قرار داد آتی چیست؟

قرارداد آتی چیست و با پیمان آتی چه تفاوتی دارد؟

قرارداد آتی یا future Contract قراردادی است که فروشنده متعهد می‌شود براساس آن، در سررسید معین، مقدار مشخصی از کالای تعیین شده را به قیمتی مشخص بفروشد و در مقابل خریدار متعهد می‌شود کالا را با مشخصات تعیین شده، خریداری کند.

به بیان ساده‌تر؛ قرارداد آتی به افراد این امکان را می‌دهد که اقدام به خرید کالایی کنند که در حال حاضر تصمیم به تحویل گرفتن آن ندارند و وجه آن را نیز در زمان تحویل پرداخت کنند. همچنین افراد می‌توانند کالایی که اکنون مالک آن نیستند را بفروشند و در آینده آن را به خریدار تحویل دهند و کسب سود کنند.

قرارداد آتی، قراردادی دو طرفه است. به این معنی که سرمایه گذاران در این بازار می‌توانند علاوه بر افزایش قیمت، از کاهش قیمت ها نیز سود کسب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب تأثیر ایجاد بازار دوطرفه در بازار سرمایه چیست؟ را مطالعه کنید.

در قراردادهای آتی، برای جلوگیری از عدم انجام تعهد، طرفین مبلغی را به عنوان وجه تضمین پیش شرط قرارداد، نزد اتاق پایاپای می‌گذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت قرارداد، وجه تضمین را تعدیل کنند.

معاملات آتی در کنار جذابیتی که دارند دارای ریسک‌های مالی بالقوه‌ای هستند که برای همه سرمایه گذاران مناسب نیست. در معاملات آتی، سود و زیان خریدار و فروشنده متقارن است. به این معنی که اگر دارنده موقعیت خرید سود کند، لزوما دارنده موقعیت فروش زیان می‌کند. دلیل دیگر ریسکی بودن این بازار اهرمی بودن معاملات آتی است. به این صورت که افراد می‌توانند بیش از سرمایه خود در این بازار سود یا زیان کنند.

اصطلاحات رایج در انواع قرارداد آتی بورس کالا

حالا کمی جلوتر می‌رویم و چند اصطلاح و لغت رایج را که با قرارداد آتی ارتباط تنگاتنگی دارند بررسی می‌کنیم.

• دارایی پایه: همان کالایی است که قرارداد روی آن نوشته می‌شود. مثل همان زیره که در مثال بالا گفتیم. دارایی پایه معمولا می‌تواند کالاهای بخش‌های کشاورزی، فلزات، فرآورده‌های نفتی، طلا و سهام باشد. مثلا قرارداد آتی زعفران یا سکه از جمله مهم‌ترین انواع قرارداد آتی است که دارایی پایه آن‌ها سکه و زعفران است.
• اندازه قرارداد: اندازه قرارداد آتی مسئله‌ای است که سازمان بورس آن را مشخص می‌کنند و در این زمینه سرمایه‌گذار نمی‌تواند با میل و اختیار خودش آن را تعیین کند. مثلا در قرارداد آتی زعفران در بوس کالا، اندازه قرارداد معادل ۱۰ کیلوست. هر سرمایه‌گذار می‌تواند روی مضارب صحیح آن معامله کند. مثلا ۲۰، ۳۰، ۴۰ کیلو یا بیشتر.
• سررسید قرارداد: همان تاریخی که معاملات در آن انجام می‌شود.
• موقعیت تعهدی باز: این موقعیت به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن معامله‌گر:

1. هنوز موقعیتش را نبسته است.
2. قراردادش را تسویه نکرده است.
3. کالایی را به صورت فیزیکی به سمت مقابلش تحویل نداده است.

• موقعیت تعهدی خرید: وقتی کسی قرارداد آتی را امضا می‌کند باید دارایی پایه را با توجه به ضوابطی که بورس کالا مشخص می‌کند بخرد. خرید هم در تاریخ معین انجام می‌شود. به این ترتیب یک موقعیت تعهدی خرید باز می‌شود. اگر خریدار تا زمان سررسید در قرارداد باقی بماند، باید سر تاریخ مشخص، دارایی پایه قرارداد را بخرد.
• موقعیت تعهدی فروش: فروشنده قرارداد آتی وظیفه دارد مطابق قوانین سازمان بورس دارایی پایه را در تاریخ مشخص به خریدار تحویل بدهد. اگر فروشنده تا زمان سررسید موقعیت خود را حفظ کند موظف و متعهد است که دارایی پایه را به خریدار تحویل بدهد.

