محاسبه نقدینگی

ارزیابی اثر خلق نقدینگی بر سود آوری و ثبات مالی بانک ها

از آن جا که عدم کنترل و نظارت بانک مرکزی بر کمیته ریسک بانک ها و همچنین میزان خلق نقدینگی آن ها ممکن است منجر به ورشکستگی بانک ها، تهدید ثبات شبکه بانکی و در نهایت به خطر افتادن سیستم مالی کشور شود؛ از این رو پژوهش حاضر با عنایت به اهمیت تاثیرات خلق نقدینگی بر ثبات شبکه بانکی، به محاسبه خلق نقدینگی و تاثیر آن بر سودآوری و ثبات مالی بانک ها می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پس رویدادی است. دوره زمانی پژوهش، 1399-1392 بوده و از اطلاعات 15 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره و رویکرد پانل دیتا انجام شده است. برای اندازه گیری شاخص خلق نقدینگی از روش برگر و باومن (2009) و برای اندازه گیری سود آوری و ثبات مالی بانک ها به ترتیب از نسبت بازدهی دارایی ها (ROA) و معیار Z-Score و همچنین از متغیرهای کنترلی در سطح بانک (اندازه، سپرده، تسهیلات و درامدهای غیر بهره ای)، صنعت (شاخص تمرکز بانک ها) و اقتصاد کلان (نرخ رشد تولید ناخالص داخلی و نرخ تورم) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که خلق نقدینگی سبب افزایش سودآوری و ثبات مالی بانک ها می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Liquidity Creation on Profitability and Financial Stability of Banks

نویسندگان [English]

• Marjan Izadkhah
• Masoud Izadkhah
• reza Raei

If the central bank and the relevant bank risk committee do not monitor and control the amount of liquidity created by a bank, it risks bankruptcy and ultimately all the banks in the country. Therefore, this study examines the impact of liquidity creation on the profitability and financial stability of banks. In terms of purpose and method, this research is applied post-event. A multivariate regression model and data panel approach were used to analyze the information of 15 banks listed on the Tehran Stock Exchange over the period 2013-2020. Berger and Bauman's (2009) method was used to calculate the liquidity creation index and the profitability and financial stability of banks were measured by the return on assets ratio (ROA) and Z-Score, respectively, as well as by control variables at the bank level (size, deposits, facilities, and non-interest income) and industry level (concentration index of banks). According to the results, banks are more profitable and stable when liquidity is created.

سرمایه قفل شده یا TVL چیست؟ محاسبه ارزش کل بلاک شده در دنیای دیفای

افرادی که به طور حرفه‌ای در بازار ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند به خوبی می‌دانند که اولین گام برای موفق شدن در این بازار، شناخت اصطلاحات آن است. یکی از اصطلاحات پر کاربرد در دنیای ارزهای دیجیتال سرمایه قفل شده یا TVL است.

سرمایه قفل شده یکی از معیارهای مهم برای بررسی وضعیت و اعتبار یک پروژه به ویژه در حوزه دیفای است. اما دیفای چیست؟ TVLچیست؟ اهمیت سرمایه قفل شده در بررسی پروژه‌های دیفای چیست؟

در این مطلب از بلاگ والکس قصد داریم تا به تمام این سوالات پاسخ دهیم در ادامه با ما همراه باشید.

دیفای چیست؟

دیفای به معنای امور مالی غیرمتمرکز است. نهادهای سنتی متمرکز به وجود واسطه‌هایی مانند بانک نیاز دارند، اما پلتفرم‌های غیرمتمرکز عملا نیازی به این واسطه‌ها ندارند. دیفای بر بستر بلاک چین پیاده‌سازی می‌شود و تمام داده‌های مربوط به این اکوسیستم برای هزاران گره روی شبکه ارسال می‌شود. به همین دلیل است که می‌توان گفت دیفای مشکلات مربوط به امنیت پلتفرم‌های متمرکز را ندارند و احتمال هرگونه دستکاری یا سانسور برای این اکوسیستم به صفر می‌رسد. دیفای در حال حاضر کاربردهای زیادی دارد، اما بدون تردید در آینده نقش بیشتری را در زندگی مردم بازی خواهد کرد.

