تشکیل سبد سهام

نمونه ای از یک سبد محافظه‌کارانه

سبد سهام متنوع و کم ریسک

برای کسب یک سود قابل قبول در بازار بورس و همچنین موفقیت در سرمایه گذاری، نیازمند داشتن یک استراتژی و شیوه عملکرد مناسب هستیم. جستجوی دقیق، قدرت تحلیل بالا، تصمیم‌گیری مناسب و صبر کردن از مولفه‌های اصلی این عملکرد است. تنوع در انتخاب سهام، یکی از راهکارهایی است که ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد؛ البته برخورداری از یک پرتفوی متنوع، مدیریتی فعال را نیز طلب می‌کند و در نظر داشته باشید که سبد متنوع کمک می‌کند تا یک بازده سرمایه گذاری در سطح بازده کل بازار داشته باشید. گاهی یک شرکت و یا صنعت خاص دچار مشکل می‌شود و اگر شما سهام مرتبط با آن شرکت و یا صنعت خاص را داشته باشید، به یکباره ممکن است با افت قیمت سهام و زیان در سرمایه مواجه شوید. اینگونه ریسک ها، تاثیر مستقیمی بر کل بازار ندارند و شما با تنوع بخشیدن در خرید سهام خود، تا حدودی ریسک‌ غیر سیستماتیک را کم می‌کنید. به همین دلیل در ادامه مقاله به معرفی سبد سهام متنوع و کم ریسک می پردازیم.

سبد سهام متنوع و کم ریسک چه ویژگی هایی دارد؟

ضرورت تشکیل سبد سهام متنوع و کم ریسک بر کسی پوشیده نیست و اکثر فعالان بازار به این نتیجه رسیده اند که همواره باید از تک سهم شدن دوری کنند؛ اما سوالی که پیش می آید این است که برای تشکیل یک سبد سهام متنوع و کم ریسک، چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟ این سوال، یک پاسخ مشخص ندارد؛ چراکه استراتژی هر فرد در بازارهای مالی مختص خود اوست. باید خاطر نشان کرد که اگر به هنگام تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری، یک سری از نکات و ویژگی ها را لحاظ کنیم، می توانیم از بسیاری از ریسک های غیرسیستماتیک جلوگیری کنیم و در بلندمدت، این موضوع خود را در بازدهی و عملکرد افراد نشان می دهد.

تعداد سهام داخل سبد سرمایه گذاری

یک سبد سهام متنوع و کم ریسک متشکل از چندین سهم است و بسیاری از افراد معتقدند که هرچقدر تعداد سهام داخل پرتفو بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری پایین می آید؛ در طرف مقابل، برخی از سرمایه گذاران بر این باورند که تعداد سهام داخل پرتفو نباید از یک حد مشخص فراتر رود و با توجه به شرایط بازار سرمایه و روندهای صعودی و نزولی، توصیه می کنند که سهامداران بین 3 تا 7 سهم را در سبد سرمایه گذاری خود قرار دهند.

گروه و صنایع مختلف

برای تشکیل یک سبد سهام متنوع و کم ریسک، سعی کنید از شرکت ها و گروه های مختلف استفاده کنید و توجه داشته باشید که از هر صنعت یا گروه فقط یک سهم انتخاب کنید.

به عنوان مثال، اگر تصمیم گرفته اید که در سبد سرمایه گذاری خود، 3 سهم قرار دهید، با توجه به شرایط بازار و چشم انداز سودآوری شرکت ها می توانید از 3 گروه فرآورده های نفتی، فلزات اساسی و بانک و موسسات اعتباری استفاده کنید و توجه داشته باشید که از هر گروه فقط یک سهم انتخاب کنید؛ بر فرض مثال، در گروه بانکی، اگر بین 2 نماد «وبملت» و «وتجارت» هردوی آن ها را مناسب برای سرمایه گذاری تشخیص دادید، نباید هر 2 بانک را در سبد سرمایه گذاری خود قرار دهید.

تشکیل سبد مبتنی بر ارزش بازار

در انتخاب سهم ها به این روش باید به ارزش بازار نگاه کنیم؛ در واقع، هر شرکت بورسی یک ارزش بازار مشخص دارد که از حاصل ضرب تعداد سهام شرکت در قیمت فعلی هر سهم، حاصل می‌شود. نکته مهم این است که باید نسبت ارزش بازار هر سهم را در مقایسه با سایر سهم های سبد در نظر بگیرید و به هر سهمی، وزنی متناسب با این ارزش اختصاص دهید.

به عنوان مثال، اگر ارزش بازار سهام شرکت «الف» 20 درصد بیشتر از ارزش بازار سهام شرکت «ب» باشد، وزن آن در سبد سهام نیز، باید 20 درصد بیشتر باشد. یعنی باید نسبت وزن این سهم ها در سبد، با نسبت ارزش بازار هر سهم، هماهنگ باشد.

تشکیل سبد با روش سبد هم وزن

در این شیوه، وزن همه سهم های موجود در سبد سرمایه گذاری با یکدیگر مساوی است. تفاوت این روش با روش قبلی در این است که در این شیوه، ارزش بازار مبنا قرار نمی گیرد و وزن یکسان به همه شرکت ها داده می شود. به عنوان مثال، اگر شخص سرمایه گذار 5 سهم را برای سبد خود در نظر گرفته باشد، بدون در نظر گرفتن ارزش بازار شرکت ها، 20 درصد از ارزش سبد سهام خود را به هر کدام از این شرکت ها اختصاص می دهد.

سهم های ریالی و دلاری

همانطور که می دانید، سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه را می توان به 2 دسته سهم های ریالی و دلاری تقسیم کرد؛ سهم های دلاری قیمت گذاری جهانی دارند و سودآوری آن ها با افزایش نرخ دلار بالا می رود. در طرف مقابل، سهم های ریالی قیمت گذاری دستوری دارند و هرچند وقت یکبار افزایش نرخ می گیرند. لازم به ذکر است که فعالان بازار سرمایه معتقدند در سیکل های تورمی و زمانی که انتظارات تورمی در جامعه بالا است، سرمایه گذاری در سهم های دلاری می تواند استراتژی مناسبی باشد و در طرف مقابل، وقتی که اوضاع اقتصادی آرام است، سرمایه گذاری در سهم های ریالی می تواند گزینه بهتری باشد.

بنابراین در تشکیل یک سبد سهام متنوع و کم ریسک، می توانید از هر 2 نوع سهم های دلاری و ریالی استفاده کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما کاهش پیدا کند.

سهم هایی با ریسک متنوع

بازار سرمایه متشکل از سهم هایی با ریسک متنوع است و سرمایه گذاران بایستی این موضوع را در نظر بگیرند و سبد سرمایه گذاری خود را به گونه ای تشکیل دهند که علاوه بر سهام شرکت های پر ریسک، از سهم های کم ریسک نیز استفاده شده باشد و افرادی که به دنبال بازدهی و سود بیشتر هستند، در تشکیل سبد سرمایه گذاری خود، ریسک بیشتری را نیز اعمال می کنند.

به عنوان مثال، ممکن است یک شخص سرمایه گذار، علاوه بر خرید شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران که صورت های مالی بهتری دارند، از سهام شرکت های موجود در بازار پایه فرابورس که صورت های مالی دقیقی ندارند نیز استفاده کند.

تشکیل سبد مبتنی بر سهام سودساز

یکی دیگر از نکات مهم در تشکیل سبد سهام متنوع و کم ریسک، استفاده از سهام شرکت های سودساز است و تجربه ها نشان داده است شرکتی که عملکرد و سودآوری مناسب دارد، در بازه های بلندمدت می تواند بازدهی خوبی را برای سهامداران به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، یکی از مزیت های سهام سودساز، استفاده از سود مجامع است؛ در واقع وقتی که شما از سهم های سودآور در پرتفوی خود استفاده می کنید، در فصل مجامع می توانید از سود تقسیم شده این شرکت ها نیز استفاده کنید.

نکاتی در خصوص تشکیل سبد سهام متنوع و کم ریسک

• هیچ گاه تک سهم نباشید؛ همیشه سبد سرمایه گذاری خود را متنوع بچینید.
• به اخبار مربوط به بازار جهانی توجه داشته باشید؛ چراکه سودآوری و عملکرد بخش زیادی از شرکت های فعال در بورس و فرابورس به قیمت های جهانی وابسته است.
• صنایع پر بازده را شناسایی کنید و درصد مناسبی از آن ها را در سبدتان قرار دهید.
• در انتخاب سهام درون سبد از تحلیل های بنیادی و تکنیکال استفاده کنید.
• نسبت به تحلیل های سیاسی و اقتصادی حساس باشید.
• براساس شایعات و اخباری که منابع معتبری ندارند، تصمیم نگیرید.
• بدون دلیل منطقی نسبت به سهمی تعصب نورزید.

