محاسبه ریسک سبد سهام

نوشتن فرمول نهایی ضریب بتا در فایل اکسل

بازده چیست؟

سود یا پاداش حاصل از هر نوع سرمایه‌گذاری، بازده نامیده می‌شود. این مفهوم نیز همانند ریسک برحسب درصد بیان شده و کیفیت آن، معمولاً بر مبنای دوره زمانی حصول، عملکرد سایر دارایی‌ها در مدت مشابه و شاخص‌های پولی، ارزیابی می‌گردد. بازدهی محاسبه ریسک سبد سهام سرمایه‌گذاران بازار سهام، از دو طریق افزایش قیمت سهم و سود نقدی سالانه، حاصل می‌شود. به منظور تعیین درصد بازدهی بهینه، معیار مشخصی وجود ندارد زیرا، همانگونه که در بالا اشاره شد؛ محاسبه بازدهی مطلوب می‌تواند تابعی از افق سرمایه‌گذاری، ماهیت دارایی، ریسک، هزینه‌های معاملاتی، نرخ بهره، درصد تورم و… باشد.

به عبارت دیگر، نحوه ارزیابی بازدهی اوراق دارای درآمد ثابت با سهام موجود در بورس که سود مقرر شده‌ای برای آن‌ها وجود ندارد؛ کاملاً متفاوت است.

برای مثال اگر نرخ تورم کشور را ۲۰ درصد فرض کنیم، کسانی که در اوراق مشارکت با سود ۲۵ درصد سرمایه‌گذاری کنند؛ علاوه بر حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم، ۵ درصد نیز بازده واقعی داشته‌اند. اما زمانی که کارشناسان مالی به ارزیابی عملکرد بازار سرمایه می‌پردازند، علاوه بر موارد فوق، معمولاً تمرکز اصلی آن‌ها بر مقایسه عملکرد بورس، با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نظیر ارز و طلا در مدت مشابه می‌باشد.

بازده در طرف مقابل ریسک بوده و به گونه‌ای، نتیجه تقبل ریسک است. در واقع سرمایه گذاران به منظور دست‌یابی به بازدهی معقول حاضر می‌شوند تا درصد ریسک احتمالی مشخصی را تحمل کنند. واژه بازده، الزاماً به کسب سود تعبیر نمی‌شود و این موضوع به اشتباه در ذهن برخی سرمایه گذاران نقش بسته است. مثبت یا منفی بودن بازدهی، طبیعت سرمایه‌گذاری است و سود و زیان هر دو، پاداش معاملاتی ما محسوب می‌شوند. در یک کلام می‌توان گفت، کسب بازدهی انگیزه تمام افراد از ورود به دنیای سرمایه‌گذاری است.

انواع بازده در بازار سهام

در معاملات سهام و بازار مالی، بازده به دو دسته کلی مورد انتظار و واقعی تقسیم می‌شود.

بازده مورد انتظار؛ پیش از ورود به معامله تعیین شده و بیانگر انتظارات سوددهی، از موقعیت معاملاتی مذکور است. به منظور تعیین بازده مورد انتظار خود از هر موقعیت معاملاتی سهام، باید به متدهای تحلیلی مختلف مسلط باشیم. برحسب تحلیل شرایط بنیادی و گزارشات مالی منتشره از سوی شرکت‌ها، در مورد سود تقسیمی پایان سال، سناریوهایی در نظر می‌گیریم. سپس وضعیت نموداری سهم را بر اساس اصول و روش‌های تکنیکالی بررسی نموده و اهداف قیمتی آینده آن، مشخص خواهند شد. در نهایت بازدهی تقریبی مورد انتظار با توجه به ریسک و حجم معامله، از مجموع پتانسیل سوددهی آتی سهم محاسبه می‌شود.

بازده واقعی؛ پس از خروج و بر اساس سود قطعی کسب شده از موقعیت معاملاتی، قابل محاسبه می‌باشد. به بیان ساده، مجموع اختلاف قیمت خرید و فروش سهم، سود نقدی و بعضاً درآمد حاصل از حق تقدم‌های سهام، نشان دهنده بازده واقعی شما است. تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار، بیانگر سطح کیفی سرمایه‌گذاری طی دوره مذکور است.

بسیاری از کارشناسان سرمایه‌گذاری توصیه می‌کنند که حین انجام محاسبات تعیین بازده مورد انتظار، رویکرد محافظه کارانه‌ای داشته باشید. زیرا موجب می‌شود که با داشتن دیدگاهی واقع بینانه، درصد خطا کاهش یافته و از شناسایی سودهای موهومی جلوگیری شود.

نحوه تعیین بازده یک موقعیت معاملاتی

همان‌گونه که توضیح داده شد؛ برای محاسبه بازده واقعی باید پس از فروش سهام، مجموع سود حاصل شده از این موقعیت معاملاتی را محاسبه نمایید؛ تا درصد بازده نسبت به سرمایه کل مشخص شود. در همین راستا و به منظور درک عمیق مطلب، توجه شما را به یک معامله فرضی جلب می‌کنیم:

سرمایه گذار الف با دارایی ۵۰ میلیون تومانی خود، در بازار سهام تهران مشغول فعالیت است. وی در ابتدای سال تصمیم می‌گیرد؛ با افق سرمایه‌گذاری یکساله، روی سهام شرکت ایران خودرو سرمایه‌گذاری نماید. طبق تحلیل نموداری، پیش بینی می‌شود این سهم تا پایان سال، حداقل یک رشد قیمت ۲۰ درصدی را تجربه کند. همچنین نتایج تحلیل بنیادی نشان دهنده این است که شرکت وضعیت سوددهی فوق العاده‌ای داشته و بر اساس سیاست‌های مدیریتی فعلی، تقسیم سود نقدی ۲۰۰ تومانی به ازای هر سهم در پایان سال مالی، بسیار محتمل است.

