مروری بر برخی مفاهیم بورس (بخش دوم)
قسمت هشتم
مروری بـر برخی مفاهیـم بـورس (بخش دوم)
بازار گاوی و خرسی
در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. بازار گاوی به دوره‌ای گفته می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوش‌بینی، اعتماد سرمایه‌گذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است. بازار گاوی در مقابل بازار خرسی قرار دارد. در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. بازار خرسی نباید با اصلاح قیمت‌ها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمت‌ها روند کوتاه‌مدت دارد و کمتر از دو ماه طول می‌کشد. بازارهای گاوی و خرسی معمولاً با چرخه‌های تجاری هم‌زمان هستند. شروع بازار گاوی معمولاً نشان‌دهنده گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر می‌دهد. همچنین بازارهای خرسی قبل از رکود اقتصادی شروع می‌شوند.
خالص ارزش دارایی‌ها (NAV)
مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value)در واقع ارزش روز همه دارایی‌ها شامل سهام، مطالبات سود سهام، ملک، اوراق با درآمد ثابت و. پس از کسر ارزش روز بدهی‌ها است. اصطلاح NAV معمولا درباره ارزش خالص دارایی شرکت‌های سرمایهگذاری، صندوق‌های سرمایهگذاری مشترک، صندوق‌های شاخصی، ETFها و سبدهای اختصاصی به‌کار می‌رود.
اوراق بدهی
اوراق بدهی مانند اوراق قرضه دولتی، شرکتی و گواهی سپرده نوعی ابزارهای بدهی هستند که در آن شرکت یا نهاد انتشاردهنده اوراق متعهد می‌شود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند، یا این اوراق به ارزش اسمی منتشر می‌شود و در زمان فروش به کسر فروخته شود. دارنده اوراق به‌عنوان بستانکار، حق دریافت اصل و بهره آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. خریدار این نوع اوراق در واقع به شرکت‌های بزرگ و دولت وام می‌دهد و با کمک آن سود ثابتی را به دست می‌آورد.
سامانه معاملاتی
سیستم رایانه ای است که دریافت سفارش های خرید و فروش، تطبیق سفارش ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام می شود.
قیمت آغازین
قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه بهادار در تابلوی بورس اعلام می شود.
قیمت پایانی
قیمت هر ورقه بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که بر اساس میانگین قیمت ها با محاسبه حجم مبنا، توسط “بورس” اعلام می شود. این قیمت‌های محاسباتی معاملات فردا نیز هست.
آخرین معامله
این قیمت مربوط به آخرین معامله یک سهم است.
تحلیل تکنیکال
تحلیلی است که براساس نمودار قیمت سهام و پیشینه ی تاریخ آن وضعیت آینده سهام پیش بینی می شود. تحلیل تکنیکال بر اساس سه اصل استوار است :
۱- تاریخ تکرار می شود۲-همه چیز در قیمت لحاظ می شود ۳-بازار همه چیز را لحاظ می‌کند.
تحلیل فاندامنتال یا بنیادی
تحلیل بنیادی مدلی از تحلیل است که بر داده های حسابداری و مالی تمرکز دارد، معمولاً بر اطلاعات و آمار کلیدی مندرج در صورت‌های مالی شرکت ها را تحلیل می کند و بررسی می کند که آیا قیمت سهام به‌درستی ارزشیابی شده‌است یا نه؟ البته بخشی از اطلاعات بنیادی، بر اطلاعات و آمار اقتصادملی، صنعت و شرکت تمرکز دارد.
تحلیل مالی رفتاری
تحلیل مالی رفتاری یک بحث جدیدی در بازارهای مالی است، در این تحلیل از مباحث روانشناسی برای تشریح رفتار سرمایه گذاران و بازارهای سرمایه استفاده می شود. در واقع تحلیلگران مالی رفتاری معتقدند رفتار سرمایه گذاران در بورس؛ نحوه تصمیم گیری، تخصیص منابع پولی، قیمت گذاری و ارزیابی بازدهی شرکت ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. مالی رفتاری ادعا می کند که نگرش یک سرمایه گذار به بازار سرمایه تابعی از روانشناسی سرمایه گذار، عقاید و نظرات وی و موضع گیری وی در رابطه با ریسک است و در این روش تحلیلی به این نگرش ها پرداخته می شود.
عرضه اولیه
هرگاه شرکتی برای اولین بار سهام خود را در بورس عرضه کند عرضه اولیه می گویند. در واقع شرکتی که تاکنون در بازار سرمایه نبوده، برای ورود به بورس باید قسمتی از سهام شرکت خود را در بورس عرضه کند که در اصطلاح به آن عرضه اولیه می گویند. با توجه به اینکه شرکت هایی که عرضه اولیه شدند معمولا مقداری زیر ارزش ذاتی عرضه می‌شوند و روند مثبتی را طی می کنند استقبال عموم مردم از این عرضه ها زیاد است.
شرکتی که قصد دارد سهام خود را در بورس به فروش برساند ابتدا باید صورت‌های مالی خود را به بورس‌ها ارائه دهد و مثلاً باید در چند سال مالی سود ساز باشد تا مجوز ورود به بورس را دریافت کند.
