهایی هم وجود دارد که می‌توانید به‌مرور به آنها آشنا شوید.
معرفی انواع بازار بورس در ایران
شاید شنیده باشید که سهام فلان شرکت در بازار بورس معامله میشود یا اینکه فلان شرکت، فرابورسی است. اما شاید ندانید تفاوت بورس و فرابورس چیست و بقیه بورس‌ها در چیست. در واقع هر کدام از این‌ها یک بازار مجزا است و قوانین و شرایط خاص خودش را دارد.
تفاوت بورس و فرابورس
اولین نکته اینکه شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا همان بورس معروف از سال ۱۳۴۶ شروع به فعالیت کرده است، اما سابقه فعالیت شرکت فرابورس ایران به سال ۱۳۸۷ برمی‌گردد. به‌طور کلی شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار فرابورس نسبت به بازار بورس ساده‌تر است و از نظر معاملاتی هم تفاوت‌هایی بین نحوه معاملات بورس و فرابورس وجود دارد. مثلا در حال حاضر فاصله قیمت سفارش‌ها در بازار بورس ۱۰ ریال یا همان یک تومان است، ولی در فرابورس سفارش‌ها را می‌توان با فاصله یک ریال هم ثبت کرد. همچنین بازار پایه هم بخشی از فرابورس است که در آن دامنه نوسان روزانه قیمت ۲ درصد است؛ این دامنه در بازار بورس و تابلوهای اصلی فرابورس ۵ درصد است.
به‌طور کلی شرکت‌هایی که در بازار بورس هستند معمولا اعتبار بیشتری نزد سرمایه‌گذاران، به‌ویژه سرمایه‌گذاران باتجربه‌تر، دارند. البته این امکان هم وجود دارد که شرکت‌های فرابورسی شرایط مورد نیاز پذیرش در بورس را کسب کنند و از فرابورس به بورس منتقل شوند.
بورس کالا چیست؟
همانطور که در بورس اوراق بهادار این امکان وجود دارد که هر اوراق بهاداری (از قبیل سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و غیره) معامله شود، در بورس کالا هم کالاهای مختلف دادوستد میشود. البته در اینجا منظور از «کالا» آن کالای مصرفی یا همان کالایی که به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد، نیست!
بلکه منظور کالاهای خام و فرآوری‌نشده است که اغلب بین فعالان زنجیره تولید دست‌به‌دست میشود. مثلا شرکت‌های تولیدکننده ورق و میلگرد و شمش آهن می‌توانند محصولات‌شان را در بورس کالا عرضه کنند و به دست شرکت‌هایی برسانند که از این محصولات به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند. مهم‌ترین فایده بورس کالا هم ایجاد شفافیت در بازار دادوستد محصولات کالایی است.
نکته: فعالان بورس کالا بیشتر اشخاص حقوقی هستند. در واقع خریدوفروش در رینگ محصولات پتروشیمی و فلزی فقط به اشخاص حقوقی محدود است و اشخاص حقیقی فقط در رینگ معاملات کشاورزی و آتی امکان فعالیت دارند.
شاخص بورس چیست؟ چه تفاوتی با شاخص کل بورس دارد؟
اگر پیگیری اخبار بورسی بوده باشید حتما اصطلاح «شاخص بورس» هم به گوش‌تان خورده باشد. معمولا در اخبار اقتصادی تلویزیون اولین چیزی که گفته میشود عدد شاخص بورس و مقدار تغییر آن در مقایسه با روز گذشته است. اغلب هم منظور از «شاخص بورس» همان «شاخص کل بورس» است و بخواهیم کمی دقیق باشیم، شاخص کل بورس نماگری است که سطح عمومی قیمت‌ها و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را نشان می‌دهد.
نکته: در حال حاضر شاخص‌های مختلفی برای بازارهای بورس و فرابورس ایران تعریف شده است و شاخص کل بورس فقط یکی از این شاخص‌ها است. از شاخص‌های دیگر می‌توانیم به شاخص کل هم‌وزن، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص کل فرابورس اشاره کنیم. همچنین برای هر کدام از گروه‌های بورس هم شاخص‌های جداگانه‌ای تعریف شده است.
نکته: شاخص کل بورس، همانطور که از نامش پیداست، فقط از قیمت سهام شرکت‌های بورسی (و نه فرابورسی) تاثیر میگیرد.