جمع بندی

تشکیل سبد سهام متنوع و کم ریسک یکی از مهمترین کارها در بازار سرمایه است و فعالان بازار باید از تک سهم شدن دوری کنند. برای تشکیل سبد سهام متنوع و کم ریسک، اختلاف نظرهایی بین فعالان بازار سرمایه وجود دارد؛ اما به طور کلی رعایت کردن نکاتی همچون تعداد سهام داخل سبد سرمایه گذاری، استفاده از سهام شرکت های فعال در گروه ها و صنایع مختلف، تشکیل سبد مبتنی بر ارزش بازار، استفاده از سهم های ریالی و دلاری و. می تواند در تشکیل یک سبد سهام متنوع و کم ریسک به فعالان بازار کمک کند.

بهترین روش تشکیل سبد سهام کدام است؟ آموزش صفر تا صدی

ریشه کلمه‌ی پورتفولیو در کلمه‌ی لاتین portafoglio نهفته و معنی آن “پوشه‌ای برای حمل کاغذهای جدا از هم” یا همان پرونده است. این کلمه مرکب از دو کلمه‌‌ی دیگر است: porta به معنای “حمل کردن” و foglio به معنای “ورق، برگه”. معادل این کلمه در انگلیسی (portable folio)، به معنی برگه‌ها و مدارک قابل‌حمل در یک پرونده است.

معنای کلمه‌ی پورتفو یا پورتفولیو (portfolio)

تشکیل سبد سهامی یا پورتفولیو مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادل‌های نقدی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایه ثابت و صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)ها است. عموم مردم بر این باورند که سهام، اوراق قرضه و پول نقد هسته‌ی مرکزی یک سبد سرمایه را تشکیل می‌دهند. فلسفه‌ی تشکیل پورتفولیو همان ایده‌ی قدیمی “نچیدن همه‌ی تخم‌مرغ‌ها در یک سبد” بوده است، بدین معنا که برای پوشش ریسک یک سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاری‌های دیگر باید سرمایه را در موضوعات و مکان‌های گوناگون توزیع نمود پس تنوع دارایی در پورتفو مفهوم پایه‌ای است.

از مهم‌ترین مباحث مرتبط با موضوع پورتفو، اقلام تشکیل‌دهنده و انواع آن، نحوه‌ی چیدمان پورتفو و عوامل تأثیرگذار بر تخصیص سرمایه به هر یک از اقلام آن، بحث ریسک و تحمل ریسک مشتری و مدیریت پورتفو است. در تشکیل سبد سهام این مقاله قصد داریم به انواع رویکردهای موجود در چیدمان پورتفو و ریسک موجود در هر نوع بپردازیم. برای مطالعه‌ی بیشتر در موضوعات دیگر نیز می‌توانید به مقاله‌ی “ مدیریت پورتفو ” و “ انواع ریسک سرمایه‌گذاری ” در سایت آکادمی دانایان مراجعه نمایید.

لزوم تشکیل پورتفو و بهتری روش تشکیل سبد سهامی

وقتی از پورتفولیو برای مقاصد سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنید، انتظار دارید که سهام، اوراق قرضه یا هر دارایی مالی دیگر بازدهی داشته باشد و برای شما کسب سود کند یا ارزش آن در طول زمان افزایش یابد. سرمایه‌گذاری در قالب پرتفوی ممکن است استراتژیک باشد یعنی دارایی‌های مالی را به‌قصد نگهداری آن دارایی‌ها برای مدت طولانی خریداری می‌کنید. یا تاکتیکی باشد یعنی سرمایه‌گذاری فعالانه در جایی که دارایی را به امید دستیابی به سود کوتاه‌مدت خریدوفروش می‌نمایید. اکثر متخصصان موافق‌اند که اگرچه در برابر ضرر تضمینی وجود ندارد، اما تنوع‌بخشی جزء کلیدی برای دستیابی به اهداف بلندمدت مالی و درعین‌حال به‌حداقل‌رساندن ریسک است. حال بسته به اینکه به هر یک از اقلام موجود در پورتفو چه وزنی (درصدی) تخصیص دهیم، انواع مختلفی از پورتفو را خواهیم ساخت.

انواع پورتفولیو در تشکیل بهترین سبد سهامی

به تعداد سرمایه‌گذاران و مدیران پول می‌تواند انواع مختلف سبد و استراتژی پرتفوی یا تشکیل سبد سهامی وجود داشته باشد. همچنین هر شخص ممکن است چندین پورتفولیو داشته باشد که محتوای هر یک از آنها استراتژی یا سناریوی سرمایه‌گذاری متفاوتی را منعکس کند، استراتژی‌هایی که برای نیازهای متفاوتی است.

تخصیص پرتفوی در تصویر نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری محتاطانه (با تحمل ریسک پایین) است. به‌طورکلی، یک استراتژی محافظه‌کارانه (conservative strategy) سعی می‌کند با سرمایه‌گذاری عمده در اوراق بهادار با درآمد ثابت که ریسک پایینی دارد، از ارزش پرتفوی محافظت کند. در این مثال، می‌بینید که 50٪ سرمایه در این پورتفو به اوراق قرضه اختصاص داده شده است که ممکن است شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های درجه یک و اوراق قرضه دولتی مثلاً اوراق قرضه‌ی شهرداری‌ها باشد. 20 درصد سهام می‌تواند شامل سهام شرکت‌های بسیار بزرگ، خوشنام و باسابقه‌ی طولانی در عملکرد مالی خوب باشد و 30 درصد باقیمانده، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مثل وجه نقد، گواهی سپرده و حساب‌های پس‌انداز با بازده بالا باشد.

نمونه ای از یک سبد محافظه‌کارانه

چند نکته در مورد تشکیل سبد سهامی

در تشکیل سبد سهامی حتما برخی از مفاهیم مانند مدیریت ریسک، بازه‌ی زمانی مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، توجه به وضعیت بنیادی و صورت‌های مالی شرکت باید در نظر گرفته شود و با توجه به همه‌ی موارد مطرح شده، اقدام به تشکیل سبد سرمایه‌گذاری شود.

تشکیل سبد سهام ترکیبی (Hybrid Portfolio)

رویکرد پورتفولیوی ترکیبی، تنوع سبد را در بین طبقات مختلف دارایی ایجاد می‌کند. به‌طورکلی، یک سبد ترکیبی مستلزم داشتن نسبت‌های نسبتاً ثابتی از سهام، اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین (کالاها، املاک و مستغلات ، حتی آثار هنری، فرهنگی و تاریخی) است. این مفید‌ترین حالت است، زیرا از نظر تاریخی، سهام، اوراق قرضه و جایگزین‌ها همبستگی کمتری با یکدیگر داشته‌اند، بدین ترتیب اصل تنوع‌بخشی (diversification) و پوشش ریسک صورت می‌گیرد.

تشکیل سبد سهام تهاجمی متمرکز بر سهام (Aggressive, Equities-Focused Portfolio)

دارایی‌های زیربنایی در یک پرتفوی تهاجمی عموماً ریسک‌های بزرگی را در جستجوی کسب سودهای عالی متحمل می‌شوند. طرفداران سرمایه گذاری تهاجمی به دنبال شرکت‌هایی هستند که در مراحل اولیه رشد خود هستند و ارزش پیشنهادی منحصربه‌فردی دارند. بسیاری از آنها هنوز برند معروفی نیستند، اما پتانسیل رشد چشمگیری در آینده دارند همچون استارتاپ‌ها و پروژه‌های جسورانه .

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری دفاعی متمرکز بر سهام (Defensive, Equities-Focused Portfolio)

پورتفولیویی که تدافعی است، تمایل دارد روی سهام شرکت‌هایی تمرکز کند که تولیدکننده‌ی کالاهای مصرفی‌اند، کالاهایی که در برابر رکود نفوذناپذیر هستند و همیشه مورد درخواست جوامع خواهند بود. سهام تدافعی هم در زمان‌های رکود و هم در زمان‌های رونق بازار، خوب عمل می‌کند. مهم نیست که شرایط اقتصادی در یک دوره‌ی معین چقدر بد باشد، شرکت‌هایی که محصولاتی را تولید می‌کنند که برای زندگی روزمره ضروری هستند، همیشه زنده خواهند ماند.