حداکثر ریسک قابل تحمل برای این سرمایه گذار در موقعیت معاملاتی مذکور، ۱۵ درصد نسبت به کل سرمایه می‌باشد. اگر نقطه ورود مد نظر، در ناحیه قیمتی ۱۰۰۰ تومانی بوده و طبق استراتژی معاملاتی در صورت افت قیمت تا محدوده ۸۰۰ تومان، سرمایه گذار با پذیرش زیان از معامله خارج شود؛ با انجام محاسبات مربوط به تعیین حجم بر اساس مدیریت سرمایه مشخص می‌شود که این شخص مجاز است حداکثر ۳۷۵۰۰ سهم از این شرکت را خریداری کند.

۵۰/۰۰۰/۰۰۰ × ۱۵% = ۷/۵۰۰/۰۰۰

۱۰۰۰ – ۸۰۰ = ۲۰۰

۷/۵۰۰/۰۰۰ ÷ ۲۰۰ = ۳۷۵۰۰

تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار

طبق تحلیل‌ فوق و با توجه به مقادیر سود مورد انتظار ناشی از رشد قیمت و تقسیم سود نقدی سهام، مجموع بازدهی احتمالی این موقعیت معاملاتی بر اساس حجم حدوداً ۳۰ درصد می‌باشد، که نشان دهنده شرایط ایده‌آل معامله مذکور از لحاظ قوانین مدیریت سرمایه است.

۲۰۰ (سود نقدی احتمالی سهم) + ۲۰۰ (مقدار افزایش قیمت احتمالی سهم) = ۴۰۰ (مجموع بازده مورد انتظار به ازای هر سهم)

۳۷۵۰۰ × ۴۰۰ = ۱۵/۰۰۰/۰۰۰

اما پس از گذشت یک‌ سال، قیمت سهم به ۱۱۰۰ تومان می‌رسد (افزایش قیمت ۱۰ درصدی). از طرف دیگر، گزارشات مالی شرکت در سامانه کدال نیز بیان‌گر این است، که سود نقدی شرکت ایران خودرو محاسبه ریسک سبد سهام در پایان سال مالی مذکور، صرفاً ۵۰ تومان است! پس از انجام محاسبات سود و زیان مشخص می‌شود؛ این سرمایه‌گذار مجموعاً در این معامله، ۱۱.۱درصد بازدهی کسب کرده است.

۱۰۰ (سود نقدی سهم) + ۵۰ (مقدار افزایش قیمت سهم) = ۱۵۰ (مجموع بازده واقعی به ازای هر سهم)

۳۷۵۰۰ × ۱۵۰ = ۵/۶۲۵/۰۰۰

با توجه به اختلاف قابل ملاحظه بازده واقعی و مورد انتظار (حدوداً یک سوم)، افق زمانی و مقدار ریسک معامله، به این نتیجه می‌رسیم؛ که مثال فوق موقعیت معاملاتی چندان پرسودی نبوده است! اما در این قسمت ذکر دو مورد ضروری است.

همان‌طور که خودتان می‌دانید، خرید و فروش سهام در بازار بورس شامل کارمزد ۱.۵ درصدی می‌باشد، که جهت سهولت محاسبات، از در نظر گرفتن آن چشم پوشی کردیم. نکته بعدی این است، که معمولاً فرآیند پرداخت سود نقدی سهام شرکت‌ها، به سرعت و عیناً در پایان سال انجام نمی‌شود و مسلماً طولانی‌تر شدن دوره پرداخت، تأثیر منفی بر بازدهی معاملات دارد. در نتیجه اگر موارد مذکور را نیز در نظر بگیریم؛ سرمایه گذار «الف» بازدهی واقعی کمتری خواهد داشت. چنین نتایج معاملاتی، می‌تواند ناشی از پیش بینی‌های بسیار خوشبینانه، ضعف روش تحلیل یا استراتژی معاملاتی، ریسک‌های سیستماتیک و… باشد. بسیاری از این عوامل، به مرور زمان و پس از کسب تجربه سرمایه‌گذاری در بازار، قابل اصلاح و اجتناب خواهند بود. در واقع کسب بازدهی مناسب تا حد زیادی، نتیجه مهارت شما در معامله‌گری است، زیرا توانسته‌اید موقعیت‌های معاملاتی خود را در تمام مراحل، از لحظه ورود تا خروج به گونه‌ای مدیریت کنید، که بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

تا اینجا سعی شد، مفاهیم ریسک و بازده در بازار سهام و جزئیات مربوط به آن‌ها شرح داده شوند. در مطالب آتی، رابطه ریسک و بازده و نسبت‌های کاربردی در مدیریت سرمایه را توضیح خواهیم داد.