آشنایی با «گاو» و «خرس» بازار سرمایه
بازار گاوی و خرسی از جمله واژه‌هایی هستند که بارها در توصیف وضعیت بازار شنیده‌ایم. اما شاید آشنایی با مفهوم و ریشه پیدایش این کلمات سوال بسیاری از افراد باشد که در ادامه مطلب به توضیح آن می‌پردازیم. بازار گاوی و خرسی چیست؟ این دو واژه برای مشخص کردن روند کلی بازار سرمایه به کار گرفته می‌شوند. به عبارت ساده، هنگامی که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی دارد می‌گویند «بازار گاوی» است. این در حالی است که اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، «بازار خرسی» نامی است که می‌تواند روند بازار را توضیح دهد.
بازار گاوی و خرسی از جمله واژه‌هایی هستند که بارها در توصیف وضعیت بازار شنیده‌ایم. اما شاید آشنایی با مفهوم و ریشه پیدایش این کلمات سوال بسیاری از افراد باشد که در ادامه مطلب به توضیح آن می‌پردازیم. بازار گاوی و خرسی چیست؟ این دو واژه برای مشخص کردن روند کلی بازار سرمایه به کار گرفته می‌شوند. به عبارت ساده، هنگامی که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی دارد می‌گویند «بازار گاوی» است. این در حالی است که اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، «بازار خرسی» نامی است که می‌تواند روند بازار را توضیح دهد. «گاو» و «خرس» از کجا آمده‌اند؟ ریشه اصلی این دو واژه به طور قطع شناخته شده نیست، اما دو گمانه در رابطه با این مساله وجود دارد که استناد به آنها رایج‌تر است. ۱) اولین توضیح، به نحوه جنگیدن این دو حیوان اشاره دارد. از طرفی، با توجه به اینکه گاو به هنگام حمله به دشمن، شاخ‌‌های خود را به طرف بالا می‌گیرد، روند صعودی بازار را گاوی می‌نامند. اما از سوی دیگر، خرس در مقابله با رقیب خود، پنجه‌هایش را به سمت پایین می‌گیرد و با او می‌جنگد. برخی بر این باورند که این مساله علت استفاده از نام خرس به هنگام توصیف بازار نزولی است. ۲) در گذشته‌ای دور، دلالانی وجود داشتند که پوست خرس می‌فروختند. در واقع، آنها مفهوم بازار خرسی در بورس پوست خرس را با قیمت همان روز به مشتریان پیش‌فروش می‌کردند و چون اعتقاد داشتند که قیمت آن در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت، در موعد تحویل پوست با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و پیش‌فروش سود کسب می‌کردند. این افراد به «خرسی‌ها» شهرت یافته بودند و چون روند نزولی قیمت را مفهوم بازار خرسی در بورس پیش‌بینی می‌کردند، عده‌ای عقیده دارند که ریشه «بازار خرسی» از این افراد بر گرفته شده است. این مفسران در توجیه نام گاو نیز اشاره به مبارزات تاریخی گاو و خرس دارند که همواره در طول تاریخ، گاو نقطه مقابل خرس بوده است (جنگ گاو و خرس، از جمله تفریحات مردم مکزیک به شمار می‌آمده که هم‌اکنون نیز در برخی نقاط دنیا این عمل انجام می‌گیرد و مردم شهر را به تماشای این مبارزه جذب می‌کند). خصوصیات بازار گاوی و خرسی عرضه و تقاضای سهام: در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به ندرت صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. عکس این ماجرا در بازار خرسی حاکم است و عرضه افزایش و تقاضا به شدت کاهش می‌یابد. روانشناسی سرمایه‌گذار: روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایه‌گذاران تاثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید، تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تاثیرگذار است و از طرف دیگر، شرایط اقتصادی بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این تفاسیر، در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایهگذاری می‌کنند، اما در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. عکس این اتفاق نیز ممکن است؛ به عبارتی، اخبار ناخوشایند می‌تواند منجر به بازار خرسی شود و در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم زند. نکته قابل توجه در رابطه با بازار گاوی و خرسی، عدم نگاه کوتاه‌مدت به روند بازار است. افت قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته یا افزایش آنها نشان از بازار خرسی و گاوی نیست. بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. مثلا ممکن است در دو هفته اخیر روند بیانگر بازار گاوی باشد، در حالی که طی دو سال اخیر روند بازار حاکی از بازار خرسی است.
تله خرسی و تله گاوی را بشناسید و فریب آنها را نخورید
تمام بازارهای مالی شاهد افت‌وخیز قیمت‌ها هستند. در نتیجه کاربران هم به درک درستی از فرازونشیب قیمت‌ها رسیده‌اند. در واقع برای شروع یک سرمایهگذاری باید محتاط باشید و آستانه تحمل و ظرفیت خود را در برابر سود و ضرر بالا ببرید. گاهی قیمت‌ها به طرز غیرواقعی افت پیدا می‌کنند و در برخی مواقع هم به صورت حبابی افزایش می‌یابند. در این دو حالت سرمایه‌گذاران با تله خرسی و تله گاوی مواجه می‌شوند.
آیا تا به حال این دو اصطلاح به گوشتان خورده است؟ شاید با تله‌های خرسی و گاوی حاضر در بازار بورس آشنا باشید و ولی از جزئیات آنها اطلاعات خاصی کسب نکرده‌اید. در این مقاله سایت کافی به طور خلاصه این دو تله را بررسی می‌کنیم. همچنین راه‌های مقابله با آنها را در اختیار شما می‌گذاریم.
تله خرسی چیست؟
در حال حاضر با گسترش سرمایهگذاری و ریسک‌های پرخطر آن، کاربران زیادی نگران تله خرسی و گاوی هستند. به طور حتم با مفهوم تله آشنا هستید، زمانی که قیمتی به طور غیرواقعی کاهش می‌یابد تا کاربران واکنش نشان دهند یا دست به فروش بزنند، تله خرسی رخ می‌دهد.