پیمان آتی چیست؟

پیمان آتی (Forward contract یا Forward) یک قرارداد استاندارد نشده و الزام‌آور بین دو طرف (فروشنده و خریدار) است که مبتنی بر خرید یا فروش یک کالا یا دارایی مالی معین، برای زمان مشخص در “آینده” با قیمت توافقی معین در روز انعقاد قرارداد است. این نوع قرارداد در مقابل قرارداد نقدی است که در آن طرفین به خرید و فروش دارایی در زمان “امروز” توافق می‌کنند. قیمتی که روی آن توافق حاصل می‌شود قیمت تحویل نامیده می‌شود. در این قرارداد، نحوه و شرایط انجام معامله به صورت کامل و دقیق مشخص می­‌شود و مواردی نظیر زمان و مکان تحویل دارایی موضوع قرارداد و کیفیت آن به طور روشن قید می­‌شود. بر این اساس، می­‌توان گفت پیمان­‌های آتی بر مبنای نیازهای خاص طرفین پیمان تنظیم کرد. (این موضوع یکی از مهم‌ترین ویژگی­‌های این ابزار مالی محسوب می‌شود.)

بازار پیمان آتی بازاری اختصاصی است که فاقد مقررات خاصی است. هر معامله که موجب ایجاد تعهد بین طرفین معامله برای خرید یا فروش یک دارایی در آینده شود، نوعی پیمان آتی محسوب می­‌شود. به دلیل شرایط اختصاصی این معاملات و استاندارد نبودن آن­‌ها، معمولا در گزارش­‌های اقتصادی، آمار دقیقی (در مقایسه با سایر ابزارهای مالی استاندارد) از این قراردادها ذکر نمی­‌گردد.

تفاوت قرارداد آتی و پیمان آتی

پیمان‌های آتی از این جهت که توافقنامه‌ای برای خرید و فروش دارایی پایه در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص هستند، به قراردادهای آتی شباهت دارند. اما

قرارداد آتی چیست؟

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در مطلبی که از نظر می گذرد به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداخته شده است.

به گزارش «کالاخبر» به نقل از اقتصادآنلاین، در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود.

قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم.

ویژگی‌های قراردادهای آتی

معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک ‌روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به‌ حساب مشتری، دو طرفه بودن قرار داد آتی چیست؟ بازار و امکان کسب سود از ریزش و افت قیمتی ( تنها بازار دو طرفه حال حاضر در ایران )، پوشش ریسک و. ، از جمله ویژگی‌ و مزیت‌های قراردادهای آتی هستند.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

محدودیت پذیرش دارایی در قرارداد آتی وجود ندارد، اما حجم تولید بالا، معاملات نقدی قوی و پویایی قیمت، از جمله ملزومات یک کالا برای ورود به بازار آتی بورس کالای ایران است.

انواع قراردادهای آتی

قرارداد های آتی، به دو گروه کالا و مالی تقسیم می‌شوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و …می‌شوند. قرارداد های آتی مالی نیز، ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و. را دربر می‌گیرند.

بازیگران قراردادهای آتی

به گفته رحمان آراسته، سرپرست مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، سه بازیگر در بازار آتی وجود دارد. برای مثال، تولیدکننده‌ای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی می‌شود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد. این تولیدکننده با پرداخت مبلغی به عنوان ضمانت، خود را در برابر نوسانات قیمت، بیمه می‌کند و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش می‌کند.

وی تصریح کرد: دسته دیگر فعالان بازار آتی، خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید می‌کنند. بنابراین این دسته از افراد، امکان برنامه‌ریزی تولید در فواصل زمانی مشخص را به دلیل پیش خرید محصولات خود پیدا می‌کنند.

به گفته آراسته، دسته سوم نیز، نوسان‌گیران یا آربیتراژگران هستند. این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده می‌کنند و با پیش‌بینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق معاملات کمک شایانی می‌کند.

راه‌اندازی معاملات آتی مس کاتد

لازم به ذکر است که نخستین قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه، در راستای توسعه دارایی‌های پایه بازار مشتقه بورس کالای ایران از ۲۷ آذرماه سال جاری روی تابلوی معاملات رفت. در حال حاضر، مس با مازاد عرضه در بازار فیزیکی بورس کالا مواجه است و محدودیت‌های خرید و فروش در این محصول وجود ندارد.

قرارداد آتی چیست و چطور از آن سود بگیریم؟

آیا می دانید قرارداد آتی چیست و چطور می توانید از آن سود به دست آورید؟ فعالین اقتصادی در حین انجام فعالیت هایشان تمایل دارند که نوعی ضمانت از فروش محصولاتشان داشته باشند و این طرز تفکر و این نیاز در طی سالها باعث ایجاد نوعی از معاملات به نام قرارداد آتی شد، این نوع قراردادها مزایایی دارند که از آن جمله می توان به آسودگی خاطر معامله گران اشاره کرد، در حقیقت در پاسخ به این که قرارداد آتی چیست میتوان گفت که قرارداد آتی نوعی از ابزارهای مشتقه به حساب می آید، به عنوان مثال اوراق بهاداری که در بازارهای بورسی معامله می شوند فقط نشان دهنده ارزش سهام شرکتها هستند و به تنهایی ارزشی ندارند قرارداد آتی هم نوعی از این معاملات می باشد که امکان دارد که در این قرارداد، خود دارایی منتقل نشود بلکه فقط اسناد آن بین افراد قرار داد آتی چیست؟ معامله شود. در ادامه بیشتر در مورد اینکه قرارداد آتی چیست و چطور میتوان از آن برای سودآوری استفاده کرد، توضیح داده ایم.