کتاب کنترل ریسک در بازار سرمایه به همراه نرم افزار محاسبه ریسک

ترس از ضرر یکی از آفت‌های معامله‌گری است. کتاب کنترل ریسک در بازار سرمایه به شما کمک می‌کند تا این آفت بزرگ را از بین ببرید. این کتاب مکمل تحلیل تکنیکال است و با اجرای دقیق مفاهیم آن می‌توانید به ضریب موفقیت بالایی در بازار سرمایه برسید.
در کتاب کنترل ریسک در ابتدا انواع ریسک تعریف می‌شود. سپس مفاهیم حد ضرر و حد سود و نحوه‌ی محاسبه آن آموزش داده می‌شود و سپس به محاسبه ریسک پرداخته می‌شود و در انتها به آموزش استفاده از نرم افزار کتاب پرداخته می‌شود.
لوح فشرده همراه کتاب شامل نرم افزار کنترل است و آموزش نحوه‌ی نصب و استفاده از این نرم افزار است. در این نرم افزار با توجه به مفاهیم گفته شده در کتاب می‌توان ریسک هر سهم را محاسبه نمود.

فهرست مطالب:
آشنایی با ریسک‌های بازار
آشنایی با نقاط ورود و خروج هر سهم
نسبت بازده به ریسک
روش تعیین حد سود و محاسبه ریسک سبد سهام ضرر
تشکیل سبد
محاسبه ریسک
قوانین کنترل ریسک
اصل نقد شوندگی
بازی با پول قرضی
تریل کردن
اصل مراعات
تعیین نسبت R/R
اصل قبول ریسک
ورود کل سرمایه
ریسک کم
نکات مهم در خصوص تشکیل سبد سهام معاملاتی
نحوه کار با نرم افزار

بایگانی برچسب: محاسبه ریسک سبد سهام

سبد سهام چیست و فاکتورهای مهم در تشکیل سبد سهام

پورتفوی یا سبد سهام چیست سبد سهام …

کتاب آناتومی کندل‌ها

کتاب راز بورس

سایت آموزش بورس

• شخارک نکات بنیادی سهام پتروشیمی خارک
• فیبوناچی چیست و معرفی ۱۰ ابزار فیبوناچی
• صورت سود و زیان چیست و آشنایی کامل با انواع آن
• چک لیست تحلیل تکنیکال برای موفقیت محاسبه ریسک سبد سهام در تحلیل تکنیکال
• معنی اندیکاتور چیست و آموزش انواع اندیکاتور
• تحلیل بنیادی تایرا شامل تعدادی نکات فاندامنتال
• تحلیل بنیادی پترول در چند نکته آموزشی از پترول
• سود سهام قند اصفهان در تحلیل بنیادی قصفها
• نکات آموزشی درباره سود در تحلیل بنیادی شخارک
• چند نکته آموزشی در تحلیل بنیادی فملی
• تحلیل بنیادی گل گهر با چند نکته آموزشی کوتاه درباره کگل
• خط روند نمودار قیمت یا Trend line چیست؟
• حمایت و مقاومت چیست و مشاهده آنها روی متاتریدر
• سیگنالهای بازگشتی در متاتریدر و تحلیل تکنیکال نمودار
• اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا RSI چیست؟
• زمان بازگشت شاخص بورس به چه عواملی بستگی دارد؟
• آموزش متاتریدر ۵ در یک دوره ویدئویی ۴۱۵ دقیقه‌ای
• اقلام بدهی در ترازنامه و بررسی بدهی شرکتهای بورسی
• نوسان گیری در بورس قماربازی و بورس بازی و تفاوت آنها
• شاخص هم وزن چیست و نحوه محاسبه شاخص کل و هم وزن
• صندوق قابل معامله چیست و لیست صندوقهای ETF
• صندوق بازارگردانی چیست و لیست صندوقهای بازارگردانی
• تحلیل بنیادی مپنا با نکات آموزشی در تحلیل بنیادی رمپنا
• کتاب آناتومی کندلها منتشر شد! آشنایی با ۴۸ الگوی کندلی
• تحلیل بنیادی رتکو با نکات آموزشی تحلیل بنیادی تکین کو
• لیست اوراق مشارکت بورس و فرابورس برای تامین مالی
• موفقیت در بازار بورس با اجرای محاسبه ریسک سبد سهام صحیح ده فرمان بورس!
• عرضه اولیه شگویا شرکت پتروشیمی تندگویان
• عرضه اولیه قرن شرکت پدیده شیمی قرن با برند اکتیو
• دانلود مفید تریدر ۵ و آموزش مفید تریدر ۵ به صورت کامل
• ارزش گذاری سهام بورس و روشهای ارزشیابی سهام بورس
• تحلیل بنیادی سهام بورس و ۳ گام اصلی تحلیل بنیادی سهم
• مدیریت ریسک در بورس با ۲۱ نکته مهم در مدیریت ریسک!

آموزش بورس

آموزش بورس، منبع تولید ثروت و کسب درآمد از بازار بورس

درباره من

آموزش بورس مهم‌ترین گام قبل از سرمایه‌گذاری است.

بعد از سالیان زیادی که در بازارهای مالی حضور دارم، آرزو داشتم در اولین روز ورودم به بازارهای مالی، امکانی وجود داشت تا تمام تجربیات این 23 سال را یکجا و طی یک دوره آموزشی کسب می‌کردم.

محاسبه ریسک سبد سهام

در ویدیوها و مقالات گذشته در مورد انواع روش‌های تحلیل سهام صحبت کردیم. همچنین دانستیم که یکی از ابزارهای مهم و کاردبردی برای ارزیابی ریسک و بازده محاسبه ریسک سبد سهام سبد سهام، ضریب بتا است. سوالاتی از قبیل :

ضریب بتا چیست؟!
ضریب بتا چه کاربردی در بازار سرمایه دارد؟!
چطور می‌توان ریسک سبد سهام را با استفاده از ضریب بتا کاهش داد؟!
سهام تدافعی و سهام تهاجمی به چه معناست؟!
ضریب بتای صفر و منفی چه تفسیری دارد؟!