به طور کلی تله‌های خرسی روند معکوس دارند. تله خرسی و تله گاوی مخالف یکدیگر هستند. تله خرسی در بورس، معامله‌گران را ترغیب می‌کند تا بعد از دوره‌ای کوتاه‌مدت سهم خود را بفروشند. دوره‌ای که قیمت برای مدتی کوتاه به طور یکنواخت سیر نزولی پیش می‌گیرد را تله خرسی می‌گویند.
در این نوع تله‌ها، قیمت در ابتدا سیر نزولی دارد. در نتیجه کاربران با توجه به سیر اولیه برای سهام خود برنامه‌ریزی می‌کنند. همه چیز به خوبی پیش می‌رود تا زمانی که قیمت به طور ناگهانی مسیر خود را تغییر می‌دهد و افزایش می‌یابد.
در ادامه کاربرانی که به دلیل نزول قیمت و ترس از ضرر دست به فروش زده بودند، به طور ناگهانی حساب‌های معاملاتی خود را قفل می‌کنند. همین امر سبب بالاتر رفتن قیمت می‌شود. به طور کلی تله خرسی در ابتدا سیر نزولی دارد و به طور ناگهانی دچار شتاب صعودی می‌شود.
تله خرسی چه زمانی رخ می‌دهد؟
در نظر داشته باشید هنوز هیچ اصول و قوانین مشخصی برای تشخیص دقیق زمان تله خرسی و تله گاوی وجود ندارد. در این تله‌ها، قیمت هر سهم به طور ناگهانی افزایش یا کاهش می‌یابد و سپس روند معکوس خود را پیش می‌گیرد. اما هیچ زمان دقیق و واضحی برای رخ دادن تله خرسی و گاوی وجود ندارد.
به طور معمول تله‌های خرسی زمانی رخ می‌دهند که قیمت روند نزولی دارد. در واقع این تله با هدف نزولی‌تر شدن قیمت سهام به‌وجود می‌آید. در مفهوم بازار خرسی در بورس ادامه روند تله خرسی، قیمت سهام باز هم کاهش می‌یابد و پایین‌ترین سطح قیمتی را به ثبت می‌رساند. با گذر زمانی نه چندان طولانی،قیمت روند معکوسی به خود می‌گیرد و افزایش می‌یابد.
برای تشخیص زمان پیدایش تله خرسی بهتر است اخبار اساسی بازار بورس را دنبال کنید. در این اخبارها به طور حتم اطلاعاتی گفته می‌شود که برای تشخیص این تله به شما کمک می‌کند. برای مثال زمانی که قیمت به پایین‌ترین حد خود می‌رسد باید منتظر تله خرسی باشید.
مثالی از تله خرسی
تا به اینجای مقاله شما را با تله خرسی در بورس آشنا کردیم. به عنوان مثال تله خرسی، می‌توانید قیمت سهام البرز را در نظر بگیرید. با نگاه کردن به قیمت این سهام متوجه می‌شود که پس از یک دوره کاهش مداوم، قیمت این سهام تغییر رویه داد. در ابتدا نمی‌توان تشخیص داد که این قیمت به کدام سمت می‌رود، بالا یا پایین؟
پس از گذشت مدت زمانی قابل‌توجه، قیمت سهام البرز کاهش پیدا کرد. از آنجاییکه قیمت این سهام پایین بود، بسیاری از فروشندگان تازه‌کار تصمیم گرفتند دست به فروش بزنند. این روند چندین بار تکرار می‌شود تا بیشتر سرمایه‌گذاران کم‌دانش وسوسه شوند و یا برای جلوگیری از شکست بیشتر سهام خود را بفروشند. قیمت سهام البرز حتی به پایین‌ترین سطح خود رسید.
به خاطر داشته باشید، قیمت این سهام در پایین‌ترین سطح باقی نماند و به طور ناگهانی روند معکوسی را در پیش گرفت. در این زمان، بسیاری از سرمایه‌گذارانی که به فکر سرمایهگذاری شورت پوزیشن(فروش) بودند با شکست مواجه شدند و به دام تله خرسی افتادند. توصیه می‌کنیم قبل از اقدام برای خرید و فروش در بازار سهام الگوهای حاضر را بررسی کنید.
تله گاوی چیست؟
زمانی که شکاف قیمتی بزرگی در ارزش یک سهام ایجاد می‌شود می‌توان به وجود تله گاوی در بورس شک کرد. اگر قیمت‌های سهام‌ها بیش از حد افزایش پیدا کنند و معاملات زیادی در این دوره انجام شود، به طور حتم بعضی از سرمایه‌گذاران درگیر تله گاوی شده‌اند. در نظر داشته باشید، تله گاوی بلافاصله بعد از ثابت ماندن قیمت یک سهام دیده می‌شود.
در ضمن مشاهده الگوهای مثلثی نیز نشان از وجود تله خرسی خواهد بود. به صعود ناگهانی قمیت‌ها، تثبیت در بالاترین سطح و شکست ناگهانی قیمت تله خرسی گفته می‌شود. زمانی که قیمت‌ها به بالاترین سطح می‌رسند، معامله‌گران موقعیت معاملات خود را مسدود می‌کنند. همین امر سبب بیشتر شدن قیمت می‌شود. در واقعیت تله گاوی معکوس روند صعودی خود خواهد بود.