قرارداد آتی چیست ؟

قرارداد آتی قراردادی است که طرفین معامله، در زمان حال تصمیم می گیرند که یک کالایی را در زمان مشخصی در آینده، معامله کنند در این قرارداد، فروشنده تصمیم می گیرد کالایی را در زمان مشخصی و با قیمت مشخصی بفروشد و خریدار هم تصمیم به خرید آن میزان کالا یا خدمات به مبلغ مشخصی می گیرد که مبلغ را نیز در آینده پرداخت می کند، این بازار که با نام فیوچر شناخته می شود سودآوری بسیار بالایی دارد و به افراد اجازه می دهد با سرمایه کم، صاحب سودهای زیادی شوند.

تاریخچه مختصری از قراردادهای آتی

این قراردادها به شکل فعلی در ایران سابقه طولانی ندارد اگر چه نوعی از معاملات قراردادهای آتی که به نام قرارداد سلف شناخته می شود از قرنها پیش در ایران و سرزمین های اسلامی رواج داشته است. در نظر داشته باشید که معامله سلف عبارتست از قراردادی که طی آن، فروشنده و خریدار توافق می کنند تا کالایی را در زمان آینده تبادل کنند اما مبلغ آن را در زمان حال یعنی در حین عقد قرارداد جا به جا می کنند البته معامله سلف با قرارداد آتی تفاوتهایی دارند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

اولین قراردادهای آتی مربوط به خریدو فروش گندم در سال ۱۸۴۸ در شیکاگو بوده است و به دنبال آن شکل گیری این نوع معاملات معمولاٌ از معاملات محصولات کشاورزی نشاٌت گرفته است و پس از آن در سال ۱۹۷۲ قراردادهای آتی مالی دیگر بر پایه انواع کالا و اوراق به بازار اضافه شده است. در ایران، اولین قرارداد آتی به شکل کنونی و سازمان یافته در سه شنبه ۵ آذر ۱۳۸۷ جهت معامله سکه بهار آزادی در بورس کالای ایران شکل گرفت و به مرور زمان، قراردادهای آتی به یکی از پرسودترین بازارهای جهانی تبدیل شده و توانسته طرفداران بسیاری را به خود جذب نماید.

کاربرد قراردادهای آتی چیست؟

برای درک بهتر قرارداد آتی باید بدانید که ریشه این قرارداد در مشخصات و اختیاراتی که به معامله گران می دهد دارد و این نوع قراردادها مورد استفاده ۲ گروه عمده معامله گران است؛ افرادی که می خواهند کالایی را در آینده تهیه کنند اما به دلیل نوسانات بازار، تمایل به نوعی پیش خرید دارند تا کالای خود را تضمین کنند. کسانی که معامله گران اصلی این بازار هستند و قصد دارند از نوسانات کسب سود نمایند آنها با پیش بینی تغییرات قیمت، با عقد قرارداد آتی و فروش آن قرارداد در زمانها و موقعیت های مناسب می توانند شانس خود را در این بازار امتحان کنند.

فواید قراردادهای آتی

فایده قراردادهای آتی شامل مواردی است که به معامله گران اطمینان می دهد که منی توانند سود مناسبی از فروش یا خریدهای خود داشته باشند مثلاٌ تولید کننده ای که بیم کاهش قیمت محصولات خود را دارد می تواند با بستن قراردادهای آینده، از فروش محصولات تولیدی خود اطمینان حاصل کند و یا کارخانه داری که از افزایش قیمت مواد اولیه نگران است می تواند مواد اولیه خود را به صورت قرارداد آـی تهیه کند تا هم از ثبات قیمت آسوده خاطر شود و هم هزینه نگهداری، تعمیرات و انبارداری کمتری بپردازد

نکته مهم : دقت کنید که استفاده از قرارداد آتی هم مانند همه قراردادها، دارای ریسک می باشد و البته ورود به این نوع قرارداد، مبتنی بر تحلیلهای کارشناسانه افراد از آینده بازار است.

انواع قراردادهای آتی کدام است؟

قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی : در این نوع قرارداد، صرفا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می گیرد و رایج ترین کالاهای مورد معامله آتی در جهان عبارتند از: سکه طلا، نفت خام، شمش طلا، فلزات، زعفران و … قراردادهای آتی کالا در ایران با معامله سکه تمام بهار آزادی شروع گردید و با زعفران و زیره و پسته ادامه پیدا کرد.

قرارداد آتی سهام و شاخص : این قراردادها بر مواردی چون سهام، ارز، اوراق قرضه و … تمرکز دارد و هم اکنون اوج استفاده از قراردادهای آتی سهام و شاخص را در معاملات ارزهای دیجیتال داریم که باعث هیجان تعداد بسیاری از علاقه مندان گردیده است، قراردادهای آـی سهام در ایران از سال ۱۳۹۷ مورد استفاده قرار گرفته است.