در مقاله “کاربرد ضریب بتا” پاسخ داده شد…

در یک تعریف ساده می‌توان گفت که ضریب بتا میزان نوسان‌پذیری یک شاخص نسبت به شاخص دیگر را بررسی می‌نماید. در بازار بورس اوراق بهادار معمولا (و نه همیشه) ضریب بتا را برای یک سهم نسبت به شاخص کل اندازه‌گیری می‌کنند. در این مقاله قصد داریم مراحل محاسبه ضریب بتا را گام به گام پیش برویم.

استخراج داده‌ها

برای محاسبه ضریب بتای یک سهم در مقایسه با شاخص کل لازم است که اطلاعات قیمت نماد مورد نظر و همچنین اطلاعات تاریخچه شاخص کل را استخراج نمایید. ابتدا با مراجعه به سایت tsetmc.com در قسمت جستجوی نماد، نماد مورد نظر را پیدا کرده و صفحه مربوط به آن را باز می‌کنیم. در این جا قصد داریم شاخص بتا را برای نماد پارس (شرکت پتروشیمی پارس) محاسبه کنیم.

نحوه جستجوی نماد در سایت tsetmc

سپس در صفحه باز شده بر روی لینک تهیه خروجی کلیک می‌کنیم تا اطلاعات قیمت سهام مورد نظر که در اینجا پارس است، در یک فایل اکسل دانلود شود.

صفحه نماد شرکت پتروشیمی پارس

پس از باز کردن فایل اکسل، اطلاعات مربوط به ستون قیمت پایانی که با Close نمایش داده شده و همچنین اطلاعات مربوط به تاریخ میلادی را در یک فایل اکسل دیگر محاسبه ریسک سبد سهام که باز کرده‌ایم کپی می‌کنیم.

استخراج داده‌های مربوط به سهام شرکت پتروشیمی پارس

حالا نوبت به استخراج اطلاعات شاخص کل است. برای این کار کافی است به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران مراجعه کرده و این لینک را باز کنید. سپس نام شاخص مورد نظر (شاخص کل) را انتخاب کرده و بازه زمانی را نیز مشخص می‌کنیم. در این جا چون اطلاعات نماد پارس از تاریخ بیستم تیر ماه ۹۷ و پس از عرضه اولیه آن در دسترس است بازه زمانی را نیز از همین تاریخ شروع می‌کنیم. با کلیک بر روی گزینه excel اطلاعات مورد نظر دانلود خواهد شد.

استخراج داده‌های مربوط به شاخص کل از سایت fipiran

پس از کپی کردن ستون مربوط به شاخص کل (value) و تاریخ شمسی آن در فایلی که باز کرده بودیم، مرحله استخراج داده‌ها به پایان رسیده است. توجه کنید که در حال حاضر ستون close مربوط به قیمت پایانی نماد پارس و ستون value مربوط به شاخص کل است و دو ستون کنار هر کدام به ترتیب تاریخ میلادی و تاریخ شمسی اطلاعات را نمایش می‌دهند. فایل اکسلی که باز کرده بودیم در نهایت به صورت زیر درخواهد آمد :

فایل اکسل نهایی پس از استخراج داده‌های مربوط به سهام و شاخص کل

همگام‌سازی

پس از استخراج اطلاعات مربوط به قیمت سهام و شاخص کل می‌بایست این اطلاعات همگام‌سازی شوند. در بعضی روزها ممکن است به دلایلی اعم از بسته بودن نماد، برگزاری مجامع و … اطلاعات مربوط به یکی از ستون‌ها یعنی قیمت سهام یا شاخص کل موجود نباشد. پس لازم است که برای هر روز صحت تاریخ این اطلاعات بررسی شود. مثلا در تصویر بالا اطلاعات مربوط به قیمت سهام در تاریخ ۱۵ آبان (۶ نوامبر) برای قیمت سهام وجود دارد اما برای شاخص کل این اطلاعات در دسترس نیست. پس لازم است اطلاعات مربوط به شاخص را به صورت دستی وارد کنیم و یا به صورت ساده‌تر اطلاعات مربوط به قیمت سهام در این تاریخ را حذف نماییم.

نکته مهم : به جز زمان‌های بسته بودن نماد سهام، می‌بایست داده‌های مربوط به پرداخت سودنقدی و افزایش سرمایه نیز همگام‌سازی شوند. (اصطلاحا می‌بایست از داده‌های تعدیل‌شده استفاده شود.)

در این جا داده‌های مربوط به ۶ روز اول معاملاتی پتروشیمی پارس که قبل از پرداخت سود نقدی بوده است به علت مذکور حذف شد.

برای انجام ادامه محاسبات اطلاعات مربوط به ۷۷ روز کاری اخیر همگام‌سازی شدند. هرچه تعداد روزهای مربوطه بیشتر باشد، محاسبه ضریب بتا به صورت دقیق‌تر انجام خواهد شد.

بازدهی روزانه نماد محاسبه ریسک سبد سهام و شاخص کل

پس از آن که اطلاعات روزانه مربوط به قیمت پایانی سهام مورد نظر و شاخص کل را استخراج کردیم، نوبت به محاسبه ضریب بتا می‌رسد. پیش از محاسبه ضریب بتا لازم است بازدهی شاخص کل و بازدهی قیمت سهام را نسبت به روز قبل محاسبه نماییم.