نگاهی عمیق به سرمایه قفل شده یا TVL

سرمایه قفل شده یا TVL یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که کاربرد زیادی دارد. TVL یک شاخص برای بررسی وضعیت‎‌ پروژه‌های حوزه دیفای است. کاربران حرفه‌ای حوزه ارزهای دیجیتال قبل از آنکه روی یک پروژه سرمایه‌گذاری کنند به خوبی می‌دانند که باید در مورد آینده و پایداری آن تحقیق کنند. زیرا پروژه‌های زیادی وجود دارند که هرچند ممکن است بسیار آینده‌دار به نظر برسند، اما یک گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری نیستند.

سرمایه قفل شده یک معیار برای ارزیابی پروژه‌های دیفای است. سرمایه‌گذاران قبل از خرید توکن و اختصاص دادن بخشی از سرمایه خود به یک پروژه، شاخص TVL و تاریخچه آن را بررسی می‌کنند. اگر بخواهیم شاخص TVL را به زبان ساده تعریف کنیم باید بگوییم که نشان دهنده رغبت افراد به یک پروژه است.

پیدایش شاخص سرمایه قفل شده

این شاخص برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ همراه با ظهور اولین پروژه‌های دیفای مورد استفاده قرار محاسبه نقدینگی گرفت. در همان سال ارزش کل قفل شده صنعت دیجیتالی فقط ۱۲۰ میلیون دلار بود که نسبت به ارزش کل قفل شده در سال ۲۰۲۲ رقم ناچیزی به نظر می‌آید. رشد بازار مالی ارز دیجیتال در ابتدای سال ۲۰۱۸ مهم‌ترین عامل رشد شاخص سرمایه قفل شده بود.

اهمیت TVL در بررسی پروژه‌های دیفای

سرمایه‌گذاران حوزه دیفای روی توکن‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که امیدوار هستند در آینده با فروش آن‌ها به سود برسند. اما در بیشتر موارد چنین اتفاقی نمی‌افتد و متحمل ضررهای مالی سنگین می‌شوند. یکی از اساسی‌ترین ابزار برای سنجش قدرت یک پروژه محاسبه معیار سرمایه قفل شده است. هر چقدر معیار TVL یک پروژه بالاتر باشد نشان می‌دهد که افراد بیشتری روی این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به همین دلیل می‌توان به پروژه به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری اعتماد کرد.

چگونگی ارزیابی پروژه‌های دیفای به کمک سرمایه قفل شده

TVL در سال ۲۰۲۲، به نزدیک به ۲ میلیارد دلار در سطح جهانی رسیده است که نسبت به دو سال گذشته ۴۰۰ میلیون دلار افزایش یافته است. در واقع می‌توان گفت که هرچه شاخص ارزش کل قفل‌شده در پروژه بیشتر از دو میلیارد دلار باشد، می‌توان به پایداری آن امیدوار بود و در نتیجه به عنوان یک گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری به آن فکر کرد.

با افزایش محبوبیت و ارزش DeFi در فضای ارزهای دیجیتال، شاخص ارز کل قفل شده به معیاری ضروری برای سرمایه‌گذارانی تبدیل شده است که می‌خواهند ارزیابی کنند که آیا کل اکوسیستم سالم است و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد یا خیر؟

یکی از نشانه‌های مهم کلاهبرداری در پروژه‌‌های دیفای این است که قیمت توکن در یک پروژه دیفای با TVL کم، با افزایش شدیدی همراه باشد. در این صورت باید در مورد آن پروژه تحقیق بیشتری کرد و از ورود به آن اجتناب کرد، زیرا در اغلب موارد افرادی که سرمایه خود را وارد این پروژه‌ها می‌کنند در نهایت متحمل خسارت‌های مالی سنگین می‌شوند.

محاسبه ارزش کل قفل‌شده

بسیاری از افراد به دلیل اینکه فکر می‌کنند کار با شاخص‌ها می‌تواند پیچیده باشد هرگز از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که کار با اغلب شاخص‌ها مانند سرمایه قفل شده بسیار آسان است. برای محاسبه TVL کافی است که قیمت توکن پروژه را در تعداد توکن‌های در گردش ضرب کرد.