بارزترین ویژگی های قردادهای آتی چیست؟

استاندارد بودن مشخصات قرارداد : قراردادهای آتی دارای چارچوب و استانداردهای مشخصی هستند که طبق این استانداردها معامله گران ممکن است نتوانند بیش از مبلغ یا زمان مشخصی وارد این نوع قراردادها شوند که البته این مورد از نظر بعضی از معامله گران به عنوان معایب شناخته می شود زیرا باعث می گردد که افراد نتوانند بیش از حد مشخصی سود کنند.

شفافیت قیمت : شفافیت قیمت یکی از مهم ترین ویژگی های قراردادهای آتی است که به دلیل وجود زیرساختهای بورس آتی است زیرا معاملات بورس آتی توسط سامانه الکترونیکی استاندارد و زیر نظر ارگان های مربوطه انجام می شود، سفارش معامله گران در سامانه الکترونیکی ثبت گردیده و برحسب مقررات ویژه و دقیق اجرایی می گردد با توجه به اینکه افراد امکان ملاقات حضوری ندارند و قراردادها به صورت اتوماتیک انجام می شود امکان ایجاد رانت و دست بردن در معاملات کاهش پیدا می کند و سفارشات به صورت عادلانه، مساوی و بدون اولویت انجام می گیرد و تنها تقدم انجام سفارشات بر اساس قیمت پیشنهادی و سپس زمان ثبت درخواست قرارداد می باشد.

اتاق پایاپای و نبود ریسک اعتباری : اتاق پایاپای به عنوان تضمین کننده عملکرد مالی بورس آتی فعالیت می کند، عاملی که باعث می شود معامله گران از امنیت سرمایه گذاری و انجام معاملات خود بدون امکان سرقت مالی اطمینان داشته باشند اتاق پایاپای محل تسویه معاملات بوده و با استفاده از ضمانت مالی قراردادها، جمع آوری، تضمین سپردهها، تنظیم شرایط تحویل سبب می گردد حق هیچیک از معامله گران ضایع نشود.

نقد شوندگی بالا : نقد شوندگی در این بازار بسیار بالاست زیرا نیازی به وجود اصل کالا یا سهام نیست و افراد می توانند به راحتی قرارداد خود را به فروش برسانند.

انعطاف پذیری پایین : معامله گران باید خود را با ویژگی های اصلی قراردادهای آتی تطبیق دهند البته عدم انعطاف پذیری به دلایل؛ پوشش ریسک، هزینه اندک معاملات و اهرم مالی می باشد.

مشخصات قراردادهای آتی چیست؟

این مشخصات شامل اطلاعاتی می باشد که باید در هر قرارداد بیان و ثبت گردد، مشخصاتی چون دارایی، اندازه قرارداد، حداکثر حجم سفارش، وجه تضمین و … که در اینجا به طور خلاصه توضیح داده میشود:

۱) نوع دارایی پایه : کالا یا دارایی هایی که قرارداد آتی برای آنها شکل می گیرد را دارایی پایه می نامند که می تواند شامل محصولات کشاورزی، طلا، فلزات، سهام، ارز و … باشد که هر یک دارای قرارداد مخصوص به خود هستند و می توانند بازارهای اختصاصی خود را داشته باشند.

۲) اندازه قرارداد آتی : حداقل حجمی که در قرارداد می تواند معامله شود را اندازه قرارداد می نامند که این اندازه توسط سازمانهای برگزار کننده بازار آتی معین و مشخص می شوند به عنوان مثال اندازه هر قرارداد زعفران ۱۰۰ گرم و هر قرارداد سکه طلا ۱۰ عدد می باشد و فرد می تواند به عنوان مثال ۵ قرارداد آتی زعفران تهیه کند.

۳) دوره و ساعت معاملاتی و تاریخ سررسید : تاریخ سررسید کالاهایی مانند زعفران از قبل در قرارداد مشخص می شود اما دارایی هایی مانند طلا و ارز می توانند تاریخهای سررسید متفاوتی به درخواست معامله گر داشته باشند و این تاریخ در مشخصات قرارداد ثبت می گردد.

۴) وجه تضمین اولیه : هر فردی که بخواهد وارد بازار آتی شود باید مبلغی را به عنوان حداقل وجه تضمین پرداخت نماید، این وجه همانطور که مشخص است تضمینی برای صحت عملکرد طرفین است تا هیچیک از آنها نتوانند از تعهد خود شانه خالی کنند و این وجه به تناسب میزان درخواست قرارداد تعیین می شود.

۵) حد نوسان قیمت روزانه : حد نوسان در بازار های مختلف دیده می شود به عنوان مثال حداقل تغییر قیمت سفارش در قرارداد قرار داد آتی چیست؟ آتی ۰ و حداکثر آن ۵ درصد می باشد اما حد نوسان روزانه برای اکثر بازارهای ارز دیجیتال و ارزهای فیات تعریف نشده است.