برای این‌کار فرمول بازدهی را یک بار برای سهام پتروشیمی پارس در ردیف E و بار دیگر برای شاخص کل در ردیف F وارد می‌کنیم.

محاسبه بازدهی روزانه سهام در ستون E فایل اکسل محاسبه بازدهی روزانه شاخص کل در ستون F فایل اکسل

محاسبه ضریب بتا

در مقاله کاربرد ضریب بتا خواندیم که این پارامتر با تقسیم کوواریانس شاخص کل و قیمت سهام بر واریانس شاخص کل (طبق رابطه زیر) به دست می‌آید:

لذا کافی است در فایل اکسل خودمان توابع مربوط به کوواریانس و واریانس را به صورت زیر نوشته و آن‌ها را بر یکدیگر تقسیم نماییم.

با نوشتن فرمول گفته شده در یکی از خانه‌های فایل اکسل به صورت زیر، ضریب بتای سهام شرکت پتروشیمی پارس ۱.۲۷۷ به دست می‌آید. لذا می‌توان نتیجه گرفت که سهام این شرکت یک سهام تهاجمی است و خرید و فروش آن نسبت به شاخص کل ریسک پایینی ندارد.

نوشتن فرمول نهایی ضریب بتا در فایل اکسل

چکیده مطلب:

در این مقاله سعی کردیم مراحل محاسبه ضریب بتا را گام به گام پیش برویم. چهار مرحله اصلی استخراج داده‌ها، همگام‌سازی، محاسبه بازدهی روزانه نماد و شاخص کل و نهایتا محاسبه ضریب بتا به طور کامل و مفصل آموزش داده شد. در مقاله “کاربرد ضریب بتا” در مورد تفسیر این پارامتر بحث کردیم و دریافتیم که سهام تدافعی و سهام تهاجمی به چه معناست. ممکن است بعضی نرم‌افزارها و یا سایت‌ها به صورت پیوسته ضریب بتا را محاسبه کرده و در اختیار کاربران خود قرار دهند. جدای از این که تجربه به ما نشان داده بسیاری از این پایگاه‌ها محاسبات دقیقی ندارند، از نظر ما لازم است شما به عنوان فعال بازار سرمایه خودتان هم توانایی انجام این محاسبات را داشته باشید.

نسبت شارپ (Sharpe Ratio) چیست؟

در سال ۱۹۶۶، ویلیام شارپ مفهومی انقلابی را در زمینه سرمایه گذاری معرفی کرد که آن را با عنوان «نسبت شارپ» می‌شناسیم. این مفهوم به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا به‌ شکلی مؤثر، بازده (سود) سرمایه‌گذاری خود را در مقایسه با میزان ریسک آن تعیین کنند. در واقع سرمایه‌گذار با کمک این مفهوم، علاوه بر ارزیابی میزان کارآمدی سرمایه گذاری اش، می‌تواند میزان ریسک آن را هم مشخص کند. به‌دلیل اهمیت این نسبت در دنیای امور مالی، در این مطلب که به کمک مقاله ای که وب سایت هج ترید منتشر شده است، به طور کامل درباره نسبت شارپ، ارتباط آن با ارزهای دیجیتال و همچنین مزایا و محدودیت های این مفهوم صحبت خواهیم کرد.

از زمانی که این نسبت وارد دنیای سرمایه محاسبه ریسک سبد سهام گذاری شد، تا به امروز جزو محبوب ترین معیارهای ریسک/ بازده در بین سرمایه گذاران بوده است. بخش عمده ای از این محبوبیت، به‌دلیل سادگی این معیار است. البته پس از آنکه جایزه نوبل اقتصاد به ویلیام شارپ تعلق گرفت، اعتبار این مفهوم در بین سرمایه گذاران بیشتر هم شد. این جایزه، پاداش کارهایی بود که شارپ روی مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) انجام داد.

حالا بیایید ببینیم چرا سرمایه گذاران باید به این نسبت توجه ویژه‌ای داشته باشند.

نسبت شارپ و روش محاسبه‌ آن

با محاسبه نسبت شارپ (Sharpe Ratio)، می‌توان مقدار سود سرمایه‌گذاری را به‌ازای هر واحد ریسک تعیین کرد. همه افرادی که در بازار سرمایه حضور دارند، از معامله گران روزانه گرفته تا سرمایه گذاران بلندمدت که دارایی را می‌خرند و مدت ها نگه می‌دارند، می‌توانند از این روش محاسباتی مفید برای ارزیابی عملکردشان بهره بگیرند.

البته منظور از ارزیابی عملکرد، محاسبه مقدار کل سود سرمایه گذاری نیست، بلکه تعیین نسبت مقدار سود به ریسک آن است.

در واقع نسبت شارپ، متوسط مقدار «سود تعدیل‌شده» به‌ازای هر واحد نوسان بازار یا مجموع ریسک موجود است. سود تعدیل‌شده، اختلاف بین سود کل با نرخ بهره بدون ریسک است و نرخ بهره بدون ریسک نیز به درصد سودی گفته می‌شود که به صورت قطعی در اختیار سرمایه گذار قرار می‌گیرد. برای مثال، نرخ سود بانکی و نرخ سود اوراق قرضه دولتی تقریبا بدون ریسک و تضمین‌شده است. اگر فرض کنیم نرخ سود بانکی یا ارواق قرضه ۲۰ درصد در سال است و از طرفی یک سرمایه‌گذار بتواند با سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، ۷۰ درصد سود در سال به دست آورَد، در این صورت نرخ سود تعدیل شده معادل با اختلاف این دو عدد، یعنی ۵۰ درصد، خواهد بود.