نکته: تاثیر تغییرات قیمت شرکت‌های بورسی روی شاخص کل یکسان نیست. تاثیر شرکت‌های بزرگ‌تر که ارزش بازار بالاتری دارند روی شاخص کل بیشتر است. اصطلاح نمادهای «شاخص‌ساز» هم از همین‌جا می‌آید؛ نمادهایی که تغییرات قیمت‌شان تاثیر بیشتری روی شاخص کل دارد به اصطلاح نمادهای شاخص‌ساز نامیده میشوند.
نکته: شاخص هم‌وزن، همانطور که از نامش پیداست، از همه شرکت‌های بورسی تاثیر یکسانی میگیرد. به همین دلیل است که وقتی قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر رشد می‌کند، شاخص هم‌وزن رشد بیشتری دارد تا شاخص کل.
سهام چه شرکت هایی در بورس معامله میشود؟
با توجه به رویکرد بورس در این سال‌ها و ساده کردن مداوم قوانین مربوط به حضور در بورس، همه شرکت‌ها -حتی شرکت‌های کوچک و خرد- می‌توانند وارد این بازار جدید شوند. البته باید شرایطی را رعایت کنند و حضورشان به تایید بورس یا فرابورس برسد. ابتدا سهام شرکت و سرمایه‌هایش توسط کارشناسان بورس قیمت‌گذاری میشود و قیمت پایه‌ای مشخص میشود، تعیین خرده‌فروشی یا عمده‌فروشی سهام توسط هیئت مدیره شرکت تصویب میشود و مراحل عرضه اولیه و ورود به بورس فراهم میشود. این راهنما شاید به درد کسانی بخورد که در این زمینه سوال دارند.
آشنایی با ۴ بازار بورس بین‌المللی در سال 2020
بورس در طول تاریخ مورد نظر سرمایه‌گذاران بوده است. تبادلات ارزی که امروزه فارکس نام گرفته تاریخچه‌ای به اندازه‌ی تاریخ خود پول دارد.
از سال ۱۸۷۶ تا جنگ جهانی اول پایه ارزش هر ارز، بر مبنای پشتوانه طلا باعث ثبات نسبی ارزها در مقابل یکدیگر بود.
پس از جنگ جهانی دوم (۱۹۴۴) توافقنامه ای با نام برتن وودز (Bretton Woods) ایجاد شد که بر مبنای آن کشورهای امضا کننده متعهد شدند ارزش پول خود را در ارزش ثابتی در برابر دلار نگه داری کنند و نرخ مرجع دلار نیز، ۳۵ دلار برای هر اُنس طلا تعیین گردید.
در این توافقنامه هیچ کشوری مجاز نبود به خاطر منافع تجاری ارزش ارز خود را بیش از ۱۰ درصد در مقابل سایر ارزها کاهش دهد. این سیستم که برای ایجاد ثبات پولی بین المللی ایجاد شده بود با کاستی ها، نابسامانی ها و جلوگیری از به جریان افتادن سرمایه ها همراه بود.
سرانجام در سال ۱۹۷۱ توافقنامه برتن وودز باطل گردید و از سال ۱۹۷۳ ارزش ارزهای کشورهای مهم صنعتی در بازارهای بین المللی شناور اعلام شد.
در ابتدا، آزاد سازی ارزش ارزها بعد از سال ۱۹۷۳ اغلب روند کند تغییرات قیمت در بین ارزها را به دنبال داشت ولی آزادسازی کمک شایانی به ارزش گذاری ارزها بر مبنای عرضه و تقاضای بازارهای بین المللی انجام داد.
به مرور با کاهش مقررات، آزاد شدن بازار و فعالیت بازیگران در بازارهای مالی جهانی، کاراترین بازاری که تا به حال بشر به خود دیده به آشنایی با انواع بورس وجود آمد.
امروزه دولت ها، بانک ها، شرکت های تجاری، سوداگران و مردم عادی پنج گروه عمده شرکت کنندگان بازار تبادلات ارزی هستند و در این بین از دهه ۱۹۹۰ به این سو با پیشرفت تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی روند نظارت بر بازارهای جهانی، اجرای سفارش ها، تحلیل فرصت های مالی و گسترش این بازار سرعتی بیش از پیش پیدا کرده است.