۶) حداکثر حجم سفارش : بر طبق این معیار، معامله گر نمی تواند بیش از حد مجاز قرارداد ببندد زیرا که از مشخصات قراردادهای آتی تعیین حداکثر حجم هر سفارش است.

۷) سقف مجاز موقعیت های باز : این مورد هم جزو دستورالعمل قراردادهای آتی است که یک معامله گر نمی تواند بیش از حد مشخصی معامله در حال انجام یا موقعیت باز داشته باشد.

۸) تحویل و مهلت گواهی آمادگی تحویل : در این نوع قراردادها باید زمان و شرایط تحویل معین گردد و بدون تعیین مشخصات خواسته شده امکان عقد قرارداد وجود ندارد خصوصا در مورد قرارداد های آتی کالای فیزیکی از اهمیت خاصی برخوردار است اما قرارداد آتی سهام عمدتا در زمان تحویل به صورت خودکار از دارایی شخص کسر می گردد.

۹) کارمزد و جرائم : بازار قرارداد های آتی با ارائه خدمات ایمن معاملاتی به عنوان پلتفرم معاملاتی آتی کارمزدی را از هر قرارداد اخذ می نماید و همینطور ممکن است جرائمی را بابت عدم اجرای تعهد برای طرفین اعمال نماید.

۱۰) قردادهای آتی یورودلاری : بورس قراردادهای آتی شیکاگو میزبان قراردادهای آتی یورودلاری می باشد، نرخ بهره در سپرده های مدت دار دلاری که به وسیله بانکهای لندن ارائه می شوند دارایی های پایه در این قراردادها هستند قرار داد آتی چیست؟ و به همین خاطر به آنها سپرده های یورودلاری گفته می شود این نوع قرارداد آتی یکی از پرطرفدار ترین هاست.

قرارداد آتی چه سودی برای معامله گران دارد؟

این قراردادها به دو شکل می توانند سود ایجاد کنند که عبارتند از:

• به صورت پوشش ریسک: مثلا کشاورز یا تولید کننده کالایی که قصد تولید محصولی را دارد اما به دلیل نوسانات بازار امکان پیش بینی این را ندارد که بعد از گذشت چند ماه قیمت محصولش در بازار چگونه خواهد بود می تواند با عقد قرارداد آتی از فروش کالای خود با قیمت مناسب اطمینان حاصل کند که اصلی ترین مورد قرداد آتی همین ویژگی است.
• به صورت سفته بازی یا نوسان گیری: افراد بدون نیاز به خود دارایی از خرید و فروش آن درآمد خواهند داشت.

انجام معاملات آتی چگونه است؟

برای اینکه بدانید نحوه انجام معاملات به چه شکلی است باید مراحل زیر را طی کنید:

نکته مهم : برای انجام معاملات قرارداد آتی ابتدا به دریافت کد معاملاتی قرارداد آتی نیاز دارید، تعدادی از کارگزاری های بورس ایران دارای مجوز قرارداد آتی هستند بنابراین با مراجعه به آنها و ارائه مدارک هویتی و تکمیل فرمهای لازم می توانید که قرارداد آتی را درخواست کنید و سپس با مراجعه به سامانه اینترنتی معاملات آتی در کارگزاری خود با گذراندن مراحل زیر اقدام به معامله نمایید:

1. واریز وجه تضمین اولیه
2. ثبت سفارش خرید یا فروش آتی
3. انجام معاملات طبق قوانین

تفاوت پیمان آتی و قرارداد آتی چیست؟

پیمالن آتی در حقیقت نوع غیر استاندارد از قراردادهای آتی است و در نتیجه ریسک آن کمی بیشتر از قرارداد آتی است ولی این دو معامله اصولاٌ ماهیت یکسانی دارند و از لحاظ تعیین قیمت و زمان تحویل مشابه هستند اما تفاوتهایی نیز دارند که بارزترین آنها بازاری است که در آن معامله می شوند، قرارداد آتی در بورس و پیمان آتی در فرابورس معامله می شوند بنابراین واضح است که قراردادهای آتی شفافیت قیمتی بیشتری نسبت به پیمان آتی دارند.

افراد زیادی هستند که در هنگام ورود به بازار آتی فکر می کنند که قرارداد آتی همان پیمان آتی است ولی با توجه به نکات ذکر شده باید دقت داشت که این دو با هم تفاوتهایی دارند و در اینجا به طور کوتاه و خلاصه تفاوتها و شباهتهای این دو قرارداد توضیح داده می شود :