بعد از آنکه ارزش بازار توکن به دست آمد، آن را بر حداکثر عرضه توکن‌ها تقسیم کنید. با این فرمول شما به سادگی TVL را محاسبه کرده‌اید. یکی دیگر از شاخص‌هایی که می‌تواند در ارزیابی پروژه‌های دیفای به شما کمک کند، نسبت سرمایه قفل شده است. این شاخص از تقسیم ارزش کل بازار به TVL به دست می‌آید.

در صورتی که مقدار این نسبت کمتر از عدد ۱ باشد نشان دهنده این است که شما می‌توانید روی توکن به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری جذاب فکر کنید، در صورتی که بالاتر باشد سرمایه‌گذاری در آن چندان هوشمندانه نخواهد بود.

کدام ارز دیجیتال بالا ترین TVL را دارد؟

با توجه به رشد بی سابقه پروژه‌های دیفای در سال ۲۰۲۰ شاخص TVL ترکیبی تمام پروتکل‌های دیفای به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت.

طبق گفته DefiLlama، در ابتدای سال ۲۰۲۰، مجموع TVL در تمام پلتفرم‌های DeFi حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از ۱۷۲ میلیارد دلار رسیده بود. (دیفای لاما یک سایت داده محور است که پروژه‌های دیفای در آن رتبه‌بندی می‌شوند.)

پروژه‌هایی که بیشترین سهم از این شاخص TVL را به خود اختصاص دادند میکر دائو (MakerDAO) به همراه کرو (Curve) و آوه (Aave) است.

تغییرات شاخص TVL

یکی از نکات مهمی که در ارتباط با شاخص سرمایه قفل شده وجود دارد و باید هنگام تجزیه و تحلیل پلتفرم‌های مختلف دیفای در نظر گرفت این است که حجم قفل شده بازار ثابت نیست. در واقع عدد TVL می‌تواند حتی در عرض چند ساعت تغییر کند. به همین دلیل باید هنگام آنالیز عملکرد پروژه‌های دیفای، شاخص سرمایه قفل شده را در همان روز مورد بررسی قرار دهید.

کاربرد شاخص TVL در تامین نقدینگی صرافی‌های غیر متمرکز

برای صرافی‌های غیر متمرکز شاخص سرمایه قفل شده تنها یک پارامتر برای تخمین زدن قدرت یک پروژه نیست بلکه به طور مستقیم با تأمین نقدینگی این صرافی‌ها ارتباط دارد. به این صورت که با بالا رفتن شاخص TVL سرمایه‌گذاران توکن‌های بیشتری را برای تامین محاسبه نقدینگی نقدینگی این صرافی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.

در واقع سرمایه‌گذاران با قفل کردن سرمایه خود به صرافی‌ها کمک می‌کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند. صرافی‌ها هم در ازای این کار به عنوان پاداش، مقداری از کارمزد‌های صرافی را به آن‌ها می‌دهند. استیکینگ رمزارز از راه‌های کسب سود و درآمد است.

آیا شاخص سرمایه قفل شده واقعا کاربردی است؟

هر چند برخی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال معتقد هستند که شاخص سرمایه قفل شده چندان کاربردی نیست اما باید بگوییم TVL یک شاخص حیاتی برای تجزیه و تحلیل پروژه‌های دیفای است. بدون آن عملا شما نمی‌توانید در مورد اینکه یک توکن چقدر برای سرمایه‌گذاری مناسب است تصمیم بگیرید.

در کنار TVL شما می‌توانید از سایر پارامترهای فاندامنتال نیز برای بررسی وضعیت بازار کمک بگیرید. توجه داشته باشید که هر چقدر مهارت خود محاسبه نقدینگی محاسبه نقدینگی را در استفاده از این شاخص‌ها تقویت کنید به همان اندازه در معاملات خود هوشمندانه عمل خواهید کرد. متاسفانه در سال‌های اخیر افراد زیادی بعد از وارد کردن سرمایه‌های خود به پروژه‌های مختلف، متحمل خسارت‌های مالی سنگین شده‌اند. این موضوع در حوزه دیفای که روزانه پروژه‌های جدید در آن معرفی می‌شود اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. شما تجربه حضور در فضای دیفای را دارید؟ نظرتان درباره سیستم مالی غیر متمرکز چیست؟

سوالات متداول

ارزش کل قفل شده شاخصی برای تجزیه و تحلیل عملکرد پروژه‌های دیفای است. به زبان ساده TVL نشان دهنده رغبت افراد به یک پروژه است.