تله گاوی چه زمانی رخ می‌دهد؟
پیش از این نیز مفهوم بازار خرسی در بورس گفتیم زمان دقیق رخ دادن تله گاوی در بورس مشخص نیست. به طور معمول تله خرسی و تله گاوی در جهت معکوس قیمت اعلام و ثبت‌شده خود پیش می‌روند. تله گاوی در بورس به بالاترین روند صعودی نزدیک است. همانطور که گفتیم طی تله گاوی قیمت به بالاترین سطح خود می‌رسد و به طور ناگهانی کاهش می‌یابد.
در ادامه تله گاوی دوباره به بالاترین قیمت ثبت‌شده پیشین نزدیک می‌شود. در ضمن تله گاوی طی مدتی کوتاه از بالاترین سطح قیمتی ثبت‌شده نیز فراتر می‌رود. بدین‌ترتیب نمی‌توان زمان دقیق این تله را تشخیص داد. با تغییرات ناگهانی قیمت هر سهم باید احتمال دهید که تله گاوی در حال رخ دادن است.
فراموش نکنید تله خرسی و تله گاوی در هر بازه زمانی و قیمتی بر روی نمودارها مشاهده می‌شوند. بنابراین با بررسی تله‌های خرسی و گاوی پیشین شاید بتوانید راهی برای تشخیص آنها پیدا کنید. توصیه می‌کنیم همیشه محتاط و صبور باشید. خیلی عجولانه سهم خود را نفروشید یا برای خرید سهام اقدام نکنید.
مثالی از تله گاوی
تصور کنید قیمت سهام فملی روند صعودی در پیش می‌گیرد. سپس این روند صعودی به طور ثابت باقی می‌ماند و کم‌کم به بالاترین سطح خود می‌رسد. در ادامه قیمت این سهام،روند معکوسی را در پیش می‌گیرد و دوباره افزایش می‌یابد. زمانی که برای بار دوم به اوج می‌رسد، برای مدت کوتاهی در بالاترین سطح قیمتی باقی می‌ماند. سپس به طور ناگهانی با شکست قیمتی مواجه می‌شود.
الگوی مثلثی در این مرحله به چشم می‌خورد. این الگو مثلثی به شکست روند صعودی اشاره می‌کند. براساس نمودار سهام فملی می‌توان متوجه تغییر قیمت این سهام شد. در قیمت‌های واقعی بازار بورس ما کمتر شاهد الگوی مثلثی هستیم.
روش‌های مقابله و معامله در صورت مواجه شدن با تله خرسی و گاوی
به منظور مقابله با تله خرسی و تله گاوی باید صبور باشید. از این‌رو شاید حتی بعضی از معاملات پرسود را از دست بدهید. اما سود نبردن و راکد ماندن در بعضی موارد بهتر از شکست در معاملات خواهد بود. راه‌های زیادی برای آماده‌شدن در برابر تله گاوی در بورس وجود دارد. در ادامه به 5 مورد از روش‌های معامله و مقابله با این تله‌ها را شرح می‌دهیم.
- مراقب قیمت‌های نزدیک به بالاترین روند صعودی و نزولی باشید.
- نظم و اصول استاندارد قیمت سهام مورد نظر خود را بررسی کنید.
- در صورت مشاهده یکپارچگی بیش از حد در روند نزولی یا صعودی به وجود تله خرسی و گاوی در بورس شک کنید.
- از آنالیزهای حرفه‌ای کمک بگیرید.
- یک استراتژی خوب در صورت مواجه با تله خرسی و گاوی داشته باشید.
نتیجه‌گیری
در این راهنما مفهوم تله خرسی و تله گاوی را برای شما شرح دادیم. می‌توان گفت تله خرسی و گاوی در بالاترین یا پایین‌ترین سطح قیمتی هر سهام در بورس رخ می‌دهد. همین امر سبب شکست بسیاری از معامله‌گران می‌شود. برای جلوگیری از این‌گونه تله‌ها، کاربران باید در هر لحظه توانایی برگشت به حالت قبل را داشته باشند.
برای مثال زمانی که قیمت کاهش یافت و به طور ناگهانی این کاهش بیشتر شد، سرمایه‌گذار خبره باید تعادلی بین این تغییر قیمت‌ها برقرار کند تا دچار شکست نشود. در ضمن به هیچ‌وجه عجولانه و براساس وسوسه‌های بورس دست به کار نشوید. همیشه محتاط عمل کنید تا در دام تله خرسی یا گاوی بورس گرفتار نشوید. همچنین تعیین حد ضرر و داشتن استراتژی معاملاتی صحیح، بسیاری از مشکلات را حل خواهد کرد.
آیا تجربه گرفتار شدن در تله خرسی و تله گاوی در بورس را دارید؟ ممنون می‌شویم نظر خود را برای ما بنویسید.
بازار خرسی و بازار گاوی مفهوم بازار خرسی در بورس چیست؟
بازار گاوی (Bull market) و بازار خرسی (Bear market) از جمله واژه‌هایی هستند که در توصیف وضعیت بازار سرمایه به کار می‌روند. هنگامی که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی داشته باشد، می‌گویند «بازار گاوی» است. این در حالی است که اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، از عبارت «بازار خرسی» استفاده می‌کنند. در ادامه این مطلب مفهوم و ریشه پیدایش بازار «خرسی» و بازار «گاوی» را با هم مرور می‌کنیم.
در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایهگذاری می‌کنند.