تعداد زیاد بازیگران بورس های بین المللی ارز باعث بالا رفتن حجم معاملات در بازار شده است. امروزه حجم معاملات بورس های تبادلات ارزی به بیش از ۱٫۶ تریلیون دلار در روز می رسد. در این درس پس از آشنایی با دیگر بورس های بین المللی به مقایسه انحصاری بازار تبادلات ارزی با دیگر بورس های بین المللی خواهیم پرداخت. بطور کلی بورس های بین المللی را می توان به چهار نوع تقسیم کرد.
آشنایی با انواع بورس های بین المللی
۱. بازار سهام Stock
بازار سهام یا (Stock Market) بازاری است که معامله گران با سرمایه گذاری و خرید سهم یا سهامی از یک شرکت یا مجموعه ای از شرکت ها و کارخانه ها در سود و زیان تفاوت قیمت سهام آن بنگاه اقتصادی و یا در سود و زیان حاصل از فعالیت آن بنگاه شریک می شوند. نمونه این بورس، بورس اوراق بهادار تهران و سهام شرکت های داخل آن می باشد.
۲. بازار کالاها Commodity
بازار کالا یا (Commodity Market) شامل بورس هایی است که قیمت تبادلات کالاها به صورت جهانی یا منطقه ای بر اساس عرضه و تقاضا ارزش گذاری می شود. بورس های کالا به سه دسته عمده تقسیم می شود.
Hard- طلا، نقره، سیمان، فلزات و غیره
Soft- آب پرتقال، قهوه، اقلام خوراکی و غیره
Energy- نفت، گاز، برق، ذغال سنگ و غیره
۳. اوراق بهادار Bond Market
بازار اوراق قرضه (Bond Market) اوراق مشارکتی که اغلب از طرف دولت ها برای مشارکت مردم و جذب سرمایه های آنها برای طرح های سودآور جذب می شود. مانند اوراق مشارکت وزارت خانه ها در ایران.
۴. بازار تبادلات ارزی – بازار فارکس – Foreign Exchange
بازار تبادلات ارزی فارکس (Foreign Exchange) بازاری که در آن مانند بورس های فوق الذکر، ارزش گذاری پول ملی کشورها بر اساس عرضه و تقاضا در مقابل سایر ارزها سنجیده می شود. مانند نرخ برابری دلار به ریال یا یورو به دلار.
اصول انحصاری مقایسه بورس های بین المللی
هر کدام از بورس های فوق دارای مزایا و معایبی برای سرمایه گذاری نسبت به یکدیگر می باشند. در ادامه علت تمرکزمان بر روی بازار تبادلات ارزی را بیان کرده و مزایای این بورس را نسبت به سایر بورس ها به صورت خلاصه بررسی می کنیم.
A) فعالیت ۲۴ساعته بازار – به علت باز بودن بانک ها و موسسات مالی گوناگون در سراسر جهان و وظیفه اعلام قیمت در هر ساعتی از شبانه روز (به جز شنبه و یکشنبه) در هفته بازار تبادلات ارزی فعال و امکان معاملات وجود دارد.
B) وجود همیشگی خریدار و فروشنده – حجم بالای معاملات که به آن اشاره شد و تعدد شرکت کنندگان باعث شده در هر زمانی، امکان نقد شوندگی معاملات وجود داشته باشد و همیشه خریدار و فروشنده ای در نقطه مقابل فعالیت شما در بازار وجود دارد. همیشه بانک ها و موسسات طرف تجاری معامله گران مسئول نقد کردن دستورات شما در بازار هستند و از این نظر هیچ نگرانی مانند بورس های دیگر برای پیدا شدن خریدار و فروشنده وجود ندارد.
C) معاملات دو طرفه – برای کسب سود در مورد کالاها فقط می توان از پیش بینی روند صعودی قیمت ها استفاده کرد ولی در بازار ارز به علت اینکه معاملات بر اساس ارزش گذاری دو نوع پول تعیین می گردد، با افزاریش ارزش یک ارز متقابلا ارزش ارز مقابل کاهش می یابد به همین دلیل نه تنها از روند صعودی افزایش ارزش یک ارز بلکه از روند نزولی کاهش ارزش یک ارز می توان سود گرفت. روند نزولی ارزش یک ارز در اصل روند صعودی ارزش ارز متقابل می باشد.