برای محاسبه TVL کافی است که قیمت توکن پروژه را در تعداد توکن‌های در گردش ضرب کرد. بعد از آنکه ارزش بازار توکن به دست آمد، آن را بر حداکثر عرضه توکن‌ها تقسیم کنید. با این فرمول شما به سادگی TVL را محاسبه کرده‌اید.

یکی از نکات مهمی که در ارتباط با شاخص سرمایه قفل شده وجود دارد و باید هنگام تجزیه و تحلیل پلتفرم‌های مختلف دیفای در نظر گرفت این است که حجم قفل شده بازار ثابت نیست. در واقع عدد TVL می‌تواند حتی در عرض چند ساعت تغییر کند.

سرمایه‌گذاران دیفای روی توکن‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که امیدوار هستند در آینده با فروش آن‌ها به سود برسند. اما در بیشتر موارد چنین اتفاقی نمی‌افتد و متحمل ضررهای مالی سنگین می‌شوند. یکی از اساسی‌ترین ابزار برای سنجش قدرت یک پروژه محاسبه معیار سرمایه قفل شده است.

برای صرافی‌های غیر متمرکز شاخص سرمایه قفل شده تنها یک پارامتر برای تخمین زدن قدرت یک پروژه نیست بلکه به طور مستقیم با تأمین نقدینگی این صرافی‌ها ارتباط دارد. با بالا رفتن شاخص TVL سرمایه‌گذاران توکن‌های بیشتری را برای تامین نقدینگی این صرافی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.

افزایش 40 درصدی نسبت نقدینگی به GDP در یک دهه اخیر/ پتانسیل تورم افزایش یافت + نمودار

براساس آمار سال پایه 90 نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به 103 درصد رسیده بود اما طبق ارقام جدید بانک مرکزی از تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری و برمبنای سال پایه 95، این نسبت به 90.4 درصد تغییر کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بانک مرکزی آمارهای جدیدی از تولید ناخالص داخلی بر مبنای سال پایه 1395 و به قیمت‌های جاری منتشر کرد که تفاوت‌هایی با تولید ناخالص داخلی به قیمت سال پایه 90 و به قیمت‌های جاری داشت.

با توجه به انتشار تولید ناخالص داخلی سال 1399، امکان محاسبه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی سال 99 به‌وجود آمد. تا پیش از این، تولید ناخالص داخلی به قیمت سال پایه 90 معادل 3،434 هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که براساس سال پایه 1395 این رقم به 3842 هزار و 68 میلیارد تومان محاسبه شده است.

بر اساس آمار سال پایه 90 نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به 103 درصد رسیده بود اما این نسبت به قیمت جاری و برمبنای سال پایه 95 معادل 90.4 درصد است.

* افزایش 40 درصدی نسبت نقدینگی به GDP در یک دهه اخیر

بنابراین نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در پایان سال 99 به 90.4 درصد رسیده که نسبت به سال 90، افزایش قابل توجهی داشته است.

نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در واقع مقایسه میزان نقدینگی موجود در کشور با ارزش پولی کالاها و خدمات تولید شده کشور در طول یک سال است. گفته می‌شود متوسط این نسبت در سایر کشورها حدود 107 درصد است.

یکی از دلایل اصلی رشد نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در طول سال‌های 92 تا 97، نرخ بالای سود بانکی و افزایش ماندگاری پول به عنوان سپرده بلندمدت در بانک‌ها و عدم‌ اثرگذاری نقدینگی خلق شده در متغیرهای اقتصادی (تورم، رشد اقتصادی) بوده است.