تشکیل سبد سهام متمرکز بر درآمد (Income-Focused, Equities Portfolio)

این نوع پورتفولیو متشکل از انواع سهامی است که از طریق پرداخت سود سهام (سود تقسیمی) یا انواع دیگر توزیع عواید بین سهام‌داران، موجب کسب درآمد برای سهام‌داران می‌شود. برخی از سهام موجود در سبد درآمدی ممکن است از همان نوع سهام موجود در سبد دفاعی باشند، اما تفاوت در رویکرد مدیر پورتفو است که در اینجا آنها را عمدتاً به دلیل بازدهی بالا و درآمدزایی‌شان انتخاب می‌نماید. تشکیل یک سبد سهامی متمرکز بر درآمد باید جریان نقدی مثبت (positive cash flow) ایجاد کند. خرید سهام تراست‌های سرمایه‌گذار در املاک و مستغلات (REIT) نمونه‌هایی از این نوع سرمایه‌گذاری‌های درآمدزا هستند زیرا این تراست‌ها مالک املاک و مستغلات درآمدزا در طیف وسیعی از بخش‌های دارایی هستند.

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری جسورانه و متمرکز بر سهام (Speculative, Equities-Focused Portfolio)

این نوع پورتفو مناسب سرمایه‌گذارانی است که سطح بالایی از تحمل ریسک را دارند. سهم‌های جسورانه می‌تواند شامل عرضه‌های عمومی اولیه (IPO) یا سهامی شرکت‌هایی است که شایع شده پتانسیل رشد بالایی خواهند داشت. سهام شرکت‌های فناوری اطلاعات یا مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی که در فرایند توسعه‌ی یک محصول جدید قرار دارند نیز در این دسته قرار می‌گیرند.

بهترین روش تشکیل سبد سهام در بورس ایران

تشکیل سبد سهام ریزه‌ کاری‌های بسیاری دارد و بسیار وابسته به مشخصات فردی و شرایط شما دارد. برای مثال تشکیل سبد سهام برای یک فعال حرفه‌ای بازار بسیار متفاوت از تشکیل سبد سهام یک سرمایه‌گذار تازه کار است. مخاطب این مقاله افرادی هستند که اطلاعات عمیقی پیرامون سرمایه‌گذاری ندارند، بنابراین یک توصیه‌ی فراگیر برای آن‌ها دارید و آن هم تشکیل سبد متنوعی از سهام است.

برای مثال اگر قصد تشکیل سبد سرمایه‌گذاری را دارید تمام دارایی خود را به یک یا چند سهم محدود اختصاص ندهید. سعی کنید از صنایع پیش‌رو و اثرگذار بر بازار سرمایه مانند صنعت فولاد، پتروشیمی، بانکی و پالایشی سهامی را که نسبت قیمت تشکیل سبد سهام به سود خالص کمتری دارند برای سبد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید. هرچند که این پیشنهادها هم صرفاً چارچوب کلی را به شما ارائه می‌دهد و تشکیل سبد سهام امری تخصصی است و باید به متخصصان این امر سپرده شود. از این رو برای افرادی که کار اصلی آن‌ها سرمایه‌گذاری در بورس نیست پیشنهاد می‌شود صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

سخن پایانی آکادمی دانایان در رابطه با تشکیل سبد سهامی

در چینش سبد سرمایه چه در جایگاه یک فرد، چه در جایگاه مدیریت پورتفو لازم است تشکیل سبد سهام دو نکته‌ی اساسی را مد نظر داشته باشید: 1) میزان تحمل ریسک و 2) مدت‌زمان موردنظر برای هر سرمایه‌گذاری

همان‌طور که گفتیم در چینش و توزیع سهام در یک پورتفو عامل تعیین‌کننده میزان تحمل ریسک (Risk Tolerance) صاحبان سرمایه است، پس تشخیص میزان ریسک سرمایه‌گذاری به طور قابل‌توجهی بر محتوای پرتفوی تأثیرگذار است. بر همین اساس سرمایه‌گذاران با میزان تحمل ریسک بالا لازم است به‌جای سهم‌هایی که در طولانی‌مدت رشد می‌کنند، در پورتفوی خود از موقعیت سهم‌هایی استفاده کنند که رشد سریع و تهاجمی دارند، مثلاً اوراق قرضه با بازده بالا یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک، سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و … . در رویکردی کلی، یک سرمایه‌گذار باید قرارگرفتن در معرض سهام یا طبقاتی از دارایی را که تحمل نوسانات آنها را ندارد، به حداقل برساند.

نکته‌ی دوم تأثیر افق زمانی (Time Horizon) بر چینش پورتفولیو و تخصیص سرمایه است. مشابه موضوع تحمل ریسک، سرمایه‌گذاران باید در هنگام چینش یک سبد سرمایه‌گذاری، مدت‌زمان سرمایه‌گذاری را نیز در نظر داشته باشند و با نزدیک شدن به تاریخ هدف، به سمت تخصیص دارایی به موارد محافظه‌کارانه و دارایی‌ها یا سهم‌های سریع نقدشونده حرکت کنند تا از سود پرتفوی تا آن نقطه، محافظت کنند.

برای مثال، سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که در حال پس‌انداز برای دوران بازنشستگی است و قصد دارد تا پنج سال دیگر بازار کار را ترک کند. حتی اگر این سرمایه‌گذار از تحمل ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار پرریسک‌تر برخوردار باشد، لازم است بخش بزرگ‌تر پرتفوی خود را در دارایی‌های محافظه‌کارانه‌تر مانند اوراق قرضه و گواهی‌های سپرده نقدی (مشابه پول نقد) سرمایه‌گذاری کند تا به محافظت از آنچه در طول عمر کاری خود پس‌انداز نموده کمک کند. برعکس، فردی که تازه‌وارد بازار کار شده ممکن است بخواهد کل سبد سرمایه‌ی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کند، زیرا چندین دهه برای سرمایه‌گذاری فرصت دارد و می‌تواند نوسانات کوتاه‌مدت بازار را برای کسب سود در بلندمدت تحمل نماید.

تشکیل سبد سهام

سبد سهام چیست؟ چرا سبد سهام تشکیل می‌دهیم؟ در بازار بورس، سهام صدها شرکت بین معامله‌گران معامله می‌شود. آیا شما به‌عنوان سرمایه‌گذار برنامه‌ای برای خرید سهام دارید؟ بر اساس چه استراتژی بر روی سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنید؟ آیا شما هم جزو افرادی هستید که دارایی خود را فقط بر روی سهام یکی از شرکت‌های بورسی متمرکز می‌کنند؟
با توجه به سوالات بالا می‌توان گفت که نحوه تشکیل سبد سهام یکی از بحث‌های مهم و راهبردی معامله‌گری در بازار سرمایه است. در این مقاله قصد داریم علاوه بر تعریف سبد سهام روش‌های متداول تشکیل آن را شرح دهیم.

سبد سهام چیست؟

مجموعه‌ای از اوراق بهاداری است که در مالکیت یک سرمایه‌گذار قرار دارد. در نرم‌افزارهای رایج بازار نام سبد سهام، پرتفوی درج شده است؛ پرتفوی (Portfolio) در اصل به کیف چرمی بزرگی می‌گویند که اسناد و مدارک را در آن قرار می‌گیرد.

چرا سبد سهام تشکیل می‌دهیم؟

همان‌طور که ذکر شد، سبد سهام دربردارنده مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های مختلف است که تحت مالکیت یک سرمایه‌گذار قرار دارد. این تنوع‌بخشی به پرتفوی برای کاهش ریسک و افزایش سودآوری است.

در بحث سبد سهام همیشه از ضرب‌المثل «تمامی تخم‌مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار» استفاده می‌شود. این مثل در بازار بورس به معنی این است که هرگز تمام دارایی خود را بر روی یک سهم متمرکز نکنید؛ با تنوع‌بخشی به پرتفوی ریسک از دست رفتن سرمایه به کمترین مقدار خواهد رسید.

یک از اصل‌های مهم معامله‌گری که باید بدانید!

داشتن پرتفوی تنها به بازار بورس خلاصه نمی‌شود؛حتی اگر در بازارهای مالی دیگری چون بازار ارزهای دیجیتال نیز فعالیت دارید، باید بدانید یکی از اصل‌های مهم معامله‌گری داشتن سبدی متشکل از ارزهای متنوع است. کارشناسان اقتصادی حتی برای کل دارایی‌ها نیز توصیه به تشکیل سبد دارند؛ برای مثال شما باید سبد دارایی‌های خود را مقداری به طلا، مقداری به سهام، مقداری به مسکن و… اختصاص دهید تا از ریسک افزایش تورم در امان بمانید.

