معنای شاخص کل بورس

انواع شاخص در بورس

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص در بورس

آنچه به گوش هر سرمایه‌گذار بورس مهم و شنیدنی می‌آید، اخبار مربوط به “شاخص” است. اما شاخص چیست؟ در این مقاله ما قصد داریم تا به تعریف مفهوم شاخص بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف انواع شاخص، شاخص بورس تهران را معرفی میکنیم.

شاخص بورس چیست؟

“شاخص” در فرهنگ لغوی به معنای علامت و نماست. در مفهوم کلی شاخص نمایانگر عددی است که تغییرات در یک یا چند متغیر را نشان می‌دهد. شاخص کل بورس عددی است که میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را طی یک روز کاری بازار نشان می‌دهد. با مقایسه دوره‌ای شاخص می‌توان پی برد که روند بازار صعودی بوده یا نزولی.

به طور مثال عبارت “امروز شاخص کل بازار بورس ۹ ‌هزار و ۶۳۴ واحد افت داشت. که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۲۳۳ هزار واحد رسید” نشان می‌دهد که بورس نسبت به روز گذشته به چه میزان افت کرده است.

شاخص بورس در ازای هر روز کاری بازار به‌روزرسانی می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی سهام کلیه شرکت‌ها را به اطلاع عموم برساند.

با مقایسه هر شاخص طی ادوار مختلف می‌توان به میزان تغییرات آن پی برد. به طور مثال با مقایسه شاخص کل بورس در تاریخ 7 اردیبهشت 1399 با مقدار 797,000 و تاریخ 7 اردیبهشت 1400 با مقدار 1,193,000 به این نتیجه می‌رسیم که روند بورس نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته 49% رشد کرده است.

شاخص جهانی بورس

نشان دادن روند تغییرات بازده سهام با کمک شاخص، شیوه‌ای رایج در تمامی بازارهای بورس دنیاست. از مطرح‌ترین این شاخص‌ها می‌توان به شاخص داو جونز (DOW&JONES) و نزدک (NASDAQ) به عنوان شاخص بورس آمریکا اشاره کرد.

در بورس ایران شاخص‌های مختلفی وجود دارد که فرمول محاسبه آن‌ها با هم متفاوت است و یا از سهم‌های به خصوصی تشکیل شده‌‎اند. در ادامه به توضیح این شاخص‌ها می‌پردازیم.

انواع شاخص در بورس

شاخص کل یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

در هر سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار از دو قسمت منتفع خواهد شد:

1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه‌ای): یعنی بازدهی که سرمایه‌گذار از محل تغییر قیمت سهام کسب می‌کند. به طور مثال اگر شما سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید کسب خواهید کرد.

2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر در سهام سرمایه‌گذاری کرده باشید، این بازده به شکل سود و اگر در اوراق قرضه سرمایه گذاری کرده باشید، به شکل بهره خواهد بود.

بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای است. مهم‌ترین شاخص در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل یا همان TEDPIX است.

TEDPIX مخفف چیست؟

TEDPIX مخفف Tehran Exchange Divedend and Price Index یا همان شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است.

این شاخص میانگین تغییرات بازده کل یعنی بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر شاخص کل روزانه نشان می‌دهد که میانگین تغییرات قیمت سهام و تغییرات سود پرداختی در یک روز چقدر بوده است.

البته نکته مهم این جاست که وزن سهم‌ها در محاسبه شاخص کل باهم برابر نیست. شرکت‌هایی که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌ها با سهام کمتر دارند. به عبارت دیگر تاثیر تغییرات قیمت سهم هر شرکت بر شاخص کل بستگی به وزن آن شرکت دارد. منظور از وزن، مقدار سهام و حجم معاملات شرکت است.

شاید بپرسید اگر سهمی به هر دلیلی بسته یا متوقف باشد، در محاسبه شاخص منظور نمی‌شود؟ باید گفت، در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن به عنوان قیمت آن سهم درنظر گرفته شده و در شاخص لحاظ می‌شود.

شاخص هم‌وزن

شاخص هم‌وزن مثل شاخص کل میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. با این تفاوت که در محاسبه شاخص هم‌وزن، وزن سهام شرکت‌ها باهم برابر در نظر گرفته می‌شود. در واقع حجم معاملات و مقدار سهم تاثیری بر محاسبه شاخص هم‌وزن ندارد. شاخص هم‌وزن میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌ها را با فرض یکسان بودن تاثیر آن‌ها بر میانگین نشان می‌دهد.

نکته مهم در خصوص شاخص هم وزن این است که به علت یکسان بودن تاثیر وزن سهم‌ها بر محاسبه میانگین، تغییرات شاخص نشان‌دهنده تغییرات بیش از نیمی از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. به طور مثال شاخص مثبت نشان می‌دهد که سهام بیش از نیمی از شرکت‌ها رشد داشته‌اند. اما درباره شاخص کل نمی‌توانیم اینطور بگوییم. چون مثبت بودن شاخص می‌تواند تنها بر اثر رشد سهام چند شرکت بزرگ باشد در حالیکه قیمت سهام شرکت‌های کوچک کاهش‌یافته است. به عبارتی وزن بیشتر سهام شرکت‌های بزرگ باعث می‌شود که تغییرات قیمت سهام سایر شرکت ها برمحاسبه شاخص کل تاثیر کمتری بگذارد.

شاخص قیمت (TEPIX)

TEPIX مخفف Tehran Exchange Price Index به معنی شاخص بازدهی قیمت بورس اوراق بهادار تهران است. شاخص قیمت میانگین تغییرات قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. این شاخص بخشی از شاخص کل است که تغییرات بازدهی نقدی را نشان نمی‌دهد و تنها مختص به روند تغییرات قیمت سهام است.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

TEDIX مخفف Tehran Exchange Divedend Index به معنی شاخص بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است. این شاخص تنها تغییرات روند سود پرداختی به سرمایه‌گذاران از سوی شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

معمولا این شاخص کمتر دچار تغییر می‌شود و روندی با نوسانات کم دارد. اما این قاعده بستگی به تاریخ شاخص دارد. در ماه‌هایی مثل مرداد و دی نوسان شاخص بازده نقدی بیشتر می‌شود. چون اغلب شرکت‌ها در این ماه‌ها مجمع عمومی برگزار می‌کنند و نرخ سود پرداختی را به سهامداران اعلام می‌کنند.