منبع: بانک مرکزی/ ارقام به میلیارد تومان

دوره	تولید ناخالص داخلی	نقدینگی	نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی
1390	686،828	357،070	51.9 درصد
1391	784،200	460،693	58.7
1392	1،054،945	639،550	60.6
1393	1،200،499	782،390	65.1
1394	1،179،503	1،017،280	86.2
1395	1،392،969	1،253،390	89.9
1396	1،618،790	1،529،980	94.5
1397	2،080،826	1،882،890	90.4
1398	2،673524	2،472،150	92.4
1399	3،842،086	3،476،170	90.4

همانطور که در نمودار مشخص است، نسبت میزان نقدینگی به تولید ناخالص داخلی از حدود 50 درصد به نزدیک 90 درصد در یک دهه بعد رسیده است. این تغییر نسبت یعنی در ازای هر واحد کالا و خدمات، پول بیشتری در اقتصاد به گردش درآمده است. به عبارت ساده‌تر، برای هر واحد کالا و خدمات تولید شده در کشور تقاضای بیشتری ایجاد شده است و پتانسیل تورم در یک دهه اخیر به میزان قابل توجهی بالا رفته است.

در نمودار زیر این مفهوم راحت‌تر قابل مشاهده است. چنانکه در نمودار دیده می‌شود نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی از 51.9 درصد به 90 درصد رسیده است.

نباید از یاد برد که نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در بسیاری از کشورها از ایران بیشتر است اما واقعیت مهم آن است که در این کشورها برای ورود نقدینگی به بخش‌های مولد اقتصاد با قاعده‌گذاری‌های جدی کانال‌کشی شده است و افزایش نقدینگی مجراهایی برای خروج دارند. اما در ایران به دلیل عدم وجود چنین کانال‌هایی عملا افزایش نقدینگی به سرعت به افزایش تقاضا در بازارهای غیر مولد مانند طلا، ارز، مسکن و کالاهای با دوام رفته و سپس تورم ناشی از این تقاضا به دیگر بخش‌های اقتصاد هم تسری خواهد یافت.

محاسبه نقدینگی

مفاهیم اساسی بازارهای مالی، نقدینگی در بازار به چه معناست؟

احتمالاً بارها در خبرها و بحث‌های سیاسی و اقتصادی واژه نقدینگی را شنیده‌اید. نقدینگی محاسبه نقدینگی یکی از شاخص‌های بازار پول است که نقش بسیار مهمی را در اقتصاد، خصوصا در کوتاه مدت ایفا می‌کند و آشنایی با آن برای گرفتن تصمیمات سرمایه‌گذاری موفق ضروری است. با ما همراه باشید تا با این مفهوم آشنا شویم.

نقدینگی چیست؟

نقدینگی اصطلاحی بسیار مهم است که در اقتصاد با عنوان M2 شناخته می‌شود. اما M2 چیست؟ پیش از این که با M2 یا همان نقدینگی آشنا شویم، باید شما را با اصطلاح حجم پول یا M1 آشنا کنیم. این اصطلاح به مجموع پول نقد که به عنوان وسیله‌ای برای مبادله استفاده می‌شود، گفته می‌شود. درواقع M1، همان مجموع اسکناس و حساب‌های جاری پول است و بخشی از نقدینگی است.

تفاوت نقدینگی (M2) و حجم پول (M1) با «شبه پول» معنا پیدا می‌کند. شبه پول (T)، انواع اوراق صکوک مانند اوراق مشارکت و . ، سپرده‌های بلندمدت، اسناد خزانه یا هرگونه اوراقی که نقد شدن آن به صرف زمان نیازمند است در دسته شبه پول قرار می‌گیرد.از مجموع شبه پول و حجم پول میزان نقدینگی کل اقتصاد محاسبه می‌شود.