D) معاملات لحظه ای – خرید و فروش لحظه ای از هر نقطه ای از جهان، تنها با دسترسی به اینترنت یا تلفن. مزیت دیگر معاملات لحظه ای شفاف و یکسان در بازار است که تا خبری به صورت جهانی و عمومی انتشار نیابد تاثیری بر بازار ندارد.
E) احتمال کم تغییرات قیمت – به علت حجم بالای جابجایی مالی در بازار تبادلات ارزی و درعین حال تعداد زیاد معامله گران، به همراه نوع قراردادهای متفاوتشان در بازار، احتمال کمی برای جابجایی شدید و زیاد در بین جفت ارزهای اصلی وجود دارد. معمولا در بازار تبادلات ارزی در بین جفت ارزهای اصلی و مهم، روزانه بصورت میانگین یک تا دو درصد جابجایی را نسبت به ارزش ذاتی آن جفت ارز شاهد هستیم که در مقایسه با بازارهای کالا یا سهام مقدار کمتری است.
F) اهرم افزایش سرمایه – تسهیلات سرمایه گذاری از سوی کارگزار به صورت وام به خریدار برای انجام معاملات انجام می شود. میزان این تسهیلات در بازار های مختلف متفاوت و گاه تا چند صد برابر اصل سرمایه می باشد. بدیهی است که حد ضرر به اندازه اصل سرمایه می باشد اما محدودیتی برای کسب سود وجود ندارد.
آشنایی با انواع معاملات
۱- قرارداد لحظه ای – اسپات (Spot)
در این قرارداد خریدار باید کل مبلغ قرارداد را به علاوه کارمزد کارگزاربه صورت نقد پرداخت نماید و فروشنده نیز باید تا حداکثر دو روز کاری کالایمورد معامله را به خریدار تحویل نماید. این نوع قرارداد در بازار مبادلات ارزغالبا به صورت لحظه ای نقد می شود.
۲- قرارداد سلف – فوروارد (Forward)
در این قرارداد، کل مبلغ در زمان انجام معامله از طرف خریدار پرداخت میشود و فروشنده متعهد می شود در تاریخ و زمان معین کالا را با قیمت مورد توافق به خریدار تحویل دهد.
۳- قرارداد آتی – فیوچر (Future)
در این روش فروشنده مطابق یک قرارداد صلح تعهد می نماید مقدار معینی از دارایی یا کالایی مشخص را در زمانی معین در مقابل مبلغی به خریدار تحویل دهد. بر اساس این قرارداد، فروشنده مقدار دارایی مورد مصالحه را در سررسید مشخص تحویل می دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه و توافق شده را در سررسید می پردازد. طرفین در قالب شرط ضمن قرارداد به شخص ثالث یا کارگزاری وکالت می هند که از وجه الضمان آنها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر اباحه تصرف بدهد. هر یک آشنایی با انواع بورس آشنایی با انواع بورس از طرفین می توانند قبل از سررسید با انعقاد قرارداد صلح دیگری شخص ثالثی را در قرارداد صلح اولیه جایگزین خود نمایند و پس از تسویه از قرارداد خارج شوند کلیه قرارداد ها در زمان سررسید مقرر حتما باید تسویه شوند.
۴- قرارداد اختیار معامله – آپشن (Option)
قرارداد اختیار خرید: قراردادی است که به موجب آن عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت مشخص تعیین شده در حال حاضر به طرف دوم قرارداد اعطا می نماید بدون اینکه طرف دوم ملزم به خرید آن کالا باشد.
قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد، به موجب آن خریدار حق فروش مقدار معینی از کالای مورد نظر را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف دیگر اعطا می نماید. بدون آنکه فروشنده ملزم به فروش کالا در تاریخ قید شده باشد.
در همه قراردادهای اختیار خرید و فروش کارمزد بالاتری نسبت به انواع قراردادهای دیگر مورد محاسبه قرار میگیرد. بسته به زمان لغو یا تحویل کالا این قراردادها به دو نوع سیستم آمریکایی و اروپایی نیز تقسیم بندی می شوند.
در اینجا چهار مورد از عمومی ترین قراردادهای استفاده شده در بورس های بین المللی توضیح داده شد. شایان ذکر است موارد دیگری مانند قرارداد اعتباری، قرارداد معاوضه، قرارداد صلح و موارد مختلف دیگری قرارداد وجود دارد که به علت عمومیت نداشتن در بازار مبادلات ارز از توضیح در مورد آنها صرف نظر می نماییم.
دیدگاه شما