بازار خرسی و بازار گاوی چیست؟
این دو واژه برای مشخص کردن روند کلی بازار سرمایه به کار گرفته می‌شوند. به عبارت ساده، هنگامی‌که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی دارد، می‌گویند «بازار گاوی» است. اما اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، «بازار خرسی» مصداق می‌یابد.
ریشه اصلی این دو واژه به‌طورقطع شناخته شده نیست، اما دو گمانه در رابطه با این مسئله وجود دارد که استناد به آنها رایج‌تر است. اولین توضیح، به نحوه جنگیدن این دو حیوان اشاره دارد. از طرفی، با توجه به اینکه گاو به هنگام حمله به دشمن، شاخ‌‌های خود را به‌طرف بالا می‌گیرد، روند صعودی بازار را گاوی می‌نامند. اما از سوی دیگر، خرس در مقابله با رقیب خود، پنجه‌هایش را به سمت پایین می‌گیرد و با او می‌جنگد. برخی بر این باورند که این مسئله علت استفاده از نام خرس به هنگام توصیف بازار نزولی است.
درگذشته‌ای دور، دلالانی وجود داشتند که پوست خرس می‌فروختند. درواقع، آنها پوست خرس را با قیمت همان روزبه مشتریان پیش‌فروش می‌کردند. چون این افراد اعتقاد داشتند که قیمت آن در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت، در موعد تحویل پوست با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و پیش‌فروش سود کسب می‌کردند. این افراد به «خرسی‌ها» شهرت یافته بودند و چون روند نزولی قیمت را پیش‌بینی می‌کردند، عده‌ای عقیده دارند که ریشه بازار خرسی از این افراد برگرفته‌شده است. این مفسران در توجیه نام گاو نیز اشاره به مبارزات تاریخی گاو وحشی و خرس دارند که همواره در طول تاریخ، گاو نقطه مقابل خرس بوده است.
خصوصیات بازار گاوی و بازار خرسی
عرضه و تقاضای سهام
در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند. فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. صف‌های خرید سنگین در بورس ایران در حالت گاوی قابل مشاهده است. عکس این ماجرا در بازار خرسی حاکم است و عرضه افزایش و تقاضا به‌شدت کاهش می‌یابد و حجم معاملات به‌شدت افت می‌کند و بازار دچار رکود و تنبلی می‌شود. ناامیدی وصف‌های فروش طولانی نشانه‌هایی از چنین بازاری است.
روانشناسی سرمایه‌گذار
روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایه‌گذاران تأثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید. تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تأثیرگذار است. از طرف دیگر، شرایط اقتصادی بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این تفاسیر، در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایهگذاری می‌کنند. اما در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است. همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. عکس این اتفاق نیز ممکن است. به عبارتی، اخبار ناخوشایند می‌تواند منجر به بازار خرسی شود. در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم زند.
نکته قابل‌توجه در رابطه با بازار گاوی و خرسی، عدم نگاه کوتاه‌مدت به روند بازار است. افت قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته یا افزایش آنها نشان از بازار خرسی و گاوی نیست. بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. مثلا ممکن است در دو هفته اخیر روند بیانگر بازار گاوی باشد، درحالی‌که طی دو سال اخیر روند بازار حاکی از بازار خرسی است.
در بازار خرسي احتمال زيان‌دهي بالاست چراكه قیمت‌ها مدام ارزش خود را از دست می‌دهند و اغلب پايان آن نيز نزديك نيست، حتي اگر به اميد بهبود وضعيت سرمایهگذاری كنيد قبل از اینکه شرايط بهتر شود شما در زیان زیادی وارد شده‌اید. (چون بازار خرسی با روند نزولی و فرسایشی قیمت همراه است، نقد شوندگی سهام افت می‌کند مفهوم بازار خرسی در بورس و یاس و ناامیدی در بازار نیز غالب می‌شود).
بازار گاوی و خرسی؛ چرخه فراز و فرود در بازارهای مالی
بازار بورس پر از بالا و پایین و روزهای مثبت و منفی است. بعضی از روزها شاهد بازار صعودی هستیم و در روزهای دیگر بازار نزولی است. عده زیادی از تحلیلگران برای توصیف وضعیت بازار از اصطلاح بازار گاوی و بازار خرسی استفاده می‌کنند. اما بورس چه ارتباطی با گاو و خرس دارد؟ در ادامه این مطلب به این سوال پاسخ می‌دهیم و درباره ویژگی‌های بازار گاوی و خرسی و چرخه تبدیل شدن آنها به یکدیگر صحبت می‌کنیم.
بازار گاوی و خرسی چیست؟
اگر بخواهیم روند حرکت بازار را به صورت یک نمودار رسم کنیم، به شکلی سینوسی خواهیم رسید. با این مقدمه به سراغ توضیح بازار گاوی و خرسی و دلیل این نامگذاری می‌رویم.
بازار گاوی (Bullish Market)
زمانی که روند بازار صعودی است، از آن با نام بازار گاوی یاد می‌کنند. این نامگذاری دلیل مشخصی ندارد. اما شاید بتوان تعبیری برای آن داشت. از آن‌جا که در هنگام جنگ، گاوها شاخ خود را بالا نگه می‌دارند، به بازاری که روند آن رو به بالا و صعودی باشد نیز همین نام را اطلاق می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم روند در بازارها مالی مقاله «خط روند در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه رسم می‌شود؟» را بخوانید.