افرادی که با فعالیت‌های پرریسک در ارتباط هستند، باید به این امر توجه بیشتری داشته باشند. به طور کلی هر چه نسبت شارپ بزرگتر باشد، «سود تعدیل‌شده از نظر ریسک» برای سرمایه گذار جذاب تر خواهد بود.

به عنوان یک نمونه خوب از سرمایه‌گذاری های بدون ریسک، می‌توان به اوراق قرضه دولتی ایالات متحده اشاره کرد. صد البته درباره دو عامل زیر اختلاف نظرهایی هم وجود دارد:

۱. آیا نرخ بازده کوتاه‌مدت ترین اوراق بهادار دولتی هم باید در محاسبه اعمال شود.

۲. آیا ابزار سرمایه‌گذاری بدون ریسک باید کاملا با بازه زمانی که در آن سرمایه گذار انتظار حفظ سرمایه اش را دارد، مطابقت داشته باشد یا نه.

در حقیقت، محدودیت اصلی نسبت شارپ این است که درباره‌ی سرمایه گذاری‌های که توزیع سود در آن ها نرمال نیست، کار نمی‌کند. در ادامه، محدودیت های بیشتر این نسبت را هم مرور خواهیم کرد.

فرمول نسبت شارپ

برای محاسبه نسبت شارپ از فرمول استاندارد زیر استفاده می‌کنیم:

Sharpe Ratio = (Rp – Rf) / σp

که معادل فارسی آن می‌شود:

برای محاسبه نسبت شارپ، باید نرخ بهره بدون ریسک (Rf) را از سود سبد سهام (Rp) کم کنید و حاصل را بر انحراف معیار (واریانس یا تغییرات) مازاد سبد سهام (σp) تقسیم کنید. توجه داشته باشید که نرخ بهره بدون ریسک، اغلب به سرمایه گذاری‌های ایمن و بدون ریسک مانند اوراق قرضه دولتی و نرخ سود بانکی اشاره دارد.

در اینجا یک سوال مهم پیش می‌آید. چه زمانی می‌توانیم بگوییم نسبت شارپ محاسبه شده خوب است؟ به‌بیان واضح تر، چه چیزی می‌تواند نشان گر سود بالای یک داراییِ نسبتا کم ریسک باشد؟

• هر نسبت شارپ که از ۱.۰ بیشتر باشد، برای سرمایه گذاران در محدوده قابل قبول تا خوب قرار دارد.
• نسبت هایی که از ۲.۰ بیشتر باشند، بسیار خوب هستند.
• نسبت ۳.۰ یا بالاتر عالی است.
• نسبتی که از ۱.۰ کمتر باشد، پایین تر از حد استاندارد است.

متنوع سازی سبد سهام

بنابر نظریه سبد سهام مدرن، اگر دارایی های پرتفوی را به شکلی متنوع انتخاب کنید که همبستگی کمی بین این دارایی ها وجود داشته باشد، ریسک سبد سهام تان کاهش می‌یابد. بنابراین همه تخم‌مرغ ها را در یک سبد نگذارید!

در متنوع سازی سبد سهام، به جای اینکه کل سرمایه تان را به یک شرکت، صنعت یا دارایی خاص اختصاص دهید، آن را بین ابزارهای مالی و صنایع مختلف توزیع می‌کنید و به این ترتیب ریسک سبدتان را کاهش می‌دهید. بنابراین، متنوع سازی می‌تواند به‌شکل بالقوه ای نسبت شارپ را افزایش دهد. فقط کافی است نسبت شارپ سبد متنوع خودتان را با سبد مشابهی که تنوع کمی دارد، مقایسه کنید.

برای محاسبه نسبت شارپ، سرمایه گذاران باید این طور فرض کنند که ریسک معادل همان نوسان است. البته این موضوع مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند؛ اما فقط یک ایراد دارد و آن این است که همه معاملات و سرمایه‌گذاری ها لزوما با نوسان مواجه نیستند.

کاربردهای نسبت شارپ

با نسبت شارپ می‌توانید عملکرد قبلی سبد سهامتان را هم ارزیابی کنید. برای این کار باید در فرمول آن، آمار و ارقام مربوط به سرمایه گذاری‌های قبل را وارد کنید. به همین ترتیب، می‌توانید عملکرد آینده سبد سهامتان را هم پیش‌بینی کنید؛ با این تفاوت که این بار اعداد واقعی را نمی‌دانید و باید سود مورد‌ انتظار و نیز نرخ بهره بدون ریسک مورد انتظار را وارد کنید. در این حالت نسبت شارپی که محاسبه می‌کنید، عددی احتمالی خواهد بود.