شاخص قیمت و شاخص بازده نقدی هر دو متاثر از وزن سهام شرکت‌ها هستند. هر شرکت با وزن سهام بیشتر، تاثیر بیشتری بر شاخص می‌گذارد.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات بازدهی کل سهام شرکت‌های مختص به یک صنعت است. به طور مثال وقتی می‌گوییم شاخص صنعت دارویی 212 واحد رشد کرده است؛ یعنی میانگین بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه دارویی مثل برکت، دارو، دامین، دالبر، دسینا و… نسبت به روز گذشته 212 واحد افزایش پیدا کرده است. شاخص مالی میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه مالی مثل شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های بیمه و … ر ا نشان می‌دهد.

شاخص 30 شرکت بزرگ

منظور از 30 شرکت بزرگ، 30 شرکت فعال در بورس با بیشترین وزن است. این 30 شرکت بیشترین سهام موجود در بازار را به خود اختصاص داده‌اند و حجم معاملات سهام آن ها بالاست. تغییرات قیمت این شرکت‌ها تاثیر چشم‌گیری بر شاخص بورس می‌گذارد. شرکت‌هایی مثل فملی (به طور مثال با حجم بالای 107892341 در یک روز)، وبملت، خودرو، اخابر و…

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

TEFIX مخفف Tehran Exchange Free Float Index به معنی شاخص سهام آزاد شناور بورس اوراق بهادار تهران است. منظور از سهام آزاد شناور، حجمی از سهام هر شرکت است که در انحصار یک شخص به خصوص یا یک شرکت حقوقی نیست. معمولا بخشی از سهام هر شرکت توسط افراد با سرمایه‌های کلان یا نهادهای مالی (تحت عنوان سرمایه‌گذاران حقوقی) خریداری و با هدف مشارکت در مدیریت شرکت نگهداری می‌شود.

همین امر باعث می‌شود تا این بخش از سهام در انحصار مالکان باشد و به صورت فعال در بازار معامله نشود. آنچه از مابقی سهام شرکت باقی می‌ماند سهام شناور است که در دست سرمایه‌گذاران حقیقی بوده و هر لحظه امکان دارد که معامله شود.

شاخص سهام شناورآزاد مانند شاخص سهام کل است. با این تفاوت که به جای میانگین تغییرات بازدهی کل، میانگین تغییرات سهام شناور آزاد را نشان می‌دهد. هرچه شاخص سهام شناور آزاد به شاخص سهام کل نزدیک تر باشد، یعنی سهام شناور آزاد بیشتر و سهام در انحصار افراد و سرمایه‌گذاران حقوقی کمتر است.

شاخص بازار اول و دوم

سازمان بورس سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را بر اساس برخی معیارها به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم می‌کند. معیارهایی مثل میزان سودآوری، درصد سهام شناور آزاد، عدم وجود زیان انباشته، حجم معاملات، تعداد سهام و…

شرکت‌هایی که بر اساس این معیار‌ها وضعیت مساعدی دارند در دسته بازار اول بورس قرار می‌گیرند.

شرکت‌هایی که نسبت به شرکت‌های بازار اول در رده‌های پایین تری هستند، در دسته بازار دوم بورس جا می‌گیرند. شاخص بازار اول نشان‌دهنده میانگین قیمت سهام شرکت‌هایی است که بر اساس معیارهای سازمان بورس در این بازار جا می‌گیرند. شاخص بازار دوم میانگین قیمت سهام شرکت‌های دسته دوم بازار بورس است.

اما با وجود فیلترهای تعریف شده، معمولا حجم معاملات بازار دوم بیشتر از حجم معاملات بازار اول معنای شاخص کل بورس است. هم‌چنین ممکن است درصد تغییرات شاخص بازار دوم بیشتر از شاخص بازار اول باشد.

کاربرد شاخص‌ها

هدف اصلی شاخص‌ها اطلاع‌رسانی میزان تغییرات و نوسانات بازار سرمایه به عموم مردم در غالب یک عدد کمّی است.

از دیگر کاربردهای شاخص‌ها در بازار سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مبنایی برای ارزیابی عملکرد حرفه‌ای مدیران سرمایه‌گذاری

2- کمک به تحلیل گران برای پیش بینی حرکات آتی بازار

3-اندازه‌گیری نرخ‌های بازده بازار در مطالعات اقتصادی

4- مبنایی برای شکل‌گیری و نظارت بر صندوق های شاخصی

اصلی‌ترین مرجع اعلام شاخص سایت Tsetmc یا همان سایت مدیریت فناوری بورس ایران است. از این طریق شما می‌توانید تغییرات انواع شاخص، مقدار و درصد آن‌ها را ببینید که پیوسته به‌روزرسانی می‌شود.

معرفی شاخص بورس به بیان ساده به همراه جزئیات

شاخص بورس یک معیار آماری است که برای اندازه‌گیری و مقایسه استفاده می‌شود. هر شاخص با فرمول خاص خودش محاسبه می‌شود و راه کلی برای محاسبه همه شاخص‌ها وجود ندارد. مثلا نحوه محاسبه شاخص داو جونز در بورس آمریکا با شاخص کل بورس تهران متفاوت است. وقتی دو شاخص متفاوت از دو راه متفاوت محاسبه می‌شوند، نمی‌توانیم مقدار آن دو را باهم مقایسه کنیم.

مقایسه عدد دو شاخص که از فرمول‌های مختلف محاسبه شده‌اند، مثل این است که بخواهیم وزن یک تیرآهن را با سرعت حرکت قطار تهران-مشهد مقایسه کنیم! برای مقایسه دو شاخص، به جای مقایسه عدد آن‌ها باید درصد تغییرات آن‌ها نسبت به یک مبدا مشترک را مقایسه کرد. یعنی مثلا برای مقایسه شاخص کل بورس و شاخص 30 شرکت بزرگ، به جای مقایسه عدد فعلی این دو شاخص، باید ابتدا یک مبدا انتخاب کنیم و سپس درصد تغییرات این دو شاخص را نسبت به آن مبدا بررسی کنیم.

فرض کنید عدد شاخص کل بورس برابر 1662205 واحد و عدد شاخص 30 شرکت بزرگ برابر 64454 واحد باشد. برای مقایسه این دو شاخص نمی‌توان عدد این دو شاخص را مقایسه کرد. یعنی اینکه نمی‌توانیم بگوییم چون عدد شاخص 30 شرکت بزرگ 64454 واحد است، شاخص کل قیمت بورس باید به این عدد برسد یا اینکه عدد شاخص 30 شرکت بزرگ تا یک میلیون و ششصد هزار واحد رشد کند. برای مقایسه باید درصد تغییرات این دو شاخص را نسبت به یک مبدا زمانی دلخواه مقایسه کنیم.

اگر مبدا را ابتدای سال 1399 قرار دهیم، درصد تغییرات این دو شاخص به شکل زیر خواهد بود: تغییرات شاخص کل بورس از ابتدای سال 1399 برابر 229.16% و تغییرات شاخص 30 شرکت بزرگ نسبت به ابتدای سال 1399 برابر 262.25%. حال با این درصد تغییرات می‌توان این دو شاخص را باهم مقایسه کرد. یعنی می‌توان گفت حالا که تغییرات شاخص کمتر از تغییرات 30 شرکت بزرگ بوده، با رشد شرکت‌های کوچک و متوسط که در محاسبه شاخص 30 شرکت بزرگ اثری ندارند، تغییرات شاخص کل باید به تغییرات شاخص 30شرکت بزرگ نزدیک شود. از اینجا می‌توان پیش بینی کرد که احتمالا شاهد روی آوردن بازار به سمت سهام کوچک و متوسط خواهیم بود و یا در صورت افت، شرکت های کوچک و متوسط افت کمتری خواهند داشت. البته تاکید می شود که این بیانات تنها احتمالاتی هستند که باید در کنار دیگر شواهد و احتمالات مورد بررسی قرار گیرند و هیچ چیز قطعی وجود ندارد.

مهم‌ترین و معروفترین شاخص بورس در بورس تهران، شاخص کل است. علاوه بر این، شاخص‌های دیگری مثل شاخص کل هم وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص 50 شرکت فعال‌تر، شاخـص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخـص صنعت و شاخـص مالی، شاخـص بازار اول و بازار دوم، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و همچنین شـاخص آزاد شناور از انواع دیگر شاخص بورس هستند. در اصل همه این شاخص ها از جمله مواردی است که در زمان تابلو خوانی در بورس باید به آن ها دقت کرد.

شاخص کل بورس

به زبان ساده، شاخص کل بورس (شاخص کل قیمت یا TEPIX) برآیندی از تغییرات قیمت همه سهم‌های شرکت‌های بورسی است که در بورس معامله می‌شوند بطوریکه میزان سرمایه و ارزش و حجم معاملات شرکت در تاثیر آن روی این شاخص بورس، اثر مستقیم دارد. یعنی در محاسبه شاخص کل بورس، بزرگی و کوچکی شرکت یا به اصطلاح وزن آن نقش تعیین کننده دارد. به زبان ساده در محاسبه شاخص کل، تاثیر تغییر قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بورسی (مثل شرکت ملی مس ایران (فملی)، شرکت فولاد مبارکه (فولاد)، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) و. ) بیشتر از شرکت‌های کوچک و متوسط است. این به آن معناست که اگر شما به نسبت بزرگی شرکت‌های بورسی، از سهام تمامی آن‌ها بخرید، تغییرات پرتفوی سرمایه‌گذاری شما با تغییرات شاخص کل تقریبا یکسان خواهد بود. نام دیگر این شاخص، شاخص قیمت و بازده نقدی است. همانطور که از این نام مشخص است، این شاخص تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه که شرکت به سهامداران پرداخت می‌کند را بررسی می‌کند. شاخص کل بورس، همان شاخصی است که در رسانه های اجتماعی یا صدا و سیما، بیشتر از آن صحبت می شود. مثلا وقتی در اخبار اعلام می‌شود که شاخص بورس دو میلیونی شد، منظور همین شاخص است.

تغییرات در شاخص

وقتی تغییرات شاخص کل مثبت است، معنی آن این نیست که همه‌ی سهم‌ها افزایش قیمت داشته‌اند، ممکن است که برخی از سهم‌ها کاهش قیمت و برخی دیگر افزایش قیمت داشته باشند. مثلا وقتی فملی و فولاد تغییرات مثبت داشته باشند، (از آنجایی که این دو شرکت از غول‌های بورسی هستند) احتمالا تغییرات شاخص مثبت است و ممکن است تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک و متوسط بورسی قیمت‌شان کاهش پیدا کرده باشد. یعنی به زبان دیگر از درصد تغییرات شاخص نمی‌توانیم درصد تغییر قیمت همه سهم‌ها را مشخص کنیم.

وقتی می‌گوییم شاخص بورس از ابتدای سال از یک میلیون واحد به دو میلیون واحد رسیده است (یعنی شاخص کل قیمت دو برابر شده) معنی این جمله این نیست که قیمت تمامی سهم‌ها دوبرابر شده است. به زبان ساده‌تر چون وزن شرکت در محاسبه شاخص موثر است، وقتی شاخص 100% رشد می‌کند، به این معنی نیست که همه سهم‌ها 100% رشد داشته‌اند بلکه ممکن است یک سهم 500% افزایش قیمت و سهمی دیگر 30% افت قیمتی را تجربه کرده باشد!

شاخص کل چگونه محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه یک شاخص، یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض می‌کنیم. ارزش جاری بازار را بر ارزش بازار در سال مبنا تقسیم می‌کنیم و عدد حاصل را در 100 ضرب می‌کنیم. مبدا محاسبه شاخص کل اول فروردین 1369 است که مبنای آن هم 100 واحد در نظر گرفته می‌شود. در واقع مقدار کل شاخص از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

شاخص کل = ارزش بازار جاری/ارزش بازار در سال مبنا

در محاسبه این شاخص، ارزش بازار محاسبه می‌شود که شامل تمامی سهم‌های بازار می‌شود. یعنی اگر سهمی به هر دلیلی بسته شده باشد هم در محاسبه شاخص تاثیر دارد.

شاخص کل هم‌وزن چیست؟

گفتیم که در محاسبه شاخص کل، وزن شرکت‌ها (بزرگی و کوچکی شرکت) تاثیر گذار است. پس این شاخص برای تحلیل همه شرکت‌های بازار کافی نیست. برای بی‌تاثیر کردن اثر وزن شرکت، شاخص هم‌وزن تعریف شده است. در محاسبه این شاخص دیگر بزرگی یا کوچکی شرکت تاثیر گذار نیست. شاخص هم‌وزن نشان دهنده کلیت بازار است. یعنی شاخص هم‌وزن برآیند تغییرات قیمت همه سهم‌های پذیرفته شده در بورس، بدون در نظر گرفتن وزن شرکت‌ها می باشد.

تغییرات شاخص کل هم‌وزن

تغییرات شاخص کل هم‌وزن، تغییرات کلیت بازار را نشان می‌دهد. مثلا، وقتی شاخص هم وزن تغییرات مثبت داشته باشد، می‌توان گفت بیشتر شرکت‌های بورسی مثبت هستند. برخی مواقع پیش می‌آید که شاخص کل منفی است اما شاخص کل مثبت است. در این حالت، می توان گفت که شرکت‌های بزرگ منفی بوده ولی تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک و متوسط، مثبت هستند.

انواع دیگر شاخص در بورس

گفتیم علاوه بر شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن، تعداد دیگری شاخص در بورس تهران وجود دارند. این شاخص‌ها عبارتند از: شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص 50 شرکت فعال‌تر، شاخـص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخـص صنعت و شاخـص مالی، شاخـص بازار اول و بازار دوم و همچنین شـاخص آزاد شناور.

شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

شاخص قیمت و بازده نقدی (شاخص درآمد کل) نشان دهنده بازده کل بورس است. این شاخص تقریبا مثل شاخص کل محاسبه می‌شود ولی تفاوتی که با شاخص کل دارد در این است که این شاخص به شکل متفاوتی تعدیل می‌‌شود.

شاخص بازده نقدی

این شاخص بیانگر سطح عمومی بازده نقدی پرداختی شرکت‌ها است و از تقسیم شاخص کل بر شاخص قیمت و بازده نقدی به دست می‌آید.

شاخص 30 شرکت بزرگ

این شاخص تغییرات قیمتی 30 شرکت بزرگ در بازار را بر اساس میانگین وزنی و سهام شناور شرکت‌ها بررسی می‌کند. این شرکت‌ها شامل نمادهای زیر می باشند:

فخوز، فملی، شبندر، فارس، فولاد، وتجارت، شپدیس، کگل، وبصادر، شپنا، وغدیر، رانفور، وبانک، کچاد، شخارک، وپاسار، ومعادن، وصندوق، شبهرن، ونوین، پارسان، خودرو، حکشتی، وکار، رمپنا، همراه، اخابر، تاپیکو، وپارس و وبملت هستند.

شاخص 50 شرکت فعال تر

این شاخص، تغییرات قیمت 50 شرکت فعال بازار را بر اساس میانگین وزنی آن‌ها بررسی می‌کند. معمولا هر سه ماه یکبار سازمان بورس فهرست 50 شرکت فعالتر از نظر نقدشوندگی و تعداد روزهای معامله را اعلام می‌کند. این شاخص به دوشکل میانگین ساده و میانگین وزن دار محاسبه و گزارش می‌شود.

شاخص مالی

این شاخص مربوط به شرکت‌هایی است که در زمینه مالی (شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی، هلدینگ‌، بانک‌ها و. ) فعالیت دارند. برای محاسبه این شاخص، میانگین وزن دار نسبت‌های قیمتی سبد سهام این شرکت ها را با وزن برابر ارزش سهام آن ها در زمان پایه حساب می‌کنیم.

شاخص بازار اول

این شاخص تغییرات قیمت تمامی شرکت‌هایی که در بازار اول بورس پذیرفته شده‌اند را بررسی می‌کند.

شاخص بازار دوم

این شاخص تغییرات قیمت تمامی شرکت‌هایی که در بازار دوم بورس پذیرفته شده‌اند را بررسی می‌کند.

شاخص صنایع (شاخص قیمت صنعت)

شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شده‌اند بر اساس صنایعی که در آن فعالیت می‌کنند گروه بندی می‌شوند (مثل گروه خودرو، پتروشیمی، فلزات اساسی و. ) و سازمان بورس شاخص هر گروه را جداگانه محاسبه می‌کند. فرمول محاسبه این شاخص مثل شاخص کل است.

شاخص صنعت و شاخص مالی

علاوه بر این، به طور کلی شرکت‌های بورسی به دو گروه صنعتی و مالی هم طبقه بندی می‌شوند. گروه مالی شامل شرکت‌های است که فعالیت‌های مالی دارند مثل بانک‌ ها و موسسات مالی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ‌ها، لیزینگ‌ها و. گروه صنعت هم شامل باقی گروه‌ها و شرکت‌های بورسی است. به زبان ساده‌تر شرکت‌هایی که محصولی را تولید می‌کنند (مثل دارو، خودرو، فولاد، سرب و. ) عضو گروه صنعتی و شرکت‌های دیگر عضو گروه مالی هستند. برای این دو گروه هم به صورت جداگانه شاخصی محاسبه می‌شود. نام این دو شاخص، شاخص مالی و شاخص صنعت می‌باشد. روش محاسبه این دو شاخص هم مثل فرمول شاخص کل است.

شاخص شناور آزاد ( TEFIX )

شاخص شناور آزاد همانند شاخص کل محاسبه می‌شود. در محاسبه شاخص کل وزن شرکت‌ها تاثیر گذار است ولی در محاسبه این شاخص، میزان سهام شناور شرکت است که تاثیرگذار است.

جمع بندی

در این مقاله با انواع شاخص بورس آشنا شدیم و بیان کردیم که شاخص کل بورس مهمترین این شاخص ها می باشد و هنگامی که از شاخص بورس صحبت می شود، معمولا منظور این شاخص می باشد. اما با وجود این، در ماه های اخیر، ضعف فرمول مورد استفاده در این شاخص، بیش از قبل خود را نشان داده است و در نتیجه با وجود اینکه این شاخص، پر استفاده ترین شاخص بورس است، ولی لزوما بهترین نیست.

در مورد شاخص بورس در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

چه عواملی است ۱۰ خبر مهم برای بورس فردا چهارشنبه. ۲۳ شهریورماه خبری مهم برای سهامداران خودرو و نیروگاهی شاخص . کل چقدر رشد کرد در سایت نبض بورس قرار گرفته.

روزانه در سایت "نبض بورس " گزید ه ای از آخرین. از گزیده خبرهای امروز « نبض بورس » https //nabzebourse com. مرکزی برای فعالان بورس پیش بینی مهم از قیمت بیت. دلیل ریزش بورس چیست قیمت دلار با و بدون برجام.

به گزارش بورس تابناک پس از آنکه از ابتدای هفته. بورس روند نزولی داشت و شاخص کل حمایت خود را. نسبی رنگ سبز به تابلوی معاملات بودیم شاخص کل در. ۱۲۶ واحدی افزایش یافت شاخص هم وزن هم با افزایش.

به گزارش بورس تابناک در معاملات روز سه شنبه یکم. شهریور ماه شاخص کل بورس از ابتدا روند صعودی پیدا. دوشنبه ۶ هزار و ۹۴۴ واحد رشد کرد شاخص هم. را بر شاخص کل داشت و پس از فملی نماد.

نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد. فرا بورس ایران هم با معامله ۲ میلیارد و ۴۲۵ میلیون. ۱۴۴ هزار نوبت شاخص فرا بورس آیفکس ۱۰۰ واحد رشد کرد. در این بازار هم امروز بیشترین اثر مثبت بر شاخص .

شاخص بورس سقوط کرد و محدوده یک میلیون و ۵۰۰. ۳ ماه به کانال ۱/۴ بازگشت شاخص کل بورس تهران. شد شاخص کل محدوده یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی. که شاخص کل در محدوده یک میلیون و ۴۰۰ هزار.

شاخص کل بورس سه شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ در نهایت. گزارش بورس امروز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ را بخوانید .

بورس امروز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ در حالی کار خود. را آغاز خواهد کرد که شاخص کل سه شنبه ۶. ۷۷۵ واحد آرام گرفت به گزارش بورس تابناک بورس امروز. چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ خبرهای مهم برای بورس امروز ۱-.

به گزارش بورس تابناک بورس تهران ۱۴۰۱ را با فضای. شرکت های بورس ی رو به تغییر گذاشته از این رو. کارشناسان و فعالان بازار سرمایه پیشتازی شاخص کل بازار سهام. بیانگر پایداری بازدهی مثبت بورس در ماه های آینده باشد.

در هفته سوم اسفندماه شاخص کل رشد ۵ ۲ درصدی. شاخص توانست بر روی سطح یک میلیون و ۳۴۸ هزار. شاخص بورس در هفته جاری چه بود .

به گزارش بورس تابناک در حالی که در هفته گذشته. و در روز چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۰ شاخص کل بر. پایان معاملات روز چهارشنبه مورخه ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ این شاخص . و ۳۰۳ واحد برساند و بنابراین در هفته جاری شاخص .

به گزارش بورس تابناک این خبر هم واکنش های متفاوتی. قبل پیش از شروع بحران جدید بورس این پیشنهاد را. نزولی بازار متوقف شده و تا دیروز شاخص کل بورس . مثبت بوده اما باعث نشده فعالان بورس ی و سهامداران دغدغه.

به گزارش بورس تابناک از ابتدای امسال تا پایان ماه. و 820دفعه طی 200روز معاملاتی در بورس اوراق بهادار مورد. معامله در بورس تهران به ارزش کل بیش از 147. معامله قرار گرفته است این گزارش می افزاید شاخص بورس .

به گزارش بورس تابناک « سید مسعود میرکاظمی» در حساب. حمایت از بورس تاکید دارد وی معنای شاخص کل بورس در ادامه اعلام کرد. گذشته و با ورود شاخص بورس به مدار نزولی تلاش. بورس ی و چشم انداز امیدبخش در بازار است تعیین تکلیف.

به گزارش بورس تابناک به اعتقاد اغلب کارشناسان با توجه. به اینکه شاخص کل در روز گذشته محدوده حمایتی خود. تغییر روند شاخص صحبت کرد امید پورمحمود کارشناس و فعال. بازار سرمایه روند معاملات بورس را بررسی کرد و گفت.

به گزارش بورس تابناک امروز ۵ دی ۱۴۰۰ همان گونه. که پیش بینی می شد بورس با فشار عرضه ها. آغاز شد و شاخص کل عقب گردی را تجربه کرد. با کمک فارس و شبندر شاخص توانست تا حدودی شرایط.

به گزارش بورس تابناک از ابتدای امسال تا پایان آذرماه. روز معاملاتی در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار گرفت. واحد از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس . است این گزارش می افزاید شاخص بورس نیز در این.

به گزارش بورس تابناک دلار نیمایی نیز بعد از مدت. کاهش نرخ دلار آزاد در زمان معاملات بورس شکاف این. نماگرهای بورس ی روز سه شنبه کاهشی دیگر را رقم زدند. و شاخص کل بازارسرمایه در نبردی فرسایشی میان خریداران و.

به گزارش بورس تابناک در معاملات امروز دوشنبه ۱۵ آذر. ۱۴۰۰ شاخص کل بورس پایتخت با افت ۸۶۶ واحدی نسبت. افت شاخص کل بود امروز شبریز تنها نماد مثبت صندوق.

به گزارش بورس تابناک امروز هم بورس قرمزپوش بود و. کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی بورس فردا پرداخته. گفتگو با خبرنگار نبض بورس گفت از نظر قیمتی بسیاری. و ۳۵۰ هزار واحد یک کف واقعی بازار بورس قلمداد.

به گزارش بورس تابناک بورس تهران در ادامه روند نزولی. شاخص کل بورس با ریزش ۶۴۶ واحدی در سطح یک. شاخص کل بورس با ریزش ۶ هزار و ۸۰۰ واحدی. بانکی ها در روز سرخپوشی بورس امروز سبزپوش بودند و.

به گزارش بورس تابناک کاهش های پی در پی شاخص . بورس در سال گذشته مسئولان را بر آن داشت تا. گذشته حسن قالیباف اصل - رئیس اسبق سازمان بورس و. مبهم بود و مسئولان در بخش بورس وزارت اقتصاد و.

شاخص بورس چیست و انواع آن کدام است؟

برای آنکه بتوانیم از وضعیت هر بازاری اطلاع جامع و کاملی داشته باشیم نیاز داریم تا واژگان تخصصی آن را بشناسیم. شاخص بورس یکی از واژه‌هایی است که کمتر کسی وجود دارد که آن را نشنیده باشد. شاخص بورس نماگری است که وضعیت روند بازار را بیان کرده و با قیاس هر روزه آن می‌توان شرایط بازار را ارزیابی کرد.

شاخص یا Index به معنی نماگر یا نشانه‌گر است و عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات یک یا چند متغیر را در بازه زمانی مشخص محاسبه کرد. شاخص بورس نیز عددی است که روند کلی بازار بورس از نظر رشد یا کاهش را نشان می‌دهد. این شاخص وضعیت کلی بازار بورس را نشان می‌دهد و به معنی رشد یا افت قیمت همه سهام موجود در بورس نیست. برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک سهم یا چند سهم باید وضعیت آن را جداگانه مورد نظر قرار داد. شاخص بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر می‌کند و عوامل متعددی بر مقدار آن اثرگذار است. به دلیل گستردگی عواملی که در بازار بورس وجود دارد از جمله قیمت، بازارها، حجم معاملات و … شاخص‌های مختلفی نیز تاکنون معرفی شده‌اند که به تعریف آن‌ها می‌پردازیم.

9 شاخص مهم بورس چیست؟

اگر خواهان فعالیت در بازار سرمایه هستیم باید با انواع شاخص‌های موجود در این بازار آشنایی داشته باشیم. به صورت کلی 9 شاخص هستند که سرمایه‌گذاران لازم است با آن آشنایی داشته باشند.

1. شاخص کل قیمت
2. شاخص قیمت و بازده نقدی
3. شاخص کل هم‌وزن
4. شاخص قیمت هم‌وزن
5. شاخص صنعت و شاخص مالی
6. شاخص سهام آزاد شناور
7. شاخص بازار اول و بازار دوم
8. شاخص ۵۰ شرکت برتر
9. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

در ادامه به توضیح هر کدام از انواع شاخص بورس می‌پردازیم.

1- شاخص کل قیمت (TEPIX)

شاخص کل قیمت یا Tehran Exchange Price Index شاخص قیمتی است که سطح عمومی قیمت‌ها را نشان می‌دهد. نکته‌ای که در خصوص شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌ها است و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکتی دیگر ضرر کرده باشد. در منظر عموم، افزایش عدد شاخص یک معیار مثبت برای رشد کلی بازار به حساب می‌آید. وضعیت شرکت‌های بزرگ فعال در بورس اثر بسیاری بر روی شاخص کل داشته و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد.

شاخص قیمت بورس تهران، تغییرات روز بورس تهران را نسبت به مبدأ سال 1369 نشان می‌دهد.

2- شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

شاخص قیمت و بازده نقدی همان شاخص کل بورس است که حتما نام آن را شنیده‌اید. این معیار همان عددی است که به عنوان شاخص کل بورس در همه جا از آن صحبت می‌شود. در شاخص قیمت علاوه بر قیمت سهام شرکت‌های بورسی، سود نقدی شرکت‌ها نیز در معادله شاخص محاسبه شده و بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام شرکت‌ها و بازدهی آن‌ها است. تفاوت شاخص قیمت با شاخص کل در آن است که در شاخص قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها در عدد شاخص محاسبه نمی‌شود. به عبارتی شاخص قیمت شامل قیمت سهام شرکت‌های بورس، و شاخص کل شامل سود به همراه قیمت سهام شرکت‌های بورسی است. شباهت شاخص قیمت و شاخص کل قیمت نیز در آن است که شرکت‌های بزرگ به صورت مستقیم بر وضعیت شاخص تاثیر داشته و آن را کنترل می‌کنند.

نمودار زیر شاخص کل قیمت بورس را در 5 سال اخیر نشان می‌دهد.

3- شاخص کل هم‌وزن

همانطور که بیان شد وضعیت شرکت‌های بزرگ شاخص کل را تحت تاثیر مستقیم خود قرار داده و سبب می‌شود فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار ندانند. در محاسبه شاخص هم وزن از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هم‌وزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکت‌های حاضر در بورس می‌دهد. در شاخص کل هم‌وزن نوسان شرکت‌های کوچک درست به اندازه نوسان شرکت‌های بزرگ بررسی شده و بیان می‌شود. برای نمونه هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد، اما شاخص هم وزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.

شکل زیر نمودار شاخص کل هم‌وزن در 5 سال اخیر را نشان می‌دهد.

4- شاخص بازده نقدی (TEDIX)

همان طور که در بالا توضیح دادیم شاخص کل قیمت، نشان‌دهنده تغییرات قیمت سهام در بازار بورس است. شاخص قیمت و بازده نقدی نیز نشان‌دهنده تغییرات قیمت و بازده نقدی سهام شرکت‌ها است. شاخص بازده نقدی تغییرات میانگین بازده ناشی از پرداخت سود شرکت‌ها را نشان می‌دهد. به همین ترتیب در صورتی که شاخص بازده نقدی صعودی باشد، شرکت‌ها میانگین سود بیشتری را به صورت نقد میان سهامداران تقسیم می‌کنند.

5- شاخص صنعت و شاخص مالی

شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار بسته به نوع فعالیت در دو دسته صنعت یا مالی قرار می‌گیرند. شرکت‌هایی تولیدی و تأمین سرمایه در شاخص مالی و شرکت‌های خدماتی نیز در شاخص صنعت خود ارزیابی می‌شوند. ساز‌وکار شاخص صنعت و شاخص مالی همچون شاخص کل قیمت بوده و اثر شرکت‌های بزرگ بر روی شاخص اثر مستقیم دارد. شاخص مالی یا Financial Index، میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی و شاخص صنعت یا Industrial Index میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت را نشان می‌دهد.

6- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

به مقدار سهام شرکت‌ها که افراد حقیقی می‌توانند در بازار خرید و فروش کنند، سهم شناور آزاد گفته می‌شود. مابقی سهام شرکت که به طور عمده میزان زیادی است در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده شرکت هستند، قرار دارد. با معنای شاخص کل بورس توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است را نشان می‌دهد. این شاخص بیانگر وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران است. در واقع سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش می‌شود.

7- شاخص بازار اول و بازار دوم

همان طور که در مطلب « انواع بازار بورس در ایران کدام است؟ » توضیح دادیم، بازار بورس دارای دو بازار اول و دوم است که بازار اول نیز دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است. میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها در بازار اول و دوم توسط شاخص بازار اول و دوم محاسبه می‌شود.

8- شاخص ۵۰ شرکت برتر

قدرت نقدشوندگی سهام و میزان تأثیرگذاری شرکت‌ها بر بازار دو عامل تأثیرگذار در انتخاب برترین شرکت‌های بورسی است. سازمان بورس هر سه ماه یک بار وضعیت شرکت‎‎‌های بورسی را ارزیابی کرده و به معرفی 50 شرکتی که بالاترین درجه نقدشوندگی را داشته‌ و بر بازار اثر گذاشته‌اند، می‌پردازد. شاخص 50 شرکت برتر میانگین وزنی این 50 شرکت را معرفی کرده و همچون شاخص کل قیمت محاسبه می‌شود. لازم به ذکر است در شاخص کل قیمت وضعیت بیش از 100 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار بیان می‌شود، اما این شاخص تنها به 50 شرکت برتر محدود می‌شود.

9- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ پذیرفته‌شده در بورس شاخصی است که از محاسبه میانگین وزنی ۳۰ شرکت بزرگ پذیرفته‌شده در بورس تهران بر اساس سهام شناور آزاد تعیین می‌شود. سازمان بورس در انتخاب 30 شرکت بزرگ فعال در بازار سرمایه به ارزش بازار و معیارهای نقدشوندگی شرکت‌ها توجه داشته و باید حداقل ۳ ماه از پذیرش و معامله آنها در بورس گذشته باشد. از جمله شرایط دیگری که سازمان بورس در انتخاب 30 شرکت بزرگ مورد توجه دارد، آن است که درصد سهام شناور این شرکت‌ها کمتر از ۱۰ درصد نبوده و در ارزش ماهانه معاملات آن‌ها در شش ماه گذشته، بیش از ۲۵ درصد میانگین ارزش ماهانه معاملات ۱۰۰ شرکت بزرگ در همان دوره باشد. در تعیین این شاخص باید توجه داشت وزن هر شرکت براساس ضریب سرمایه، به ۱۵ درصد ارزش بازار شرکت باز می‌گردد.

کلام آخر

یکی از مواردی که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای مورد توجه قرار می‌دهند، تقسیم سرمایه خود در سبد سهامی شرکت‌های مختلف است و با شناخت انواع شاخص، دلیل این امر را بیشتر می‌دانیم. همانطور که در بالاتر عرض شد، برخی شرکت‌ها تأثیر بسیاری در تغییرات شاخص کل داشته و هرگونه تغییری در وضعیت آن‌ها می‌تواند در روند کلی بازار اثرگذار باشد. این معنای شاخص کل بورس موضوع در حالی است که شرکت‌های کوچک این میزان اثرگذاری را نداشته اما می‌توانند به تناوب شرایط، سود خوبی را عاید سرمایه‌گذاران خود کنند. اینکه بتوان با توجه به وضعیت شرکت‌های برتر و بزرگ، و شرکت‌هایی که شرایط سوددهی خوبی دارند بهترین انتخاب‌ها را داشت به معنای داشتن یک سرمایه‌گذاری امن و حرفه‌ای است.

شاخص‌های بورس را بهتر بشناسیم

شاخص را باید اولین نقطه تلاقی سهامدار با بازار سرمایه دانست در واقع اولین چیزی که حین ورود فرد به بازار سرمایه و شروع معاملات مدنظر او قرار می‌گیرد، بررسی شاخص است.سهامدار یا روی سبز شاخص را می بیند یا با روی دیگر این سکه مواجه خواهد شد.وقتی که سهامدار برای اولین بار صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران را باز می‌کند با هفت شاخص مختلف رو به رو می‎شود.

شاخص کل، شاخص کل(هم‌وزن)، شاخص قیمت(وزنی-ارزشی)، شاخص قیمت(هم وزن)، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم مجموعه‎ای از شاخص‎هایی هستند که در صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به چشم می‌خورند.برای آَشنایی با انواع شاخص‎های بورس و کاربردی که هر کدام از این شاخص‌ها برای سهامداران خواهند داشت ابتدا باید با مفهوم شاخص در بازار سرمایه آشنا شویم.

شاخص چه وظیفه‌‎ای را بر عهده دارد؟

در تعریف ساده‎ شاخص ماهیت تغییرات متغیرها را نشان می‌دهد.در علم اقتصاد شاخص‎ها تغییرات در بازارهای مختلف را نشان می‎دهند در واقع سطح عمومی هر پارامتری را می‎توان از طریق شاخص‎ها مشاهده و بررسی کرد.اگر در بازاری نظیر بازار سرمایه سطح عمومی قیمت سهام شرکت‎های بورسی مختلف را مورد بررسی قرار دهیم از آن طریق می‎توانیم وضعیت شرکت‎های بورسی، صنعت‌های مختلف و به طور کلی وضعیت کل بازار اوراق بهادار را از طریق این شاخص‎ها متوجه شویم.

شاخص‌ها یک پارامتر خاص را مورد بررسی قرار می‎دهند به طور مثال اگر ما تمامی شرکت‌های بورس را مورد بررسی قرار دهیم شاخص کل را مورد بررسی قرار داده‎ایم و اگر 50 شرکت بزرگ بورسی را مورد بررسی قرار بدهیم شاخص 50شرکت برتر را به دست میاوریم.اگر شرکت‎های صنعت خاصی نظیر گروه پالایشی‎ها را مدنظر قرار دهیم شاخص صنعت پالایشگاهی را مشاهده خواهیم کرد.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار را به ما نشان می‎دهد، در واقع این شاخص به ما نشان می‌دهد که به طور میانگین قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران کاهش یا افزایش پیدا کرده است.ممکن است این سوال مطرح شود که این شاخص از چه زمانی افزایش یا کاهش قیمت سهام را به ما نشان می‌دهد؟باید گفت تغییرات ایجاد شده نسبت به زمان راه‎اندازی بورس تهران سنجیده معنای شاخص کل بورس می‎شود.

تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص کل است.شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد.در حال حاضر شاخص کل قیمت را به تفکیک در کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی به ما نشان می‎دهد.

در اثر تغییراتی نظیر افزایش و یا کاهش تعداد شرکت‌ها، افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران و یا ادغام چندین شرکت‌ با هم و یا تغییرات این چنینی شاخص برای جلوگیری از بروز اشتباه تعدیل می‌شود تا از این طریق از تغییرات ایجاد شده در اثر چنین مواردی اثرگذاری و ظهور این تغییرات در مقدار شاخص جلوگیری شود.

به تعبیری دیگر شاخص کل را باید سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دانست.تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.در حقیقت در شاخص کل هر شرکتی به اندازه ارزش آن تاثیرگذاری دارد یعنی اگر شرکت‌هایی که به لحاظ ارزش بازار، بزرگت‌تر هستند و وزن بیشتری دارند افزایش یا کاهش پیدا کنند شاخص نیز به تناسب رشد یا افت این سهم‎ها(سهم‌های بزرگ و تاثیرگذار) دستخوش تغییر می‎شود.

با توجه به اینکه شاخص کل تحت تاثیر تعداد محدودی شرکت است در نتیجه این شاخص می‌تواند به راحتی با افزایش یا کاهش یک یا چند سهم بزرگ مورد دستکاری قرار گیرد.