همان‌گونه که بیان شد، شاخصه اصلی بازار گاوی، نرخ صعودی آن است. یعنی تقاضاها افزایش پیدا می‌کند و قیمت‌ها نیز بالا می‌رود و در سوی دیگر، عرضه کمتر می‌شود. دلیل این امر معمولا از آن‌جا ناشی می‌شود که سرمایه‌گذاران به امید سود بیشتر، تمایل ندارند که سهام سودآور خود را به سادگی بفروشند.
اما فکر می‌کنید چه عواملی موجب ایجاد یک بازار گاوی می‌شوند؟ زمانی که شرایط آرام است و اوضاع اقتصادی و سیاسی خوب است، شاهد چنین بازاری هستیم. در نظر بگیرید که خط تولید کارخانه‌ها به خوبی فعالیت می‌کند. در نتیجه سوددهی سهام بالا می‌رود. این امر منجر به افزایش تقاضا و در نتیجه بالا رفتن قیمت هر سهم می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که تقاضا کم شود. چرا که سهام‌داران به امید سودهای بیشتر سهام خود را نمی‌فروشند و سهام‌داری می‌کنند.
بازار خرسی (Bearish Market)
در ادامه توضیحات مربوط به بازار گاوی و خرسی، باید به شرایطی بپردازیم که در آن روند بازار نزولی است. این‌طور گفته می‌شود که در گذشته دلال‌هایی که پوست خرس می‌فروختند، به خرسی‌ها معروف بودند. آنها قیمت‌های آینده را پیش‌بینی می‌کردند و زمانی که انتظار یک بازار نزولی را داشتند، مفهوم بازار خرسی در بورس پوست‌ها را به قیمت روز عرضه می‌کردند. سپس زمانی که قیمت‌ها کم می‌شد، پول کمتری به فروشندگان اصلی می‌پرداختند.
شرایط در بازار خرسی نیز دقیقا مشابه همین مسئله است. یعنی روند بازار نزولی است و قیمت سهام در حال کاهش است. چنین اتفاقی در پی رکود اقتصادی رخ می‌دهد. البته نباید فراموش کرد که هر زمان نرخ سهام صعودی بود، این امر نشان‌دهنده قدرت اقتصادی نیست. در برخی موارد ممکن است این وضعیت صعودی، کاذب باشد.
مشخص است که بازار گاوی و خرسی شرایطی برعکس یکدیگر دارند. یعنی در بازار گاوی تقاضا زیاد و عرضه کم است. در حالی که در بازار خرسی تقاضا کم و عرضه زیاد است. در این شرایط شاهد افت قیمت هستیم و خریداران زیادی یافت نمی‌شوند. بازار خرسی بازاری است که دچار ریزش شده است و سرمایه‌گذاران ضرر کرده‌اند. در این شرایط حتی اگر سهمی ارزش ذاتی داشته باشد، باز هم با افت قیمت مواجه خواهد شد.
بیشتر بخوانید
بازار خرسی موجب می‌شود سرمایه‌گذاران تصمیم‌هایی بگیرند که موجب نزول ارزش سهام شود. در بازار خرسی واقعی ارزش سهام ۲۰ درصد یا بیشتر افت می‌کند. در این شرایط ارزش سهام کم می‌شود و قیمت کالاها افزایش پیدا می‌کند. در چنین وضعیتی شرایط اقتصادی متزلزل و ناپایدار خواهد بود. همچنین بیشتر سرمایه‌گذاران اطمینان دارند که اوضاع به همین صورت باقی می‌ماند و ادامه خواهد داشت. تعدیل نیرو و اخراج کارگران و همچنین افزایش نرخ بیکاری از جمله تبعات رکود اقتصادی به شمار می‌روند.
نکاتی در مورد بازار گاوی و خرسی
- بازار گاوی بازاری است که نرخ صعودی دارد. در مقابل بازار خرسی به روند نزولی بازار اشاره دارد.
- ممکن است برخی از سهام در وضعیت خرسی باشند و برخی دیگر در وضعیت گاوی. اما شرایط بازار و همچنین صعودی یا نزولی بودن، امری است که در بلندمدت مورد بررسی قرار می‌گیرد. مثلا نمی‌توان گفت این هفته بازار خرسی بود یا گاوی. در کل می‌توان گفت بورس اوراق بهادار در بلندمدت روندی صعودی دارد.
- سرمایهگذاری در بازار خرسی پرریسک و نگران‌کننده است. چرا که سهام در پی رکود اقتصادی با افت ارزش مواجه می‌شوند و قیمت‌ها نیز ثباتی ندارند.
- در یک بازار خرسی مردم سهام خود را می‌فروشند و نقدینگی زیاد می‌شود. چنین مسئله‌ای تا زمانی ادامه خواهد داشت که اوضاع بازار بهتر شود.
ویژگی‌های بازار گاوی و خرسی
عرضه و تقاضا
عرضه و تقاضا امر مهمی است که صعودی یا نزولی بودن بازار سهام به میزان زیادی در گرو آن است. چنان‌که در بازار گاوی تقاضا بالا و عرضه کم است، در بازار خرسی شرایط کاملا برعکس است. یعنی تقاضا کم می‌شود و ارزش سهام در پی عرضه زیاد، با افت مواجه می‌شود.
روانشناسی سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران برداشت‌های متفاوتی از شرایط بازار دارند. این برداشت می‌تواند اثر مستقیمی بر بازار بگذارد. به گونه‌ای که رفتار سرمایه‌گذاران می‌تواند موجب ایجاد بازار گاوی و خرسی شود. به طور متقابل، هر واکنشی در بازار، رفتار سهام‌داران را نیز دستخوش تغییر قرار می‌دهد. یعنی رابطه میان بازار و سهام‌داران یک رابطه دوسویه است.