نسبت شارپ به شما کمک می‌کند منشأ سودهای مازاد سبد سهامتان را پیدا کنید و بفهمید که آیا این سودهای اضافی به دلیل تصمیمات هوشمندانه شما در سرمایه‌گذاری به دست آمده است یا نتیجه ریسک بالایی است که پذیرفته‌اید. به هر حال، فقط زمانی می‌توانید بگویید سرمایه گذاری شما اطمینان بخش بوده است که این بازده های مازاد صرفا به‌دلیل هوشمندی شما و نه به‌خاطر ریسک زیاد به دست آمده باشند. ساده تر بگوییم، هرچه نسبت شارپ یک سبد بالاتر باشد، عملکرد بهتری در تعدیل ریسک خواهد داشت. اگر نسبت شارپ منفی شود، دو حالت وجود دارد: یا نرخ بهره بدون ریسک بیشتر از بازده سبد سهام بوده است یا کلا بازده سبد منفی بوده است. هر کدام از این دو حالت که باشد فرقی نمی‌کند، از نسبت شارپ منفی نمی‌توان معنای خاصی دریافت.

نسبت های سورتینو و ترینور

نسبت شارپ به دو شاخه مختلف تقسیم می‌شود که هر دو بسیار مفید هستند. یکی از آنها نسبت سورتینو (Sortino) و دیگری نسبت ترینور (Treynor) است.

سورتینو سود سبد سهام را به‌ازای ریسک منفی تعیین می‌کند، اما با ترینور می‌توان مقدار کل بازده مازاد را به‌ازای هر واحد ریسک که سبد سهام می‌تواند بپذیرد به دست آورد.

برخلاف نسبت شارپ که کل ریسک مطلوب و نامطلوب سرمایه‌گذاری را در نظر می‌گیرد، سورتینو فقط با ریسک نامطلوب سروکار دارد. سورتینو اثراتی را که حرکات قیمتی رو به محاسبه ریسک سبد سهام بالا (مثبت) روی انحراف معیار می‌گذارند حذف می‌کند. به همین دلیل، فقط روی توزیع سود کمتر از سود هدف (حرکات رو به پایین) متمرکز است.

برای محاسبه نسبت سورتینو، در صورت کسر فرمول، نرخ بهره بدون ریسک را از سود موردانتظار کم می‌کنیم و سپس حاصل را بر انحراف معیار بازده منفی دارایی تقسیم می‌کنیم.

با توجه به فرمول، سود سبد سهام به‌شکل قابل‌توجهی کمتر از سودی که انتظار داریم می‌شود. چرا؟ چون سود موردانتظار را از مقدار سود سبد سهام کم کرده‌ایم.

نسبت ترینور، از ضریب بتا یا همبستگی سبد سهام با کل بازار استفاده می‌کند. نسبت ترینور مشخص می‌کند محاسبه ریسک سبد سهام که آیا سرمایه‌گذار در حال سود کردن است یا نه. مخصوصا اگر قرار است ریسک بیشتری را علاوه بر ریسک ذاتی بازار بپذیرد.

رابطه نسبت شارپ با ارزهای دیجیتال

اگر با معامله‌گری ارزهای دیجیتال آشنا هستید، حتما می‌دانید که ریسک و نوسان زیادی در این بازار وجود دارد. به همین دلیل تعیین اینکه چه مقدار ریسک می‌توانید بپذیرید، در تصمیمات و انتخاب راهبردهای معامله‌هایتان نقشی اساسی خواهد داشت. با توجه به اینکه نسبت شارپ ابزاری سودمند برای بررسی بازده با ریسک تعدیل‌شده است، بیشتر معامله‌گران ارزهای دیجیتال از آن استفاده می‌کنند. آنها با این ابزار می‌توانند درک بسیار بهتری از میزان ریسکی که باید بپذیرند داشته باشند.

به جز کوین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم که ارزش بازار بالایی دارند و به‌طور نسبی باثبات‌تر از سایر ارزها هستند، تعداد بسیار زیادی از ارزهای دیجیتال را باید پرریسک قلمداد کرد. در واقع، بسیاری از ارزهای دیجیتال جدیدتر، فاقد ثباتی هستند که بیت کوین و اتریوم دارند؛ آن هم به این دلیل که بازار این ارزها نقدشوندگی کمتری دارد. این امر درباره ارزهای دیجیتالی مانند زیرو‌اکس (0x)، اومیسه‌گو (OmiseGo)، نئو و دش هم صادق است. نسبت شارپ نمی‌تواند این بی‌ثباتی را برطرف کند، اما می‌تواند بینشی از قیمت آینده آنها به ما بدهد؛ با اینکه کاملا غیرقابل پیش‌بینی هستند.

معامله ارزهای دیجیتال

وقتی پای معامله ارزهای دیجیتال به میان می‌آید، فقط یک نرخ بازده بدون ریسک داریم. آن هم این است که ارزهای دیجیتال خودتان را به‌منظور تأمین نقدینگیِ یک صرافی، به آن بسپارید. سودی که سالانه از این کار نصیب‌تان می‌شود، به‌طور متوسط ۱% از مبلغ موردنظر و در قالب همان ارز دیجیتالی است که به صرافی سپرده‌اید.

برای نمونه، فرض کنیم ارز دیجیتالی که به صرافی سپرده‌اید، لایت کوین است. در این مورد بخصوص، به‌طور متوسط ۱% سود از سپردن این لایت کوین‌ها به صرافی دریافت خواهید کرد. اما حتی سپردن ارزهای دیجیتال به یک صرافی هم نمی‌تواند به طور کامل «بدون ریسک» باشد. چرا؟ چون همیشه خطر هک شدن یا مسدود شدن حسابتان در صرافی به هر دلیلی وجود دارد.