با تشکیل سبد سهام، ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم تقسیم می‌شود و ممکن است سود یک سهم، زیان سهم‌های دیگر را جبران کند.

۴ روش متداول برای تشکیل سبد سهام

برای تشکیل سبد سهام ابتدا هدف خود را از سرمایه‌گذاری مشخص کنید؛ زیرا تشکیل پرتفوی نیز به مانند روش‌های تعیین استراتژی باید متناسب با روحیات و خلقیات سرمایه‌گذار باشد.

قبل از تشکیل سبد سهام حتما به سوالات زیر پاسخ دهید:

• هدف شما از تنوع ‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری چیست؟
• برای چه مدت زمانی می‌خواهید در بازار بورس سرمایه‌گذاری کنید؟
• آیا به‌دنبال کسب سود از نوسان بازار هستید یا می‌خواهید به‌صورت بلندمدت در بازار سرمایه‌گذاری کنید؟
• آیا روحیه شما توانایی پذیرش ریسک را دارد؟
• آیا شما زمان کمی برای تعقیب بازار دارید؟
• پاسخ به تمامی سوالات بالا باعث می‌شود، بتوانید درست‌ترین روش را برای تشکیل سبد خود پیش بگیرید.

سبد سهام تهاجمی

این نوع سبد بیشتر مورد استقبال افراد ریسک‌پذیر است؛ زیرا به‌راحتی توانایی تحمل نوسانات شدید قیمت سهام را دارند. در سبد سهام تهاجمی (The Aggressive Portfolio) معمولا سهام شرکت‌های نوپایی قرار دارند که در آستانه رشد خود هستند. هدف معامله‌گران ریسک‌پذیر از سرمایه‌گذاری در بازار بورس، کسب سودهای هنگفت است. اگر پرتفوی تهاجمی را انتخاب می‌کنید باید توانایی شناسایی سود را داشته باشید؛ چون سهم‌های این نوع سبد، نوسانات زیاد با سرعت بسیار بالا را تجربه می‌کنند. علاوه بر توانایی شناسایی سود باید بتوانید، زیان‌های احتمالی را نیز کنترل کنید. تمامی این موارد نیازمند تجربه بالا در معامله‌گری و داشتن استراتژی متناسب با سبد سهام تهاجمی است.

سبد سهام تدافعی

اگر جزو معامله‌‌گران ریسک‌گریز هستید، سبد سهام تدافعی (The Defensive Portfolio) مناسب شما است. این نوع سبد، رشد آرامی دارد و سود زیادی را نصیب شما نخواهد کرد؛ اما با انتخاب این پرتفوی خیال شما آسوده خواهد بود که دچار زیان بالا نخواهید شد. حتی گاهی اوقات با سرعت بسیار پایین‌تری نسبت به کل بازار رشد می‌کنند، به همین دلیل افرادی که در سودای کسب ثروت از بازار هستند به سراغ این نوع سهم‌ها نمی‌روند. در سبد سهام تدافعی معمولا شرکت‌های بزرگی که نیازهای اساسی اقتصاد کشور را تامین می‌کنند، قرار دارند. چون نیاز به محصولات این شرکت‌ها ثابت است، با نوسانات بازار دچار تغییرات قابل توجهی نمی‌شوند، به همین دلیل نقطه امنی برای سرمایه گذاری افراد ریسک‌گریز است. نکته‌ای که باید توجه داشته باشید، سودده بودن این نوع پرتفوی در بلندمدت است؛ اگر زمان کافی برای بررسی روزانه تحرکات بازار ندارید، این سبد را انتخاب کنید.

سبد سهام درآمدی

این نوع پرتفوی نیز مختص افراد ریسک‌گریز است با این تفاوت که در سبد سهام درآمدی شرکت‌های با درآمد ثابت قرار دارند. این شرکت‌ها حتی با داشتن رشد کم یا متوسط خود را ملزم به پرداخت سود می‌کنند. این نوع شرکت‌ها هر ساله مقداری از سود سالیانه خود را بین سهامداران تقسیم می‌کنند، اگر انتظار درآمد ثابت از بازار بورس را دارید، بهترین انتخاب برای شما سبد سهام درآمدی (The Income Portfolio) است. اما باید در نظر داشته باشید که سود اختصاص یافته به شما به میزان سهام شما بستگی دارد؛ در واقع سود پرداختی شرکت متناسب با تعداد سهام شما خواهد بود.

سبد سهام سفته‌بازی

سبد سهام سفته‌بازی (The Speculative Portfolio)مخصوص افراد ریسک‌پذیر است. معامله‌گران ریسک‌پذیر ترسی از نوسانات شدید قیمت سهم ندارند به‌همین دلیل به آسانی می‌توانند دارایی خود را درگیر سهم‌هایی با نوسان بالا کنند. در این سبد ممکن است سهم‌هایی با بنیاد بسیار ضعیف وجود داشته باشند. در بیشتر موارد سهام شرکت‌های کوچک در این سبد قرار می‌گیرند؛ زیرا معامله‌گران با پول زیاد وارد سهم می‌شوند و با خرید حجم بالایی از سهام، کنترل قیمت آن را به دست می‌گیرند. ورود به این نوع از سهم‌ها ریسک بسیار بالایی دارد و به مانند قمار می‌تواند کل سرمایه شما را به خطر بیندازد. اختصاص درصد کمی از سرمایه به سهم‌های سفته‌بازی می‌تواند قابل توجیه باشد ولی در سبد سهام سفته‌بازی صد درصد سرمایه به این نوع سهام اختصاص می‌یابد.

نتیجه‌گیری
متداول‌ترین روش‌های تشکیل سهام این ۴ روش بودند؛ البته نمی‌توان تمامی سبدهای سهام را در دسته‌بندی‌های مشخصی جای‌ گذاری کرد. اکثر معامله‌گران بازار دارای سبدهای سهام ترکیبی هستند به شکلی که سرمایه خود را در مقدار درصدهای مختلف بین سهم‌های گوناگون تقسیم می‌کنند؛ این تقسیم‌بندی بستگی به شرایط روحی افراد دارد. اگر فرد ریسک‌پذیر باشد، درصد سهام تهاجمی و سفته‌بازی بالا خواهد بود و اگر فرد ریسک‌گریز باشد درصد سهام تدافعی و درآمدی بیشتر می‌شود.

حال با توجه به توضیحات بالا شما جزو کدام دسته از معامله‌گران هستید؟ آیا سبد سهام شما با آگاهی بر روحیاتتان تشکیل شده است؟

نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک در بورس

تشکیل سبد سهم یا همان پرتفوی سهام مناسب در بازار بورس بسیار حائز اهمیت است، به خصوص زمانی که وضعیت بازار بورس مناسب نیست، داشتن یک سبد سهامی بهینه و کم ریسک میتواند از ضررهای شما در بازار بورس تا حدود زیادی جلوگیری کند. البته اگر نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک را بلد باشیم در روزهای سبز بازار سرمایه نیز سود به مراتب بیشتری نسبت به قبل کسب خواهیم کرد و این موضوع نشان می دهد که بازار بورس در هر شرایطی که بود، ما باید با توجه به اصول نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک در بورس، چینش پرتفوی سرمایه گذاری خودمان را به بهترین شکل انجام دهیم و مطمئنا در روزهای قرمز، ضررها کم تر و در روزهای سبز، سودها بیشتر و شیرین تر خواهد شد. پس اگر شما هم مثل من به آموزش نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک علاقه دارید، این مطلب شما را بصورت رایگان و با زبان ساده راهنمایی خواهد کرد.

نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک

موفقیت در بازار سهام مثل هر بازار مالی دیگری به انتخاب یک رویکرد مناسب و حفظ انسجام و نظم فکری نیازمند است. بدون این‌ ها، سرمایه گذاری فقط خرید و فروش‌ های بدون برنامه ای می باشد که سود یا زیان سرمایه گذار بیشتر به بخت و اقبال بستگی دارد تا به مهارت هایی مثل پشت کار در تحقیق، قدرت تحلیل، توانایی تصمیم‌ گیری و صبر و شکیبایی برای رسیدن به هدف‌ ها. در بین رویکردهای مختلف برای سرمایه گذاری در بازار سهام، تشکیل یک سبد متنوع به عنوان یک روش غیر فعال ولی نسبتا مطمئن شناخته شده که تشکیل سبد سهام میزان ریسک را کم می کند و بازده سرمایه گذاری را در سطح نزدیک به بازده کل بازار نگه می دارد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

ولی یک سبد متنوع می تواند به یک چارچوب به منظور آزمودن توانایی‌ های یک شخص برای مدیریت دارایی بدل شود که در این صورت نمونه کامل مدیریت فعال خواهد بود. در این مطلب ابتدا در مورد اینکه چگونه یک سبد متنوع و کم ریسک بچینیم اشاره می کنیم و در ادامه ۸ نکته بسیار مهم در راستای تشکیل سبد سهام کم ریسک را معرفی کرده و مفصل توضیح می دهیم تا کاملا جا بیوفتد و در انتها نیز چندین نکته کمکی در این مسیر را معرفی می کنیم و سعی می کنیم از این مقاله نتیجه گیری مناسبی داشته باشیم، پس همچنان همراه کد بورسی بمانید.