نقدینگی چه اثری در اقتصاد و چه ارتباطی با سطح قیمت‌ها دارد؟

بر اساس نظریه اقتصادی کلاسیک، اگر میزان نقدینگی یا عرضه پول در یک اقتصاد دو برابر شود، قیمت‌ها، حقوق و باقی متغیرهای وابسته نیز دو برابر خواهند شد، در نتیجه اتفاق خاصی جز تغییر اسمی متغیرها نمی‌افتد. بگذارید با یک مثال بهتر موضوع را مشخص کنیم: فرض کنید کل پول موجود در اقتصاد، 100 واحد باشد. 2 نفر در این اقتصاد حقوق می‌گیرند و هر کدام از این دو نفر 50 واحد حقوق دارند. 4 نوع کالا، هرکدام به قیمت 25 تومان در این اقتصاد وجود دارد. حال فرض کنید میزان موجودی پول به 200 تومان برسد. هر فرد 100 تومان حقوق گرفته و قیمت هر کالا 50 تومان می‌شود. شاید قیمت اسمی کالاها بالا رفته باشد و حقوق اسمی هر فرد هم دو برابر شده باشد، اما قدرت خرید افراد (حقوق واقعی) و قیمت نسبی هر کالا (قیمت واقعی) ثابت باقی مانده است. در نتیجه بالا بردن میزان نقدینگی تاثیری در وضعیت اقتصاد نداشته است. اما جالب است بدانید، این نظریه تنها در بلند مدت صادق است و در بازه‌های کوتاه – میان مدت، نظریه دیگری مد نظر اقتصاددانان قرار می‌گیرد که به نظریه کینزی شهرت دارد. این نظریه در سال 1931، توسط جان مینارد کینز، اقتصاددان نوبلیست انگلیسی معرفی شد و او طبق نظریه‌اش اظهار داشت که بازارپول، در کوتاه مدت بر روی میزان تولید و در نتیجه شاخص‌های اقتصادی موثر است و می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای جلوگیری از رکود استفاده کرد. نظریه کینز به مدل IS_LM معروف است. بر اساس این نظریه، نقدینگی اثر مستقیمی بر سطح تولید و قیمت‌های واقعی در اقتصاد دارد و افزایش نقدینگی در کوتاه مدت با ثبات دیگر عوامل می‌تواند رکود تورمی ایجاد کند. البته این مدل پیچیده‌تر از آن است که بتوان در اینجا به‌طور کامل با محاسبه نقدینگی آن آشنا شد اما نکته مهم این است که بدانید در کوتاه مدت، نقدینگی نقش مهمی در اقتصاد هر کشور دارد و مهار آن بسیار مهم است.

نقدینگی چگونه مهار می‌شود؟

ابزار اصلی بانک مرکزی اوراق قرضه(صکوک) است که برای سرمایه‌گذاران نیز بسیار قابل توجه بوده و یک فرصت سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. عملیات تعدیل نقدینگی در بازار، عملیات بازار باز نام دارد و شیوه کار آن به این صورت است که در هنگام نیاز به تزریق نقدینگی به بازار، بانک مرکزی و دولت، اوراق قرضه (که یک دارایی غیر نقد است) را به صورت فوری خریداری می‌کنند. این کار باعث تزریق پول نقد به بازار شده و نقدینگی را افزایش می‌دهد. در حالت دیگر این عملیات، دولت و بانک مرکزی با فروش اوراق قرضه، اقدام به کمتر کردن محاسبه نقدینگی نقدینگی و حجم پول در اقتصاد می‌کنند. همچنین نرخ بهره، نرخ سود وام و مواردی از این قبیل نیز در تعیین نقدینگی بسیار تاثیرگذارند. در مقابل، نرخ بهره بانکی با نقدینگی رابطه عکس دارد. چرا که با بالا رفتن نرخ بهره بانکی (سود سپرده) مردم سعی می‌کنند بیشتر دارایی خود را به شکل حساب‌های سپرده بانکی نگهداری کنند تا پول نقد و این مورد باعث کنترل نقدینگی در جامعه می‌شود.

با صندوق‌های سرمایه‌گذاری لوتوس بیشتر آشنا شوید.

اشتراک با دوستان

نقدینگی چیست؟

نقدینگی اصطلاحی بسیار مهم است که در اقتصاد با عنوان M2 شناخته می‌شود. اما M2 چیست؟ پیش از این که با M2 یا همان نقدینگی آشنا شویم، باید شما را با اصطلاح حجم پول یا M1 آشنا کنیم. این اصطلاح به مجموع پول نقد که به عنوان محاسبه نقدینگی وسیله‌ای برای مبادله استفاده می‌شود، گفته می‌شود. درواقع M1، همان مجموع اسکناس و حساب‌های جاری پول است و بخشی از نقدینگی است.

تفاوت نقدینگی (M2) و حجم پول (M1) با «شبه پول» معنا پیدا می‌کند. شبه پول (T)، انواع اوراق صکوک مانند اوراق مشارکت و . ، سپرده‌های بلندمدت، اسناد خزانه یا هرگونه اوراقی که نقد شدن آن به صرف زمان نیازمند است در دسته شبه پول قرار می‌گیرد.از مجموع شبه پول و حجم پول میزان نقدینگی کل اقتصاد محاسبه می‌شود.

نقدینگی چه اثری در اقتصاد و چه ارتباطی با سطح قیمت‌ها دارد؟

بر اساس نظریه اقتصادی کلاسیک، اگر میزان نقدینگی یا عرضه پول در یک اقتصاد دو برابر شود، قیمت‌ها، حقوق و باقی متغیرهای وابسته نیز دو برابر خواهند شد، در نتیجه اتفاق خاصی جز تغییر اسمی متغیرها نمی‌افتد. بگذارید با یک مثال بهتر موضوع را مشخص کنیم: فرض کنید کل پول موجود در اقتصاد، 100 واحد باشد. 2 نفر در این اقتصاد حقوق می‌گیرند و هر کدام از این دو نفر 50 واحد حقوق دارند. 4 نوع کالا، هرکدام به قیمت 25 تومان در این اقتصاد وجود دارد. حال فرض کنید میزان موجودی پول به 200 تومان برسد. هر فرد 100 تومان حقوق گرفته و قیمت هر کالا 50 تومان می‌شود. شاید قیمت اسمی کالاها بالا رفته باشد و حقوق اسمی هر محاسبه نقدینگی فرد هم دو برابر شده باشد، اما قدرت خرید افراد (حقوق واقعی) و قیمت نسبی هر کالا (قیمت واقعی) ثابت باقی مانده است. در نتیجه بالا بردن میزان نقدینگی تاثیری در وضعیت اقتصاد نداشته است. اما جالب است بدانید، این نظریه تنها در بلند مدت صادق است و در بازه‌های کوتاه – میان مدت، نظریه دیگری مد نظر اقتصاددانان قرار می‌گیرد که به نظریه کینزی شهرت دارد. این نظریه در سال 1931، توسط جان مینارد کینز، اقتصاددان نوبلیست انگلیسی معرفی شد و او طبق نظریه‌اش محاسبه نقدینگی اظهار داشت که بازارپول، در کوتاه مدت بر روی میزان تولید و در نتیجه شاخص‌های اقتصادی موثر است و می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای جلوگیری از رکود استفاده کرد. نظریه کینز به مدل IS_LM معروف است. بر اساس این نظریه، نقدینگی اثر مستقیمی بر سطح تولید و قیمت‌های واقعی در اقتصاد دارد و افزایش نقدینگی در کوتاه مدت با ثبات دیگر عوامل می‌تواند رکود تورمی ایجاد کند. البته این مدل پیچیده‌تر از آن است که بتوان در اینجا به‌طور کامل با آن آشنا شد اما نکته مهم این است که بدانید در کوتاه مدت، نقدینگی نقش مهمی در اقتصاد هر کشور دارد و مهار آن بسیار مهم است.

نقدینگی چگونه مهار می‌شود؟

ابزار اصلی بانک مرکزی اوراق قرضه(صکوک) است که برای سرمایه‌گذاران نیز بسیار قابل توجه بوده و یک فرصت سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. عملیات تعدیل نقدینگی در بازار، عملیات بازار باز نام دارد و شیوه کار آن به این صورت است که در هنگام نیاز به تزریق نقدینگی به بازار، بانک مرکزی و دولت، اوراق قرضه (که یک دارایی غیر نقد است) را به صورت فوری خریداری می‌کنند. این کار باعث تزریق پول نقد به بازار شده و نقدینگی را افزایش می‌دهد. در حالت دیگر این عملیات، دولت و بانک مرکزی با فروش اوراق قرضه، اقدام به کمتر کردن نقدینگی و حجم پول در اقتصاد می‌کنند. همچنین نرخ بهره، نرخ سود وام و مواردی از این قبیل نیز در تعیین نقدینگی بسیار تاثیرگذارند. در مقابل، نرخ بهره بانکی با نقدینگی رابطه عکس دارد. چرا که با بالا رفتن نرخ بهره بانکی (سود سپرده) مردم سعی می‌کنند بیشتر دارایی خود را به شکل حساب‌های سپرده بانکی نگهداری کنند تا پول نقد و این مورد باعث کنترل نقدینگی در جامعه می‌شود.

جریان نقدینگی چیست؟

در این مطلب می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که جریان نقدینگی چیست؟ در واقع جریان نقدینگی (Cash flow) به ورود و خروج پول در یک تجارت، کسب و کار، پروژه و دیگر موارد گفته می‌‌شود و معمولا در یک دوره زمانی محدود (به عنوان مثال یک ماهه) محاسبه می‌‌گردد. وضعیت جریان نقدینگی نشان می‌‌دهد که یک شرکت چگونه سرمایه خود را هزینه می‌کند و این سرمایه از کجا به شرکت وارد می‌‌شود. شرکت‌ها از این موضوع برای تجزیه و تحلیل وضعیت مالی خود و آمادگی برای آینده استفاده می‌کنند، چرا که نمایانگر کلیه مبالغی است که یک شرکت از طریق فعالیت‌های تجاری و منابع سرمایه‌ گذاری خود به دست می‌آورد و همچنین هزینه ای است که برای فعالیت‌های کسب ‌و کار و یا سرمایه‌ گذاری در یک بازه مشخص پرداخت ‌شده است. در این مطلب بیشتر در این باره و همچنین انواع نقدینگی محاسبه نقدینگی توضیح خواهیم داد.

اهمیت جریان نقدینگی چیست؟

جریان نقدینگی پولی است که در حال ورود و خروج در کسب و کار، تجارت و یا پروژه شماست. یکی از منابع مهم پروژه که در روند اجرایی آن تاثیر زیادی دارد، پول است. کمبود نقدینگی از محاسبه نقدینگی جمله عواملی است که در طول اجرای یک پروژه می‌تواند منجر به کاهش روند اجرایی پروژه ‌شود. یکی از مهم ترین دلایل شکست شرکت‌ها، کمبود نقدینگی و تمام شدن پول است. این موضوع به ویژه در شرکت‌های کوچک و استارت آپ‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و در موارد زیادی دلیل اصلی عدم موفقیت آن‌ها محسوب می‌شود.

جریان نقدینگی مقدار پول نقد و غیر نقدی است که وارد یک سیستم شده یا از آن خارج می‌‌شود. این موضوع که روزانه چقدر درآمد و چقدر هزینه دارید و یا اینکه طی یک دوره کوتاه مدت زمانی (به عنوان مثال یک ماهه) چه مقدار پول به حساب کسب‌ و کار شما وارد شده و چقدر از آن خرج می‌‌شود، مثال‌های ساده‌ای از جریان نقدینگی هستند.

می‌توان گفت که جریان نقدینگی یک نوع بازی با پول است. افرادی که هوش مالی خوبی دارند، متوجه شده‌اند که امروزه قواعد این بازی تغییر کرده است. اگر در گذشته، پس انداز کردن اهمیت زیادی داشت، اکنون سرمایه‌ گذاری و ایجاد جریان وجه نقد اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

از این رو، کسب مهارت در مدیریت جریان نقدینگی یکی از مهم ترین مباحثی است که لازم است برای افزایش دانش خود در زمینه مالی یاد بگیرید. از این مهارت می‌‌توانید در مدیریت کسب ‌و کارتان، به ویژه کسب‌ و‌ کارهای پر ریسک، بهره ببرید یا در ساده‌ترین حالت در امور مالی شخصی خود از آن استفاده کنید.

عدم کنترل جریان نقدینگی عامل شکست کسب و کارها!

پول برای بیزنس مثل خون برای بدن آدم است، برای همین عامل شکست بسیاری از کسب و کارها جریان نقدینگی است. این عامل می‌تواند در نقش‌های گوناگونی برای مدیران یک کسب و کار نمایان شود.

گاهی عدم کنترل جریان نقدینگی، گاهی عدم برآورد صحیح از جریان وجوه نقد آینده، کسری بودجه در مواقع بحرانی و غیره از جمله چهره‌های جریان نقدینگی است.