به طور کلی شاخص کل مهم‌ترین اثر را روی سهامداران دارد چرا که یک اثر روانی قابل توجه بر سهامداران و بازار دارد و صعود و ریزش این شاخص است که هر از چندگاهی یک بار تیتر اخبار مهم می‎شود.

سال99 زمانی که افراد بسیاری به طمع افزایش قابل توجه شاخص و سوددهی چشمگیر به سمت بازار سرمایه هجوم آوردند، 2میلیونی شدن این شاخص بود که بسیاری از مردم را به سمت این بازار کشاند و در نهایت با ریزش قابل توجهی که پس از صعودهای شیرین خود به جا گذاشت، تجربه تلخی را نصیب بسیاری از افراد جدیدالورود به بازار سهام کرد.

مقدار شاخص کل از فرمول بالا به دست می‌آید.در واقع برای محاسبه مقدار شاخص کل به ارزش جاری بازار سهام در حال حاضر و تاریخ مبدا نیازمندیم.باید دید چطور می‎توان این دو عدد را به دست آورد.

ارزش جاری برای هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار در محاسبه ما به دست می‌آید.

ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا نیز در حقیقت از طریق حاصلضرب تعداد سهام در قیمت سهام شرکت‎هایی محاسبه می‎شود که در زمان افتتاح بورس ایران که تنها52 شرکت را شامل میشد به دست می‎آید.

تفاوت شاخص کل(هم‌وزن) و شاخص کل

در شاخص کل هم وزن برخلاف شاخص کل که تنها اثر سهم‌هایی با ارزش بازار بزرگ‎تر را مدنظر قرار می‎دهد، اثر تمامی شرکت‎ها دخیل است.در حقیقت در شاخص کل وزن تاثیر تمامی شرکت‌های بورسی یکسان در نظر گرفته می‎شود.

شاخص کل هم‌وزن به نوعی برای برطرف کردن ایرادات شاخص کل ایجاد شده است به طور مثال به کرات دیده می‎شود که شاخص کل به واسطه منفی بودن چندین سهم منفی شده است اما شاخص کل هم‌وزن به دلیل مثبت بودن بخش قابل توجهی از بازار ریزشی را نشان نمی‎دهد.

سبز بودن شاخص کل هم‌وزن به ما نشان می‎دهد سهم‎های کوچک بازار شرایط خوبی دارند ممکن است مثبت بودن این شرکت‌ها در زمانی رخ دهد که سهم‎های بزرگ منفی باشند.اگر پیش بینی شود که شاخص هم‌وزن رشد می‎کند یعنی خرید سهم‌های کوچک‎تر بازار نیز می‌تواند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشد.

شاخص قیمت چه چیز را نشان می‌دهد؟

این شاخص تحت تاثیر دو پارامتر قیمت و بازده نقدی پرداختی است.شاخص قیمت بیانگر بازده کل بازار بورس است. این شاخص همانند شاخص کل قیمت محاسبه می‎شود.

در واقع اگر شاخص قیمت کل بدون در نظر گرفتن سود ناشی از سرمایه‌گذاری سهامداران لحاظ شود، شاخص قیمت به دست می‌آید بنابراین شیوه محاسبه این شاخص کاملا مشابه شاخص کل است ولی سود سهام در آن در نظر گرفته نشده است.شاخص قیمت از شاخص کل بزرگتر است و از طرف دیگر شاخص کل هم وزن و شاخص قیمت هم وزن نیز از شاخص‌های متناظر خود کوچک‌تر هستند.

شاخص قیمت از فرمول زیر محاسبه می‎شود:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‎هاي پذیرفته شده در بورس را در برمیگیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا براي مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می شود. طبق فرمول تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص قیمت است که در نتیجه این امر باعث می‎شود تأثیر شرکتهاي بزرگ در شاخص بیشتر شود.

تفاوت شاخص قیمت هم‌وزن و شاخص قیمت چیست؟

تقاوت این دو شاخص نیز مانند تفاوت شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن است در حقیقت در حالی که اشاره کردیم شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا در واقع میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام قلمداد می‎شود.

درست همانند شاخص کل در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) نیز تاثیر شرکت‌های بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکت‌های کوچکتر کمتر است اما در شاخص قیمت (هم‌وزن) نقش تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‎شوند و اثر شرکت‎های بزرگ در مقایسه با شرکت‎های کوچک‎تر، بیشتر نیست.

معرفی شاخص آزاد شناور

شاخص شناور آزاد میزان سهامی را نشان می‎دهد که در بازار سهام شرکت‌های بورسی می‎توانند آن میزان سهم را برای خرید و فروش در اختیار سهامداران حقیقی قرار دهند. در حقیقت با میزان سهمی که در بازار در چنگ سهامداران عمده شرکت‎ها نیست می‎توان شاخص آزاد شناور را تعریف کرد.

این موضوع روشن است که هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد آن شرکت جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران حقیقی خواهد داشت.با این حساب اگر بخواهیم به عملکرد شاخص آزاد شناور بپردازیم باید بگوییم که شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت سهام‎هایی را نمایش می‎دهد که این میزان سهام در چنگ سهامداران راهبردی و مدیریتی شرکت‎ها قرار ندارد و سهامداران خرد و افراد حقیقی می‎توانند آن را تصاحب کنند.شاخص آزاد شناور می‎تواند میزان شناوری سهم را بازار بورس به ما نشان دهد.

شاخص بازار اول

برای درک شاخص بازار اول و دوم باید به تعریف این دو بازار بپردازیم؛ در حقیقت شرکت‎هایی که حداقل 20درصد شناوری سهام داشته و حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت هزار میلیارد ریال است در این بازار وارد می‎شوند.برای ورود شرکت‎ها به این بازار لازم است که شرکت حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش داشته باشد و به علاوه زیان انباشته نیز در ترازنامه این شرکت‎ها وجود ندارد.لازم است سودآوری شرکت‎هایی که در بازار اول بورس ورود پیدا می‎کنند برای سه دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش تایید شده باشد.در حقیقت شاخص بازار اول بورس سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‎دهد که در این پذیرش شده‌اند.

شاخص بازار دوم بورس

اگر شرکت‎هایی که قصد پذیرش در بورس را دارند به لحاظ میزان سرمایه ثبتی، حداقل درصد شناوری سهام و سایر موارد در حد شرکت‎های بازار اول نبوده و از شرایط مطلوب مدنظر برای ورود به بازار اول فاصله داشته باشند، در بازار دوم پذیرش خواهد شد بنابراین شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شده‌اند.