• پیمان آتی دارای انعطاف و ریسک بالاتری است.
• مهمترین شاخصه پیمان آتی این است که در بازارهای خارج از بورس شکل می گیرد.
• شفافیت قیمت در پیمان آتی وجود ندارد و زمان تحویل و سایر مشخصات به صورت توافقی بین طرفین تعیین می گردد.
• هر دو بر انتقال دارالیی در آینده با تحویل پول در همان زمان تاٌکید دارند، اما پیمان آتی توافقی است که به صورت خصوصی بین خریدار و فروشنده انجام می گیرد و دارای بازار سازمان یافته مانند بورس نیست و بنابراین باید طرفین پیمان یکدیگر را بشناسند.
• پیمان آتی از استانداردهای خاصی تبعیت نمی کند نوع دارایی، قیمت، میزان نوسان، حداقل و حداکثر حجم خرید در پیمان آتی وجود ندارد.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

قرارداد آتی ابزار نوینی است که برای تولید و معامله گران، شرایط کسب سود را فراهم می آورد، این بازار به خاطر داشتن پتانسیل سود بالا افراد زیادی را به خود جذب کرده است؛ در بازار آتی با عبارتی به نام اهرم آشنا می شوید و از این رو به آن اهرم می گویند که شما با سرمایه کم می توانید سود یا زیان چند برابری کسب کنید درست همانطور که در دنیای واقعی می توانید با نیرویی کم، ابزار سنگین را جابه جا کنید.

نماد معاملاتی در بازار آتی با نماد سهام در بورس عادی متفاوت است در بازار آتی تاریخ سررسید برای هر دارایی مشخص می گردد و امکان تغییر سررسید وجود ندارد نماد معاملاتی از قالب GCMMYY تبعیت می کند دو حرف اول مخفف دارایی پایه است و GC نماد سکه طلا می باشد MM نشان دهنده ماه تحویل و YY نمایش دهنده سال تحویل می باشد به عنوان مثال GCDY 99 نماد قرارداد آتی سکه طلا با تاریخ دی ماه ۹۹ می باشد و SAFME 99 نماد زعفران نگین تحویل مهرماه ۹۹ می باشد.

بازار قرارداد آتی دارای ماهیت معامله گریست بنابراین مانند بسیاری از بازارهای معاملاتی دارای ماهیت سود و زیان خواهد بود یعنی ممکن است با سود یکی از طرفین معامله، دیگری دچار ضرر گردد. در بازار آتی ایران کالاهای سکه طلا، زعفران نگین، زعفران پوشال معمولی، زیره و پسته معامله می گردد.

همان طور که در ابتدای مطلب قول داده بودیم، در این مطلب به این پرداختیم که قرارداد آتی چیست و چه انواعی دارد.

همچنین اگر دوست دارید در مورد حد سود و حد زیان در بورس (در نرم افزار معاملاتی آتی کالا) همه چیز را یاد بگیرید، توصیه ما به شما مطالعه این مطلب است.

به نظر شما قردادهای آتی در ایران میتواند گزینه خوبی برای کسب درآمد و سرمایه گذاری باشد؟

قرارداد آتی

کالایی که در قرارداد آتی باید تحویل داده شود باید دارای کمیت، کیفیت و استاندارد و باشد که زمان و محل تحویل آن نیز مشخص باشد. متغیر مورد اهمیت در معاملات آتی، قیمت می باشد که در طول معامله کشف می گردد.

تعریف قرارداد آتی:

قرارداد آتی (future contract) یا به اختصار آتی (futures)، توافق نامه ای می باشد که مبتنی بر خرید یا فروش دارایی در زمان معینی در آینده، و با قیمت مشخص است.

انواع قرارداد های آتی:

قرارداد های آتی به دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند:

قرارداد های آتی کالا: شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و …

قرارداد های آتی مالی: ابزار هایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و …

در بازار های مالی کنونی، قرارداد ها بر پایه های دیگری همچون ارز، نرخ بهره و شاخص های بازار سهام بسیار متداول شده اند که نقش مهمی را در کنترل ریسک ایفا می کنند.

ویژگی های قرارداد های آتی:

قرارداد های آتی دارای ویژگی های زیر هستند.

اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮدن ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﺮارداد:

شرایط استاندارد قرار داد آتی چیست؟ قرار داد آتی چیست؟ این نوع از قرارداد ها باعث می ‌شود که نتوانند به صورت دقیق به همه نیاز های مشارکت کنندگان در بازار های مالی پاسخ بدهند. این شرط یکی از معایب قرارداد های آتی به شمار می رود.

ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در ﺑﻮرس (ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ ﻗﻴﻤﺖ):

بورس معاملات آتی مکانی معین برای خریداران و فروشندگان می باشد که از طریق سامانه قرار داد آتی چیست؟ الکترونیکی دارای استاندارد بورس، معاملات آتی انجام می ‌گردد. این معاملات برای تمامی شرکت کنندگان در بازار به صورت عادلانه عرضه قابل عرضه می باشد.

کارگزاران و کارگزاری ها، سفارش های مشتریان را از طریق روش های موجود در سازمان بورس، در سامانه معاملاتی قرارداد های آتی قرار می دهند.

سپس معاملات ثبت شده بر اساس اولویت ‌های قیمتی و در صورت مساوی بودن قیمت ‌ها بر اساس اولویت زمانی انجام می گیرد.