چگونه یک سبد سهام متنوع و کم ریسک تشکیل دهیم؟

هر چقدر تعداد و نوع سهم‌ ها بیشتر باشد، بازدهی بیشتر و ریسک غیر سیستماتیک نیز کاهش می یابد. البته نکاتی را در این راستا باید مد نظر داشت؛ در انتخاب این سهام‌ ها باید، آنهایی را انتخاب کنید که از نظر بازدهی سهم، به همدیگر کم تر بستگی داشته باشند. این انتخاب نیز مهارت و دانش مخصوص به خود را نیاز دارد. به منظور خرید سهم‌ های متفاوت باید کارمزد بپردازید و این هم به نوبه خود هزینه‌ های شما را افزایش می‌ دهد.

علاوه بر این، برای مدیریت سبد باید زمان زیادی را صرف کنید و از امکانات گوناگونی استفاده کنید. برخی از بزرگان بورس داشتن بیشتر از ۱۰ سهم را در سبد سهام توصیه می‌ کنند و برخی نیز پیشنهاد می‌ کنند تا در بیشتر از ۵ صنعت مختلف حداقل ۳ سهم در سبد سرمایه گذاریتان داشته باشید. به این منظور که یک سبد متنوع تشکیل دهید، می‌ توانید از روش ها و رویکردهای مناسبی مثل رویکرد مبتنی بر ارزش بازار و یا شیوه سبد هم وزن استفاده نمایید و نکات تکمیلی دیگری هم هست که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

۱) تشکیل سبد با رویکرد مبتنی بر ارزش بازار

همانطور که از نام این روش مشخص است، در انتخاب سهام‌ ها به این روش باید به ارزش بازار توجه نماییم. هر شرکت بورسی یک ارزش بازار مشخص دارد که از حاصل ضرب تعداد سهام شرکت در قیمت هر سهم، به دست می اید. نکته حائز اهمیت این است که باید نسبت ارزش خرید بازار هر سهم را در مقایسه با دیگر سهام‌ های سبد، در نظر بگیرید و به هر سهمی، وزنی متناسب با این ارزش، تخصیص دهیم.

به عنوان مثال چنانچه ارزش بازار سهام الف ۲۰ درصد بیشتر از سهام ب باشد، وزنش در سبد سهام نیز، باید ۲۰ درصد بیشتر باشد. یعنی باید نسبت وزن این سهام‌ ها در سبد، با نسبت ارزش بازار هر سهم، معادل باشد.

۲) تشکیل سبد با شیوه سبد هم وزن

در این شیوه، وزن تمامی سهم ها در سبد با یک دیگر مساوی است. فرق این روش با ورش قبلی در این است که به صورت کلی در این روش، ارزش بازار مبنا قرار نخواهد گرفت، لذا این روش نسبت به رویکرد مبتنی بر ارزش بازار، ساده‌ تر است.

۳) استراتژی تنوع بخشی برای کاهش ریسک

تنوع بخشی یک روش عالی برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک به حساب می آید. ریسک غیر سیستماتیک از تاثیرات رویدادهایی ناشی می شود که به طبیعت یک شرکت یا گروه خاصی از شرکت ها مرتبط است و لزوما کل شرکت ها و یا کل بازار را به صورت مستقیم تحت تاثیر خود قرار نمی دهد.

برای مثال مدیریت ضعیف یک شرکت در توسعه بازار ممکن است باعث تضعیف موقعیت آن شرکت در برابر رقبا شده و سودآوری شرکت را به نسبت سایرین کاهش دهد و همین موضوع به افت قیمت سهم آن شرکت منجر شود. به عنوان مثال همین رویداد به صورت مستقیم بر بازده سهام شرکت های مرتبط را تحت تاثیر قرار می دهد و نه کل بازار را!

این موضوع را باید در نظر داشته تشکیل سبد سهام باشید که تنوع بخشی به وسیله ساختن یک سبد متشکل از سهام شرکت های مختلف می تواند ریسک غیر سیستماتیک را تا حدود زیادی کم کند، اما در مقابل ریسک غیر سیستماتیک، ریسک سیستماتیک قرار دارد.

ریسک سیستماتیک به تاثیرات مجموعه ای از رویدادهای کلی بر بازده طیف وسیعی از شرکت ها و صنایع گفته می شود که به سادگی قابل پیش بینی یا کنترل نیستند. به عنوان مثال، سیاست های پولی دولت ها، عملکرد کلی اقتصاد، مناقشات سیاسی، حوادث طبیعی و تغییرات دائمی شرایط روانی بازار نمونه هایی از این رویدادها محسوب می شوند که هر یک می تواند بازده کل بازار را به صورت مثبت یا منفی تحت تاثیر بگذارد.

۴) شناسایی صنایع پربازده

کارشناسان بورسی بر این باورند که انتخاب گزیده‌ ای از سهام شرکت‌ های گوناگون، به تنهایی ریسک سرمایه‌ گذاری در بورس را کاهش نمی دهد. در حقیقت بجز تشکیل سبد سهام و متنوع‌ سازی دارایی‌ هایتان، باید به صنعتی که در آن سرمایه‌ گذاری می‌ کنید هم توجه کافی داشته باشید.

چنانچه به عنوان مثال تمام سبد سهام خود را از شرکت‌ های فلزی انتخاب کرده‌‌ اید، لازم است خیلی سریع استراتژی جامع‌ تری برای سرمایه‌ گذاری‌ خود اتخاذ نمایید، چرا که اگر اتفاقی برای شرکت‌ های فعال در حوزه صنایع فلزی رخ دهد یا سیاست جدیدی در دستور کار قرار گیرد که به ضرر این صنعت باشد و در عین حال کل سهم‌ های شما هم در این صنعت باشد، مطمئنا ریسک بالایی را متحمل شده اید و احتمال متضرر شدن شما و قرمز شدن سبد سرمایه گذاری شما در روزهای آتی بسیار قوت خواهد گرفت.

ولی چنانچه سهم شرکت‌ های فلزی را در کنار سهم شرکت‌ های پتروشیمی و صنایع مخابراتی بخرید، ریسک فعالیت‌ های اقتصادی‌ شما نیز به صورت قابل توجهی کم می شود، از همین روی توصیه می‌ شود گزیده‌ ای از صنایع پربازده را برای تشکیل سبد سهام خود انتخاب نمایید.

در این صورت چنانچه اتفاق خاصی برای یک صنعت رخ دهد، کل سرمایه شما در یک صنعیت خاص قرار ندارد که متحمل ضرر جبران ناپذیری شود و به صورت کلی بهتر است چند صنعت برتر را شناسایی و از میان آن‌ ها، شرکت‌های مطلوب‌ تر را انتخاب نمایید تا ریسک سرمایه‌ گذاری ‌شما تا حد امکان کم شود. این نکته را هم نباید از یاد ببرید که خرد کردن بیش حد سرمایه هم کار چندان درستی نیست، به این خاطر که ریسک مدیریت آن را افزایش خواهد داد، لذا سعی کنید در این راستا میانه رو باشید و افراط و تفریط را کنار بگذارید.

۵) توجه به صندوق‌‌ های قابل معامله

در کنار سبدی از سهام شرکت‌ های برتر، همچنین قادرید نسبت به خرید واحدهای سرمایه‌ گذاری صندوق‌ های قابل‌ معامله یا همان ETF های بورسی نیز اقدام کنید. صندوق‌ های ETF نوعی از صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری به حساب می آیند که از دارایی‌ های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن مثل سهام در بازار خرید و فروش می شود و ساختاری شبیه صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، قادرید یک یا چند واحد از یک صندوق‌ های ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را به فروش برسانید.

با خرید واحدهای ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌ گذاری کرده اید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ ای، تلاش دارد تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار سود به دست آورد. این نکته را هم نباید از یاد برد که صندوق‌ های قابل معامله گستره‌ ای‌ وسیع از طبقات دارایی گوناگون هستند که می‌ توانند ابزاری مناسبی برای به نتیجه رسیدن سبد اوراق بهادار شما به حساب آیند.

۶) به شایعات و شایعه‌ سازها توجه نکنید

همان طور که توجه به رسانه‌ های معتبر برای خرید یا فروش سهم و انتخاب سهام شرکت‌ های ارزنده بسیار حائز اهمیت است، نباید به اخبار رسانه‌ های غیر معتبر توجه داشته باشید و در دام شایعات و پیام‌ های غیر واقعی بیافتید! برخی مواقع دیده شده است که بعضی از افراد تاثیرگذار و پرنفوذ در بازار، بعد از خرید سهام یک شرکت خاص، اقدام به خبرسازی و شایعه‌ پراکنی برای آن می کنند تا در اصطلاح بازار را مطابق میل خود حرکت دهند، لذا در همچین مواقعی تیزبینی و تکیه‌ بر اخبار رسانه‌ های معتبر بسیار مهم است و همچنین باید سایر ابزارهای تحلیل بازار بورس را نیز به دقت مورد بررسی قرار داد تا بدین وسیله بتوانیم اخبار کذب را از اخبار واقعی تشخیص دهیم.

۷) عدم تعصب به یک شرکت یا یک سهم

این را در خاطر داشته باشید که چنانچه سهام یک شرکتی در چند سال گذشته همواره سوددهی بالایی داشته، دلیل بر این نخواهد بود که در آینده هم به همین روند مثبت خود ادامه خواهد داد! برخی از افراد با تکیه‌ بر این که سهام شرکتی در سالیان اخیر معمولا سودده بوده، بدون توجه به دیگر روش‌ های تحلیل‌ علمی، حجم زیادی از سهام شرکت‌ مذکور را می خرند و سبد سهام خود را در ریسک قرار می دهند و این در حالی است که امکان دارد تحلیل‌ ها و بررسی‌ های کارشناسی برخلاف برداشت سرمایه‌ گذار، به خرید مجدد سهام شرکت مذکور توصیه نکند!

حال گروه دیگری از معامله‌ تشکیل سبد سهام گران تنها با توجه به این که از گذشته یک شرکت خاص را می‌ شناخته‌ اند، اغلب خرید سهام آن شرکت‌ را جزو گزینه‌ های اصلی‌ خود قرار می‌ دهند و این در حالی است که شناخت سطحی یک شرکت دلیل مناسبی برای سودآور بودن سهام آن نیست، لذا برای تشکیل بهترین سبد سهام باید معیارهای بسایری را مورد توجه قرار دهیم تا هم ریسک کمتر و هم بازدهی مناسب‌ تری را به دست آوریم.

۸) به هیچ عنوان تک سهمی نشوید!

دارایی خود را بین چند سهم تقسیم بندی کنید و از تک سهمی بودن به شدت خودداری کنید. بعضی اتفاقات تاثیر مستقیمی بر یک شرکت و سهام آن دارند، لذا تمامی شرکت ها تحت تاثیر آن رویداد قرار نخواهند گرفت. با تنوع‌ بخشی به سبد سهام می‌ توان ریسک غیر سیستماتیک را کم کرد. هر چقدر تعداد سهم‌ های یک سبد بیشتر باشد، ریسک غیر سیستماتیک نیز کاهش خواهید یافت، ولی نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که تنوع بیش از حد سبد سهام نیز باعث چالش‌ هایی از جمله افزایش هزینه معاملاتی و صرف زمان قابل توجه برای بررسی سهم‌ های مورد نظر خواهد شد.

از طرفی تنوع بیش از حد سبد سهام می‌ تواند مدیریت و کنترل دقیق سبد را با مشکل روبرو کند. مدیریت یک پرتفوی ۴ سهمی به‌ مراتب انرژی و زمان کمتری را نسبت به یک پرتفوی ۱۰ سهمی نیاز دارد. ولی به صورت کلی تنوع‌ سازی سبد سهام امکان کاهش ریسک را برای سرمایه‌ گذار فراهم می‌ آورد. چنانچه شما نتوانید پرتفوی بهینه و مناسبی را تشکیل دهید، این امکان وجود دارد که زیان شما از ضرر تک سهمی بودن نیز بیشتر گردد. در هر صورت نباید از عدم تک سهمی، به عنوان یکی از نکات کلیدی در روش تشکیل سبد سهام غفلت کرد.

نکات طلایی برای تشکیل سبد سهام کم ریسک

• به اخبار مربوط به بازار جهانی توجه کنید.
• بدون دلیل منطقی نسبت به سهمی تعصب نورزید.
• نسبت به تحلیل های سیاسی و اقتصادی حساس باشید.
• به شایعات و اخباری که منابع معتبری ندارند، گوش فرا ندهید!
• در چیدمان سبد از سهام های صندوق‌ های قابل معامله غافل نشوید.
• در انتخاب سهام درون سبد از تحلیل های تکنیکال و بنیادی استفاده نمایید.
• هیچ گاه تک سهم نباشید. همواره سبد سرمایه گذاری خود را متنوع سازید.
• صنایع پر بازده را شناسایی کنید و درصد مناسبی از آنها را در سبدتان قرار دهید.
• تاثیر تغییر شاخص کل و شاخص هم وزن بیشتر گریبانگیر شرکت های بزرگ با سرمایه زیاد است.
• افرادی که زمان کافی یا تخصص لازم را ندارند، بهتر است از سبد سهام پیشنهادی استفاده نمایند.
• در تشکیل سبد سرمایه گذاری حتما به شاخص بورس توجه نمایید. شاخص کل و شاخص کل هم وزن را ملاک کارتان قرار دهید.
• چند صنعت برتر را شناسایی کنید و از میان آن‌ها، شرکت‌های مطلوب‌تر را انتخاب کنید تا ریسک سرمایه‌ گذاری‌ تان تا حد امکان کاهش پیدا کند.
• اگر سهام یکی از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌ گذاری کرده‌ اید کاهش قیمت داشت، آن افت با افزایش در قیمت دیگر سهم‌ های سبدتان جبران شود.

نتیجه گیری و کلام پایانی

موارد عنوان شده از حائز اهمیت ترین معیارهایی هستند که در نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک نقش پررنگی دارند و باید دقیقا مورد بررسی قرار گیرند. با توجه به این که در بورس سبدهای گوناگون سهام و اصول چیدمان آن وجود دارد، افراد باید سبد سهام مختص به خود را از نظر ریسک و مدت سرمایه‌ گذاری تشکیل دهند. در معامله، تحت تاثیر قیمت‌ های روزانه سهام قرار نگیرند و تحلیل‌ های خود را مطابق با قابلیت های شرکت، صنعت و … دنبال کنید.

به تعداد افراد فعال در بازار سرمایه، انواع گوناگونی از سبد سهام نیز وجود دارد؛ به علت این که ویژگی‌ ها و انتظارات افراد از هم متفاوت است، لذا به منظور تشکیل سبد بهینه خود اقدام به کپی برداری از سبد سهام افراد دیگر نکنید و تلاش کنید سبد منحصر به فردی را برای خود ایجاد کنید. از دیگر نکات مهم در زمینه نحوه تشکیل سبد سهام و دیگر مسائل بازار سهام کسب آموزش و تجربه است. با افزایش اطلاعات بورسی خود می‌ توان پرتفوی سهام را به شکلی چید که سرمایه و ریسک به بهترین شکل مدیریت شود.

در بازار سرمایه می بایست به صورت کاملا منطقی عمل کنید و چنانچه مطابق تحلیل‌ های خود اقدام به خرید سهمی کردید ولی در ادامه روند طبق پیش‌ بینی‌ های شما روند سهم شکل نگرفت، بهتر است هرچه سریع‌ تر اقدام به فروش آن کنید و از سهم خارج شوید چرا که این کار از ضررهای بیشتر در آینده نزدیک جلوگیری خواهد کرد. نکته مهم آخر اینکه افراد حرفه‌ ای می‌ توانند به شما در نحوه تشکیل سبد سهام و داشتن سبد سهام بهینه کمک کنند، پس اگر افراد با تجربه در اطراف خود دارید که میتوانند در این راستا به شما کمک کنند، بی شک مشورت کردن با آن ها نیز میتواند کمک کننده باشد.

پس به صورت خلاصه، با توجه به عوامل مهمی که عنوان کردیم، یک سبد سهام کم ریسک تشکیل دهیم را با این ۳ مورد حداقلی می توانیم تشکیل دهیم :

• تشکیل سبد سهام متنوع
• انتخاب سهام شرکت های معتبر
• بررسی و مشاهده وضعیت بازار جهانی

همان طور که در قولش را داده بودیم، بصورت کامل نحوه تشکیل سبد سهام کم ریسک را برای شما عزیزان توضیح دادیم.

همچنین اگر دوست دارد بدانید پرتفوی سهام چیست و استراتژی پرتفوی بهینه بورس یعنی چی نیز می توانید این مطلب را مطالعه کنید.

تشکیل سبد سهام

نکته: قبل از اینکه سراغ نکته‌های مربوط به تشکیل سبد سهام یا سرمایه‌گذاری برویم، باید به این نکته اشاره کنیم که سبد سرمایه‌گذاری هر کسی می‌تواند نمودی از شخصیت او باشد. به عبارت ساده‌تر، ویژگی‌های شخصیتی افراد می‌تواند باعث شود گزینه‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. بنابراین نکته‌هایی که در ادامه می‌آوریم قوانینی سفت‌وسخت برای همه افراد نیستند، بلکه هر کسی می‌تواند به فراخور میزان ریسک‌پذیری، میزان سرمایه و غیره روش‌ها و استراتژی‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند.

سبد سهام یا سبد دارایی چیست؟

به مجموعه‌ای از دارایی‌های مختلف (از زمین و مسکن گرفته تا طلا و انواع اوراق بهادار) سبد دارایی گفته می‌شود. بسیاری از افراد بدون اینکه از این اصطلاح خبر داشته باشند، در همان زندگی روزمره سبد دارایی تشکیل می‌دهند؛ شخصی را تصور کنید که حقوقش را به طلا و ارز تبدیل می‌کند و با ارثی که به دستش رسیده، خانه کوچکی می‌خرد و اجاره می‌دهد. علاوه بر این، بخشی از پس‌اندازش را در یک حساب سپرده بلندمدت گذاشته و سود سپرده بانکی می‌گیرد. این شخص در واقع سبدی از طلا و ارز و مسکن برای خودش درست کرده است.

اما گاهی هم تشکیل سبد دارایی ممکن است با تصمیم و برنامه مشخص باشد. مثلا شخصی بخواهد با مبلغ صد میلیون تومان، یک سبد دارایی تشکیل بدهد. ممکن است این شخص به این شکل عمل کند: ۳۰ میلیون تومان برای سپرده‌گذاری در بانک برای دریافت سود تضمین‌شده، ۲۰ میلیون تومان برای خرید طلا و ۵۰ میلیون‌تومان برای خرید سهام در بازار سرمایه. این شخص هم طبق استراتژی‌های خودش یک سبد دارایی تشکیل داده است.

با این توضیحات، می‌توانید حدس بزنید که منظور از سبد سهام چیست. سبد سهام (یا همان پورتفولیو یا پرتفوی سهام) به مجموعه‌ای از سهم‌های مختلف گفته می‌شود که شخص در یک دوره مشخص برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده است. مثلا فرض کنید سرمایه‌گذار فرضی ما که قصد دارد ۵۰ میلیون تومان در بازار بورس سرمایه‌گذاری کند، تصمیمش به این شکل است که پنج سهم بخرد و به هر سهم ۲۰ درصد از سبد (۱۰ میلیون تومان) اختصاص بدهد.

معرفی انواع سبد سهام

وقتی از انواع سبد سهام حرف می‌زنیم، خیلی از اوقات داریم درمورد میزان ریسک سبد سهام صحبت می‌کنیم. «ریسک» یکی از مهم‌ترین مفاهیم سرمایه‌گذاری است و سرمایه‌گذارانی که به این مفهوم توجه عمیق و دقیق ندارند به احتمال زیاد در بلندمدت دچار آسیب می‌شوند. توضیح مفصل درمورد مفهوم ریسک از حوصله این مطلب خارج است، اما باید بدانیم هنگام تشکیل سبد سهام، متحمل مقداری از ریسک می‌شویم و بهتر است نوع سهامی که انتخاب می‌کنیم متناسب با ریسک‌پذیری خودمان باشد. به‌طور کلی می‌توانیم سبدهای سهامی را به سه دسته تقسیم کنیم:

۱. سبد سهام پرریسک یا تهاجمی

برای این نوع سبد، همان‌طور که از اسمش پیداست، سهامی انتخاب می‌شود که ریسک بالایی دارند و البته انتظار می‌رود سود بالاتری هم داشته باشند. برای مثال، کسب‌وکارها و شرکت‌های نوپا ممکن است در چنین سبدی قرار بگیرند. این نوع شرکت‌ها معمولا در دوران رشدشان قرار دارند و اگر در کارشان موفق باشند، بازدهی بسیار بالایی می‌توانند داشته باشند. یا شرکت‌هایی که به تازگی تحولی معنادار در روند عملیاتی خودشان ایجاد کرده‌اند و اگر طرح‌های جدیدشان با موفقیت همراه باشد، سودآوری‌شان رشد خواهد کرد. چنین سبدی برای افرادی مناسب است که روحیه ریسک‌پذیری دارند و اگر ارزش سبدشان کاهش یابد، این کاهش ارزش را می‌پذیرند و می‌دانند سرمایه‌گذاری پرریسک می‌تواند همراه با زیان باشد.

۲. سبد سهام کم‌ریسک یا تدافعی

شرکت‌هایی که دوران بلوغ‌شان را می‌گذارنند معمولا در چنین سبدهایی قرار می‌گیرند. شرکت‌های بالغ در واقع به شرکت‌های بزرگی گفته می‌شود که سال‌هاست کسب‌وکارشان را طبق روالی پیش‌بینی‌پذیر انجام می‌دهند و سود انتظاری مشخصی دارند. چنین شرکت‌هایی معمولا سود تقسیمی مشخصی هم دارند. یعنی مشخص است که هر سال به ازای هر سهم چه مقدار سود به سهامداران‌شان می‌دهند. قیمت سهام این نوع شرکت‌ها معمولا دستخوش نوسان‌های بازار بورس نیست و حتی ممکن است سرمایه‌گذارانی که خریدار این نوع سهام هستند اصلا توجهی به قیمت روز سهام‌شان نداشته باشند و فقط به دنبال دریافت سود تقسیمی سالانه باشند. چنین سبدی برای افرادی مناسب است که ریسک‌پذیر نیستند و نمی‌خواهند درگیر نوسان‌های بورس باشند. این افراد معمولا کسانی هستند که دوست دارند بخشی از سرمایه‌شان را به شکل سهام نگه دارند و خیال‌شان راحت باشد که حداقل به اندازه سود بانکی سود خواهند کرد.

۳. سبد سهام با ریسک متوسط

بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سبدی ترکیبی داشته باشند یا سراغ سهام شرکت‌هایی بروند که ریسک بالایی نداشته باشند. شرکت‌هایی که در کسب‌وکارشان موفقند و سودآوری تضمین‌شده دارند و در ضمن طرح‌های توسعه‌ای دارند و می‌خواهند کارشان را گسترده‌تر کنند بهترین گزینه‌ها برای چنین سبدهایی به شمار می‌روند. همچنین سهامدار می‌تواند درصد مشخصی از سبد سهامش را به سهام پرریسک اختصاص بدهد و درصدی را هم به شرکت‌هایی که حداقل ریسک را دارند. چنین سبدی ضمن اینکه سودآوری مناسبی می‌تواند داشته باشد، نوسان کمتری هم دارد و می‌تواند در بلندمدت برای سرمایه‌گذار بازدهی بسیار مناسبی خلق کند.

نکته: ممکن است نام انواع دیگری از سبدهای سهامی هم به گوش‌تان بخورد: سبد رشدی، سبد درآمدی، سبد سوداگرانه، سبد دوره‌ای و غیره. اما تقریبا همه این‌ها را می‌شود بر اساس میزان ریسک دسته‌بندی کرد. روی هم رفته باید با مفهوم ریسک بیشتر آشنا شوید و بدانید که با خرید هر سهام متحمل چه میزان ریسک شده‌اید. میزان ریسک سبد را می‌شود دقیق محاسبه کرد و به صورت درصد بیان کرد. اگر می‌خواهید سرمایه‌گذاری حرفه‌ای‌تری داشته باشید باید به‌مرور درباره ریسک بیشتر یاد بگیرید.

نکته‌های مهم در چیدمان سبد دارایی

انتخاب دارایی‌های مناسب در بازه‌های زمانی مناسب می‌تواند همراه با بازدهی بسیار شیرینی باشد، اما اگر در زمان بد سراغ بهترین دارایی‌ها بروید، ممکن است دچار زیان شوید. بنابراین چیدمان سبد دارایی باید با تجربه و آگاهی همراه باشد تا سود مناسبی عاید سرمایه‌گذار کند. بیایید ببینیم برای چیدمان سبد دارایی چه نکته‌هایی را باید رعایت کنیم.

متنوع‌سازی دارایی

همواره دارایی‌های متنوع داشته باشید؛ طلا، سپرده بانکی، اوراق با درآمد ثابت، ملک، سهام و غیره. البته لازم نیست همیشه سرمایه‌تان را بین همه انواع دارایی پخش کنید. بلکه باید متناسب با میزان سرمایه و سلیقه خودتان و البته وضعیت روز دارایی‌های مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. مثلا ممکن است تصور کنید که قیمت مسکن زیادی بالا رفته و احتمالا طی سال‌های آینده دچار رکود خواهد شد. یا اینکه اصلا سرمایه‌تان به حدی نیست که بخواهید در بخش املاک سرمایه‌گذاری کنید. در این صورت بهتر است سراغ انواع دیگری از دارایی بروید.

انتخاب دارایی‌های مناسب در بازه‌های زمانی مناسب می‌تواند همراه با بازدهی بسیار شیرینی باشد، اما اگر در زمان بد سراغ بهترین دارایی‌ها بروید، ممکن است دچار زیان شوید. بنابراین چیدمان سبد دارایی باید با تجربه و آگاهی همراه باشد تا سود مناسبی عاید سرمایه‌گذار کند

توجه به شاخص بورس

برای اینکه بخشی از سرمایه‌تان را وارد بورس کنید، توجه به شاخص بورس ضروری است. اگر شاخص کل بورس نزولی باشد، ورود به بازار بورس و تشکیل سبد سهام انتخاب هوشمندانه‌ای نیست (مگر اینکه فعال حرفه‌ای بازار بورس باشید و بتوانید حتی در شرایط نزول شاخص هم سهم‌های مناسب را تشخیص بدهید و بازدهی خوبی کسب کنید). ولی اگر شاخص کل بورس صعودی باشد، خرید سهام شرکت‌هایی که وضعیت مساعدی دارند به احتمال زیاد با بازدهی بسیار مناسبی همراه خواهد بود.

توزیع مناسب سرمایه و پرهیز از تک‌سهم شدن

منظور از تک‌سهم شدن این است که سرمایه‌گذار همه سرمایه‌اش را به یک سهم خاص اختصاص بدهد و فقط همان یک سهم را در سبد سهامش داشته باشد. چنین روشی بسیار پرخطر است. چون هر ریسکی که متوجه آن یک سهم باشد، تشکیل سبد سهام کل سرمایه سهامدار را تهدید خواهد کرد. از طرفی اگر سهامدار در انتخاب این یک سهم اشتباهی مرتکب شده باشد (و سهمی را انتخاب کرده باشد که به هر دلیلی دچار افت قیمت شود) کل سرمایه‌اش تحت تاثیر این اشتباه خواهد بود.

برای توزیع مناسب سرمایه در یک سبد سهام بهترین کار این است که درصد مشخصی از سرمایه‌تان را به هر کدام از سهم‌های سبد سهام‌تان تعیین کنید. مثلا ده تا بیست درصد از کل سرمایه‌تان را به هر سهم اختصاص بدهید و نه بیشتر. با این کار ضمن اینکه سبد سهام‌تان متنوع می‌شود، دیگر ریسکی که ممکن است هر کدام از سهم‌ها متحمل شوند، کل سرمایه‌تان را تهدید نخواهد کرد.

شناسایی صنایع مناسب و سهام پربازده هر صنعت

اگر در بورس تازه‌کارید، باید بپذیرید که انتخاب صنعت مناسب و سهم پربازده از هر صنعت کار چندان ساده‌ای نیست. به این دلیل ساده که شما هنوز به وضعیت صنایع مختلف آشنا نیستید و نمی‌دانید عوامل تاثیرگذار هر صنعت چه چیزهایی‌اند.

اما نگران نباشید. اگر می‌خواهید در بازار بورس فعالیت کنید، بهتر است از همین حالا شروع کنید و با صنایع و شرکت‌های مختلف آشنا شوید. برای شروع کار بهتر است سراغ صنعتی بروید که تا حدودی با آن‌ها آشنایی دارید و می‌توانید مطالب مربوط به آن‌ها را بفهمید. (مثلا در رشته مهندسی معدن تحصیل کرده‌اید و با محصولات معدنی آشنایی دارید و تصمیم می‌گیرید با فرایند سرمایه‌گذاری در این صنعت بیشتر آشنا شوید). سعی کنید تا جایی که می‌شود دانش‌تان را درمورد این صنایع افزایش بدهید و ببینید کدام شرکت‌ها در این صنایع فعالند. در نهایت باید به این نتیجه برسید که این صنعت خاص در چه وضعیتی است؛ آیا دوران رکود را می‌گذراند یا رونق؟ از افزایش نرخ دلار چه تاثیری می‌پذیرد؟ چه ارتباطی با قیمت‌های جهانی دارد؟ چشم‌انداز آینده این صنعت چگونه است؟

بعد از اینکه به پاسخ چنین سوال‌هایی رسیدید، باید تصمیم بگیرید که در این صنعت سرمایه‌گذاری کنید یا نه. اگر پاسخ‌تان مثبت بود، باید به دنبال شرکت‌هایی بگردید که وضعیت عملیاتی مناسبی دارند، قیمت سهم‌شان نسبت به سودی که می‌سازند و فروش سالانه پایین‌تر است و احتمالا طرح توسعه دارند و قرار است طی آینده نزدیک تحولی در آن‌ها رخ بدهد.

نکته: در صنایعی سرمایه‌گذاری کنید که با سازوکارشان آشنایی بیشتری دارید. اگر سهم شرکتی را بخرید که از نحوه فعالیتش اطلاعات کمی دارید، ممکن است باعث شود نتوانید تشخیص بدهید که چه زمانی کسب‌وکار آن شرکت رونق دارد و چه زمانی اوضاعش خراب است.

توجه به بازارهای جهانی

به اقتصاد کلان توجه کنید. همواره اتفاقاتی ممکن است بیفتد که اقتصاد جهانی و اقتصاد کشورها را دستخوش تلاطم کند. مثل شیوع تشکیل سبد سهام بیماری کرونا که باعث شد شرکت‌های فعال در حوزه گردشگری و حمل‌ونقل مسافر دچار ضرر و زیان جدی شوند. در چنین مواردی از سهام یا دارایی‌هایی که ممکن است اثر منفی بگیرند دوری کنید.

پرهیز از نگاه تعصبی به سهم

بازی طرفداری از استقلال و پرسپولیس که نیست! هنوز هم سهام این ۲ باشگاه به بورس نیامده و بعید هم هست که به این زودی‌ها و این حجم از بدهی سروکله این دو باشگاه در بورس پیدا شود. پس نگاه تعصبی به سهام را همین اول کنار بگذارید. بازار بورس، منطق دارد و نه احساس. در جایی هم که منطق حاکم باشد، اثری از تعصب و طرفداری کورکورانه نیست. پس اگر می‌خواهید در این بازار بمانید، جبران اشتباه یا کنار گذشتن علایق (قوم و قبلیه‌ای، رنگی و بقیه دلبستگی‌ها) را فراموش نکنید.

توجه به تحلیل های سیاسی و اقتصادی

سبدتان را به امان خدا رها نکنید. هر لحظه ممکن است وضعیتی در جامعه یا تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی کلان پیش بیاید که روی دارایی‌تان اثر منفی بگذارد. مثلا کاهش قابل توجه نرخ دلار باعث خواهد شد که سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور کاهش یابد. در چنین مواردی باید حواس‌تان به سبد سهام‌تان باشد و به‌موقع سبدتان را اصلاح کنید.

توزیع مناسب سرمایه و پرهیز از تک سهم شدن

اگر سهمی خریدید و قیمتش کاهش یافت نگران نباشید! بزرگ‌ترین تحلیل‌گرها هم اشتباه می‌کنند و بهترین معامله‌گرها هم ممکن است زیان بدهند. مهم‌ترین نکته این است که دلیل اشتباه‌تان را بفهمید و اشتباه‌‌هایتان را طوری مدیریت کنید که جبران‌پذیر باشند. توزیع سرمایه بین دارایی‌های مختلف یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت همین اشتباه‌هاست.