در بازار گاوی سرمایه‌گذاران سهام می‌خرند تا سود بیشتری به دست آورند. زمانی که سایه خرس بر بازار بورس حاکم است، سرمایه‌گذاران منتظر اتفاق‌های مثبت هستند. اما در عین حال سرمایه خود را از بورس خارج می‌کنند و دارایی خود را در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایهگذاری می‌کنند. مانند بانک‌ها که در مقایسه با بازار بورس، ریسک بسیار کمتری دارند.
اما علاوه بر این امر، چنین شرایطی باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سهام نیز می‌شود. به این ترتیب سرمایه‌گذاران سهام خود را می‌فروشند و از این بازار خارج می‌شوند. در نتیجه این امر، افزایش قیمت‌ها به صورت مداوم اتفاق می‌افتد. زیرا نقدینگی بیشتری در دست مردم خواهد بود.
تغییرات در روند فعالیت‌های اقتصادی
تمام شرکت‌هایی که در بازار سهام حضور دارند، خود بخشی از یک مجموعه اقتصادی بزرگ‌تر هستند. از این رو تغییراتی که در فعالیت‌های اقتصادی این زیرمجموعه‌ها رخ می‌دهد، بر مجموعه بزرگ‌تر نیز اثر می‌گذارد.
شرایط اقتصادی در بازار خرسی به میزان زیادی تضعیف می‌شود. چرا که مصرف‌کنندگان قدرت خرید ندارند و هزینه زیادی نمی‌کنند. مشاغل گوناگون نیز نمی‌تواند سود کلانی به دست آورند. در این شرایط، ارزش سهام در بازار کاهش زیادی خواهد داشت.
در بازار گاوی اما شرایط برعکس است. یعنی مردم تمایل به خرید دارند و قدرت خرید خوبی هم دارند. به مفهوم بازار خرسی در بورس این ترتیب شاهد رونق اقتصادی خواهیم بود.
چگونگی تخمین روند تغییرات بازار
گفتیم که برای تشخیص بازار گاوی و خرسی باید نگاهی بلندمدت به بازار داشته باشید. نمی‌توان با فروش تعداد زیادی سهام در یک هفته و خروج پول از بازار در این بازه زمانی، نتیجه گرفت که بازار خرسی است. اتفاقات کوتاه‌مدت اصلاح را نشان می‌دهند. اما برای اینکه شرایط بازار را متوجه شویم، تنها باید در بلندمدت این بررسی را انجام دهیم.
همیشه هم نمی‌توان گفت هر اتفاقی در نتیجه بازار گاوی و خرسی است یا اینکه هر مسئله‌ای در بازار خود عاملی برای وقوع این شرایط است. این احتمال وجود دارد که کشور تا کنون با رکود اقتصادی دست‌وپنجه نرم کرده و اکنون شرایط در حال بهبود باشد. به طور کلی نمی‌توان برای بازار گاوی و خرسی زمان مشخصی را تعیین کرد. البته بهره‌گیری از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال می‌توانند ما را در پیش‌بینی روند بازار یاری کنند اما همانطور که بارها تاکید کرده‌ایم، این روش‌های تحلیلی هیچ تضمیتی ارائه نمی‌کنند.
همچنین باید در نظر داشت که گاهی ممکن است روند نزولی یا صعودی محسوب نشود. در برخی شرایط ممکن است نمودارهای اقتصادی در بازه‌ای نوسان کنند اما یک روند نزولی یا صعودی را نسازند و تقریبا روی یک خط صاف نوسان کنند. به این شرایط اصطلاحا رنج می‌گویند. بنابراین نباید هر حرکت مثبتی را آستانه بازار گاوی و هر حرکت منفی‌ای را آغاز یک روند خرسی قلمداد کرد.
در بازار خرسی و گاوی چه باید کرد؟
زمانی که بازار گاوی است، باید سریعا وارد سهام ارزشمند شد. باید تا جایی که مقدور است از این افزایش قیمت‌ها استفاده کرد. سپس زمانی که سهام به اوج قیمت خود رسید، می‌توان آنها را فروخت. بهتر است در بازار گاوی ضررها را موقت در نظر بگیریم و از آنها چشم‌پوشی کنیم. در چنین بازاری هر سرمایه‌گذار می‌تواند در سهام مختلف سرمایهگذاری کند و سودهای فراوانی به دست آورد.
اما ضررهای بازار خرسی بسیار جدی است. نرخ ضررها در این بازار زیاد است. چرا که ارزش سهام مختلف همواره در حال کم شدن است. نمی‌توان در مورد اتمام این روند نیز نظری داد. تنها باید صبر کرد. حتی اگر در چنین شرایطی سهمی را به امید صعود خریداری کنید، مطمئن باشید که پیش از کسب سود ضرر خواهید کرد. سوددهی‌ها در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت یا سرمایهگذاری با درآمد ثابت اتفاق می‌افتند.
در این اوضاع ممکن است برخی از سهام‌داران سهام تدافعی را خریداری کنند. عملکرد این سهام به گونه‌ای است که با تغییر روند بازار، تغییر نمی‌کنند. یعنی هم در زمان رکود و هم در زمان رونق اقتصادی این سهام حالت پایداری دارند. معمولا سهام مربوط به صنایع تاسیساتی که دولتی هستند، صرف‌نظر از شرایط اقتصادی، همواره متقاضی خرید دارند.
در این میان برخی می‌توانند در بازار خرسی نیز سودآوری داشته باشند. چند شیوه کسب درآمد در این بازار عبارت‌اند از خرید و فروش سریع سهام، خرید صندوق‌های قابل معامله (ETF) یا خرید سهام در قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت گذشته.
تبدیل بازار گاوی به بازار خرسی
زمانی که بیشتر مردم جذب بازار بورس می‌شوند، این احتمال فراوان است که بازار گاوی به بازار خرسی تبدیل شود. چرا که عموم مردم تحمل کمی برای ریسک‌پذیری دارند. آنها نیازمند آن هستند که اطمینان فراوانی به بازار و سهام مختلف داشته باشند. چرا که می‌خواهند مطمئن شوند سرمایه‌گذاری‌شان سودآور و کم‌ریسک است.
به همین دلیل این افراد در آخرین لحظات به این نتیجه می‌رسند که بازار صعودی است و فرصت‌های سرمایهگذاری خوبی در این شرایط ایجاد می‌شوند. فارغ از اینکه بازار گاوی چقدر طول بکشد، عموم مردم معمولا در آخرین فرصت‌ها وارد سهام می‌شوند. آنها ممکن است دلایل فراوانی را برای این اقدام خود بشمارند اما در حقیقت چندان هم از کاری که می‌کنند، خبر ندارند! احتمالا آنها با دیدن بقیه به این فکر می‌افتند که محال است با این حجم از استقبال، این کار اشتباه باشد.
بازار گاوی که موجب صعود قیمت‌ها می‌شود، نیاز به ورود پول و تزریق سرمایه دارد. هرچه از مدت‌زمان بازار گاوی بگذرد، بیشتر معامله‌گران خریدهای خود را انجام داده‌اند. در چنین شرایطی کمتر می‌توان مشتری جدیدی پیدا کرد. از این رو به مرور تعداد افرادی که حاضر به خرید سهام در قیمت‌های بالاتری هستند، کم می‌شود.
خریداران قدیمی دوست دارند که قیمت‌ها به همین شکل بالا بروند. اما از طرفی دوست ندارند که رشد قیمت متوقف شود و آنها نتوانند سهام‌شان را بفروشند. به همین دلیل با بالا رفتن قیمت نمی‌دانند که باید چه زمانی سهام خود را بفروشند.
وقتی خرس گاو را می‌بلعد!
زمانی که بیشتر اقشار جامعه وارد بازار بورس می‌شوند و اقدام به خرید دسته‌جمعی می‌کنند، حرفه‌ای‌ها این شرایط را پایان راه می‌دانند. چون آنها می‌دانند که تعداد خریداران و میزان پول آنها محدود است و سرانجام زمانی می‌رسد که دیگر خریداری در این بازار باقی نمی‌ماند. خریدار باتجربه هم دلش می‌خواهد افزایش قیمت‌ها همواره اتفاق بیفتد. اما می‌داند که چنین امری نشدنی است. به همین دلیل قبل از آن‌که زمان موعود فرا برسد، سهام خود را می‌فروشد. این سهام‌داران باتجربه می‌دانند که هنوز خریدارانی هستند که بخواهند سهام آنان را بخرند. به همین دلیل اقدام به فروش می‌کنند و سود خود را ذخیره می‌کنند. پس از اینکه آخرین خریداران هم خریدهای خود را انجام بدهند، دیگر شاهد حرکت‌های مثبت قیمت نخواهیم بود. هر چه هست کاهش قیمت است.
درست در همین نقطه است که سرمایه‌گذاران عادی گیر می‌افتند. چرا که در موقع مناسب ریسک نکرده و دیر وارد بازار شده‌اند. حرفه‌ای‌ها هم که می‌دانستند خریداران بالاخره تمام می‌شوند، پیش از این اتفاق سهام خود را عرضه کرده‌اند. در نتیجه تمام این مسائل، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند.
در این شرایط ممکن است فکر کنید که قیمت‌های پایین برای خریداران جذاب است. اما حقیقت این است که سهام‌داران می‌ترسند قیمت کمتر شود. آنها توقع نداشتند ضرر کنند. بلکه به امید کسب سود بالا وارد این بازار شده بودند. چنین شرایطی قطعا موجب ترس و وحشت آنها می‌شود.
در نتیجه عموم مردم سهام خود را می‌فروشند. همانطور که هنگام خرید دلایل متعددی می‌آوردند، برای فروش هم هزار و یک دلیل می‌آورند تا مبادا دیگران گمان کنند که آنها از ترس دارند سهام خود را عرضه می‌کنند. اما خودشان بهتر از هرکسی می‌دانند که با بالاتر نرفتن قیمت‌ها، ترس به جان‌شان افتاده است. در نهایت تمام این مراحل طی می‌شود تا یک بازار سبز و صعودی، به یک بازار قرمز نزولی تبدیل شود.
جمع‌بندی
بازار گاوی و خرسی اصطلاحی است که معمولا از سوی تحلیلگران درباره شرایط بازار بیان می‌شود. بازار گاوی استعاره از بازار در حال رشد و بازار خرسی استعاره از بازار نزولی است. سرمایهگذاری افراد متاثر از شرایط بازار گاوی و خرسی است. در تشخیص گاوی یا خرسی بودن بازار نباید بازه‌های کوتاه‌مدت را در نظر گرفت و باید دیدی بلندمدت داشت تا بتوان این شرایط را به درستی تشخیص داد.
دیدگاه شما