تعداد بسیار زیادی از صرافی‌های ارز دیجیتال، به معامله‌گران اجازه دسترسی به ای‌پی‌آی‌ها (APIs- رابط‌های برنامه‌نویسی برنامه‌های کاربردی) را می‌دهند. بنابراین معامله‌گران محاسبه ریسک سبد سهام می‌توانند از نسبت شارپ (ترجیحا در دوره‌های زمانی کوتاه) برای محاسبه نسبت ریسک- پاداش مربوط به یک معامله خاص استفاده کنند.

در دوره‌های زمانی کوتاه، نسبت شارپ می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مدیریت ریسک عمل کند. برای مثال، با کمک نسبت شارپ می‌توانید تعیین کنید که یک معامله خودکار باید انجام شود یا نه. اگر امکان ادغام این نسبت به‌عنوان بخشی از یک الگوریتم معاملاتی وجود داشته باشد، عالی است. این کار اطمینان می‌دهد که خودکارسازی معامله ارز دیجیتال، در کنار سایر سیاست‌های مدیریت ریسک معامله‌گران لحاظ شده است.

فراموش نکنید که استفاده از نسبت شارپ به‌معنای آن نیست که همه چیز بی‌عیب و نقص پیش خواهد رفت. دلیلش این است که طبق نظریه قوی سیاه، نمی‌توان به دقت همه رویدادهای بازار را پیش‌بینی کرد. مخصوصا در معاملات ارز دیجیتال، پیش‌بینی بازار کاری بس دشوار است.

محدودیت هایی که نسبت شارپ دارد

اگر یادتان باشد، اشاره‌ای کوتاه به محدودیت اصلی این نسبت داشتیم و گفتیم که در فرمول نسبت شارپ، باید فرض را بر این قرار داد که سرمایه‌گذاری‌ها توزیع سود نرمال دارند. بنابراین، این نسبت برای آن دسته از سرمایه‌گذاری‌هایی که توزیع سودشان نرمال نیست به خوبی کار نمی‌کند و باید بررسی‌های بیشتری درباره آنها انجام دهیم.

نسبت شارپ از انحراف معیار بازده در مخرج کسر به‌جای ریسک کل سبد سهام استفاده می‌کند. فرض اساسی این است که بازده‌ها توزیع نرمال دارند. توزیع نرمال داده‌ها تا حد زیادی مشابه انداختن یک جفت تاس است. می‌دانیم که در طی پرتاب‌های مختلف، بیشترین احتمال به ظاهر شدن عدد ۷ تعلق دارد. از سوی دیگر، احتمال ظاهر شدن اعداد ۲ و ۱۲ از همه کمتر است؛ چرا که برای هر دوی آنها فقط یک حالت وجود دارد (برای ۲، هر دو تاس باید ۱ بیاید و برای ۱۲، هر دو تاس باید ۶ بیاید).

با این حال، در بازارهای مالی معمولا بازده از حد میانگین فاصله دارد. به این دلیل که سقوط و صعود غیرقابل پیش‌بینی زیادی در قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن، در انحراف معیار، فرض بر این است که حرکات قیمتی در هر دو جهت به یک اندازه ریسکی هستند، چیزی که ممکن است در عمل اتفاق نیفتد.

دستکاری نسبت شارپ به‌منظور مدیریت سبد سهام و بهبود تاریخچه بازده‌های تعدیل شده از نظر ریسک، کار آسانی است. برای این کار، کافی است فواصل اندازه گیری بازده را افزایش دهید تا ارزیابی دقیق‌تری به دست آورید که چندان تحت تأثیر نوسانات قرار نگرفته باشد. برای مثال، انحراف معیار سالانه بازده روزانه، از انحراف معیار سالانه بازده هفتگی و آن هم به نوبه خود از انحراف معیار سالانه بازده ماهانه، به شکل قابل توجهی بیشتر است.

روش دیگری هم برای شناسایی داده هایی که بر بازده تعدیل شده از نظر ریسک تأثیر می‌گذارند و احتمال دارد اطلاعات درست مربوط به آن را تحریف کنند، وجود دارد. در این روش کافی است برای تجزیه و تحلیل بهترین نسبت شارپ احتمالی، دوره های زمانی خاصی را در نظر بگیریم.

نتیجه گیری

اگر می‌خواهید بهترین سرمایه گذاری ها را برای سبدتان انتخاب کنید، باید ارزیابی ریسک و پاداش را همزمان با هم انجام دهید. در حقیقت، این همان نکته اصلی است که نظریه سبد مدرن ارائه می‌کند. وقتی پای ریسک به میان می آید، این انحراف معیار یا واریانس است که پاداش (سود) سرمایه گذاران را کاهش می‌دهد. بنابراین در هر تصمیمی که برای سرمایه گذاری می‌گیرید، در کنار سود، باید ریسک ها را هم بررسی کنید.

به یاد داشته باشید که نسبت شارپ، اطلاعات چندان ارزشمندی را درباره حرکات قیمتی و پیش بینی آنها ارائه نمی دهد. در واقع این نسبت را باید به عنوان نوعی ابزار پشتیبان به‌منظور ارزیابی ریسک/ بازده در یک سبد در نظر بگیرید. این موضوعِ مهمی است که همه افراد حاضر در بازار ارزهای دیجیتال باید به آن توجه کنند، زیرا اغلب در این بازار با نوسانات پیش بینی نشده رو به رو خواهند شد.

در مجموع، نسبت شارپ ابزاری فوق العاده برای کمک به شما در یافتن و انتخاب بهترین سرمایه گذاری با بالاترین بازده ممکن است و همزمان ریسک ها را هم در نظر می‌گیرد.