بورس ها و کارگذاری ها خودشان حق معامله ندارند و نمی ‌توانند مشتریان را وادار به معامله کنند در واقع می توان گفت که مسئولیت بورس و کارگزاری ها، ایجاد بازاری منسجم و شفاف به منظور کشف قیمت ها و انجام معاملات به صورت عادلانه می باشد.

تمامی بورس های سراسر دنیا به وسیله مقام ناظر کنترل می شوند. هر زمان یکی از اعضای معامله گر در بورس، قوانین و مقررات وضع شده را نادیده بگیرد، مشمول جریمه می شود و یا ممکن است که ممنوع المعامله شود.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله تکالیف مالیاتی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

انواع قرارداد های آتی

اﺗﺎق ﭘﺎﻳﺎﭘﺎی، عدم ریسک اﻋﺘﺒـﺎری، وﺟﻮد مکانیسم وﺟﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ و کاهش ریسک اﻋﺘﺒﺎری:

اتاق پایاپای (روزانه) در هر بورس، نقش مهمی را برای تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده ایفا می ‌کند که به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله می ‌باشد.

ﻧﻘﺪ ﺷﻮﻧﺪگی ﺑﺎﻻ:

در این نوع از قرارداد قرار داد آتی چیست؟ ها، برای این که سرمایه گذار و معامله گر بتواند قرارداد آتی را به فروش رساند، به مالکیت آن دارایی معین نیاز ندارد و با انجام معامله پیش فروش می تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد.

در صورت نیاز به تحویل کالا، می تواند آن را از بازار فیزیکی تهیه کند که این امر میزان نقد شوندگی معاملات را تا حد بسیار زیادی افزایش می دهد.

اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮی ﭘﺎﻳﻴﻦ:

این ویژگی به دلیل توضیحات مورد اول می باشد.

پوشش ریسک:

از مهم ترین مزیت های قرارداد های آتی، خاصیت پوشش ریسک آنها می باشد. این خاصیت، به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار می باشد که هدف آن کاهش یا از حذف ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت است.

هزینه اندک معاملات:

معاملات قرارداد های آتی نسبت به معاملات نقدی از هزینه معاملاتی کمتری برخوردار است.

اهرم مالی:

استفاده از اهرم مالی در معامله های قرارداد آتی از درجه ریسک بالایی برخوردار می باشد و به معامله گران فرصت کسب کردن میزان سود بالایی را می ‌دهد به طوری که معامله گر با یک سپرده اولیه می ‌تواند معادل کل ارزش دارایی تعهد شده، سود و یا زیان کسب کند.

نکته: مسئله‌ ای که این ریسک را تشدید می کند اهرمی بودن معاملات آتی می باشد.

مشخصات قرارداد های آتی:

مشخصات قرارداد های آتی به شرح زیر می باشد.

ﻧﻮع دارایی ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد کالا:

در قرارداد های آتی، کالا و یا دارایی ای که قرارداد آتی بر روی آن منتشر گردد را اصطلاحا دارایی پایه می گویند.

همچنین در بورس های کالایی در سراسر دنیا، بر روی دارایی ‌های مختلفی از جمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فرآورده ‌های نفتی و سایر محصولات قرارداد آتی منتشر می‌ شود که با عنوان دارایی پایه قرارداد های آتی مورد معامله قرار می گیرند.

اﻧﺪازه ﻗﺮارداد آتی:

اندازه قرارداد مشخص کننده حجم دارایی ای می باشد که طی یک قرارداد باید تحویل داده شود. به عبارتی می توان گفت، مقدار استاندارد شده دارایی پایه را به اصطلاح، اندازه قرارداد می نامند.

در این نوع از قرارداد ها، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می گردد و سرمایه گذاران فقط می ‌توانند مضرب های صحیحی از این مقادیر را مورد معامله قرار دهند.

دوره و ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻌﺎﻣﻼتی و ﺗﺎرﻳﺦ سررسید:

تاریخ سر رسید قرارداد های آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین می گردد که تنها برای سررسید های معینی تعیین می ‌شود که امکان انجام این گونه معاملات آتی در آنها وجود دارد.

وﺟﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ اوﻟﻴﻪ:

در توضیحات بخش اتاق پایاپای شرح داده شده است.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله رکود اقتصادی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

ویژگی های قرارداد های آتی

سایر مشخصات قرارداد های آتی:

• ﺣﺪ ﻧﻮﺳﺎن قیمت روزانه
• حداکثر ﺣﺠﻢ ﻫﺮ سفارش
• ﺳﻘﻒ ﻣﺠﺎز موقعیت ﻫﺎی ﺑﺎز
• ﺗﺤﻮیل و ﻣﻬﻠﺖ ﮔﻮاهی آﻣﺎدگی تحویل
• کارﻣﺰد ﻫﺎ و جرایم

بورس های معامله قرارداد آتی:

در کشور های مختلف جهان، بورس های زیادی برای معامله قرارداد های آتی وجود دارد که دو نمونه از بزرگ ترین بورس های آتی در آمریکا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بورس شیکاگو (CBOT)
• بورس تجاری شیکاگو (CME)

از بزرگ ترین بورس های آتی در اروپا نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بورس قرارداد های آتی و اوراق اختیار معامله بین المللی لندن (LIFFOE)
• بورس یورکس (Eurex)

سایر بورس های بزرگ، شامل:

• بورس Bolsa de Mercadoriasy Futures در سائو پائولو
• بورس آتی مالی بین المللی در توکیو
• بورس بین المللی در قرار داد آتی چیست؟ سنگاپور
• بورس آتی در سیدنی

نمونه های قرارداد های آتی:

از نمونه های قرارداد های آتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• قرارداد های آتی بر روی نرخ بهره کوتاه مدت
• قرارداد های آتی بر روی نرخ بهره میان مدت و بلند مدت در آمریکا
• قرارداد های آتی یورو دلاری

معاملات قرارداد های آتی نرخ ارز:

این معاملات در مقایسه با پیمان های آتی نرخ ارز بسیار کم می باشند که عمدتا به معاملات صورت گرفته در بورس شیکاگو محدود می گردند.

بیشتر معاملات آتی نرخ ارز، روی ارز های زیر صورت می گیرد:

• یورو
• دلار کانادا
• فرانک سوئیس
• ین ژاپن
• پوند انگلیس
• پزو مکزیک
• دلار استرالیا

فواید قرارداد آتی:

• تثبیت قیمت فروش برای قرار داد آتی چیست؟ آینده
• حفظ قیمت مورد نظر
• جلوگیری از نوسان قیمت
• اطمینان از دریافت میزان کالا (سهام) در زمان مورد نظر با قیمت تثبیت شده
• کسب سود برای معامله گر به وسیله نوسانان قیمت قرارداد آتی

پوزیشن های معاملاتی:

پوزیشن(Position) معامله زمانی صورت می گیرد که معامله گر در روز، معامله ای انجام دهد در واقع می توان گفت، یک معامله گر در شروع کار روزانه که هنوز هیچ گونه معامله ای انجام نداده است، هیچ موضعی اتخاذ نکرده است.

در این صورت، هیچ تعهدی وجود ندارد، اما به محض این که وارد بازار شود و شروع به انجام معامله نماید، این معامله گر پوزیشن Long را اتخاذ می کند.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله اوراق مالی اسلامی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

ویژگی های قرارداد آتی

Long Position:

واژه Long در زبان انگلیسی دقیقا به معنای مالکیت است و در واژگان بورس به موقعیت فردی اطلاق می شود که اوراق بهادار، کالا، ارز و مانند آنها را خریداری کرده و یا نگهداری می ‌کند و امیدوار است که قیمت آنها افزایش یابد.

در بازار آتی، به افرادی که مبادرت به خرید قرارداد آتی کنند، به گونه ای که متعهد شوند، در تاریخ انقضا دارایی پایه را تحویل بگیرند، اصطلاحا می گوییم موقعیت Long را اتخاذ کرده اند.

در بازار بورس آتی ایران، فردی که قرارداد آتی را می خرد و خود را متعهد به خرید دارایی پایه بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معینی می نماید، اصطلاحا موقعیت خرید یا موقعیت تعهدی خرید اختیار کرده است و اگر تا موعد سر رسید قرارداد، موضع خود را حفظ کند، لازم است که دارایی پایه را خریداری نماید.

Short Position:

به موقعیت فردی که قرارداد فروش اوراق بهادار، کالا، ارز و امثال آن را را منعقد کرده باشد، اصطلاحا Short می گویند.

در واقع می توان گفت که، موقعیت Short به موقعیت کسی گفته می شود که تعدادی قرارداد آتی در بازار آتی به فروش رسانده است و هنوز از طریق یک معامله جبرانی (خرید قرارداد آتی) موقعیت خود را در بازار مسدود نکرده است.

موقعیت تعهدی باز:

موقعیتی است که تعهدات دارنده موقعیت به یکی از روش های زیر ساقط نشده است:

• بستن موقعیت (معامله معکوس)
• معاوضه فیزیکی
• تسویه نقدی
• تحویل

همگرایی قیمت آتی با قیمت نقدی:

هر چه تاریخ (موعد) سر رسید قرارداد آتی نزدیک تر می شود، می توان نتیجه گرفت که قیمت آتی به سمت قیمت نقدی میل می کند و در سر رسید قرارداد آتی، قیمت آتی با قیمت نقدی برابر و یا خیلی نزدیک می شود.

در این صورت معامله گران فرصت های آربیتراژی زیر را خواهند داشت:

• فروش یک قرارداد آتی
• خرید دارایی
• تحویل دارایی

انجام این سه گام، باعث ایجاد سودی معادل اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی برای معامله گر می شود.

قرارداد آتی چیست و چه مزایایی دارد؟ + ویدیو

قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود.

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود. قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم. در این ویدیو به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداختیم: